Aqtóbelik bapker chempıondardy daıyndaý syrymen bólisti
AQTÓBE. KAZINFORM - Ózbekstanda jastar arasynda ótken Azııa birinshiliginde aqtóbelik dzıýdoshylar Qazaqstan rekordyn jańartty. Aqtóbe atynan quramaǵa ilikken úsh balýan da jeńimpaz atandy. Bapker Bekjan Abdýalıev chempıondar júrgen joldaǵy qıyndyqtar men olarǵa jasalǵan jaǵdaı týraly aıtyp berdi.
«Jastar» oblystyq balalar jáne jasóspirimder sport mektebi talaı chempıondy tárbıelegen qarashańyraq. Sambo, dzıýdo kúresiniń balýandary dál osylaı aıtady. Munda bir kezderi oblys ákimi Ashat Shaharov, sonymen birge Rýstam Ibraev sekildi el namysyn qorǵanan ataqty balýandarjattyqty. Qazir de aqtóbelik samboshylar men dzıýdoshylar elimizde úzdikter qatarynda tur. Bul bapkerler men sportshylardyń ortaq jeńisi, tynymsyz eńbegi. Kún tártibine úńilgende olardyń qatań erejege baǵynatyny kórinip-aq tur. Aptanyń alty kúninde jattyǵý ótedi. Sársenbi jáne senbi kúnderi tek túske deıin eki saǵattan oqý-jattyǵýǵa qatyssa, ózge kúnderi tańerteń eki, keshke eki saǵat ter tógedi. Eki aralyqta sportshy tamaqtanyp, uıyqtap, tynyǵýy shart. Sonymen birge keshki saǵat 22:00-de túngi uıqyǵa jatýy tıis. Bapker Bekjan Abdýalıev aldyna iriktelip kelgen ár balýanǵa áp degennen osyny túsindirip, uǵyndyryp, mıǵa quıady. Aǵynǵa ileskeni birden zamandastarynyń qataryna qosylyp, óz armany, el namysy úshin ter tógedi.
Balýannan bapker shyqty
Bekjan Abdýalıev Aqtóbe qalasyndaǵy №22 orta mektepte oqydy. 7-synypta ony ákesi «Jastar» balalar jáne jasóspirimder sport mektebine ákelip, sportshylar qataryna qosqan. Sodan beri osy jerde ósip, ónip, sońǵy bes jylda bapkerlik qyzmetti atqaryp júr. Ol – Aqtóbe oblysyndaǵy jastar quramasynyń bas bapkeri.
– Mektep bitirgen soń kolledjde «qarjyger» mamandyǵynda oqyp, keıin Aqtóbe ekonomıka jáne statıstıka ınstıtýtyna tústim. Oraldaǵy ýnıversıtettiń dene shynyqtyrý páni muǵalimi mamandyǵyn da bitirdim. Úsh dıplomym bar. Osy aralyqtyń bárinde men sporttan qol úzgen joqpyn. Sambo, dzıýdodan sport sheberimin, Qazaqstannyń jeńimpazymyn. Sporttaǵy mansabymdy 2019 jyly aıaqtap, jattyqtyrýshy bolyp jumysqa kiristim. Ózimizdiń aǵaıymyz Altynbek Djıembaev bapkerlikke qaldyrdy. Sodan beri bes jyl boldy, osy zalda jumys istep kele jatyrmyn. Al 2020 jyly bas bapker boldym,- dedi ol.
Bekjan Abdýalıevtiń júrgen jolyn saralap, tizbektep shyǵýǵa bolady. Ol talaı ret Qazaqstan, álem chempıonttaryna qatysty, el namysyn qorǵady. 2012 jyly dzıýdodan, 2015 jyly sambodan Qazaqstan chempıony boldy. Birneshe ret Qazaqstan júldegeri atandy. Ulttyq quramanyń da beldi múshesi boldy. Qazir artynan ergen aqtóbelikterdiń olıpm shyǵyn baǵyndyrýy úshin bar aqyl-oıyn, kúsh-jigerin salyp júr.
– Qazir 40-qa jýyq jas sportshy jattyǵyp júr. Kishkentaıy 8 jasta. Al úlkenderi stýdent, bolmasa jumys isteıtin jastar. Aqtóbeniń dzıýdodaǵy eń myqtysy osy jerde dep aıtýǵa tolyq negiz bar. Negizi dzıýdo myqty damyp ketti. Álem boıynsha 100-den astam el balýanyn daıyndap, jarystarǵa qatystyryp júr. Damý jaǵynan fýtboldan keıingi ekinshi orynda. Osydan-aq básekelestiktiń qanshalyqty joǵary ekenin bile berińiz. Munda kúsh te, aqyl da, eptilik te, shydamdylyq ta kerek,- dedi ol.
Bekjan Abdýalıev osy qasıetterdiń bárin búgingi jastardan kóre bildi. Nátıjesinde Qazaqstan boıynsha aqtóbelik komanda ekinshi oryn aldy. Endi kelesi jarysqa bir salmaqtan tórt balýan qatysady.
Rekordtyq jeńis
Jastar arasynda ótken Azııa birinshiligine Aqtóbe úsh balýanyn apardy. Olar 66 kelide Janarys Rahmetqalı, 73 kelide Ádilet Almat, 81 kelide Nurjan Beısen. Úsheýi de chempıon atandy. Bir oblystan úsh salmaqta úsh sportshynyń qatysqany – úlken jetistik. Úsheýi de chempıon boldy. Basqa oblys tarıhynda mundaı múlde tirkelmegen.
Chempıonnyń biri Nurjan Beısen sport zalyna ekinshi synypta bardy. Aǵasy jetektep aparyp, kishkentaı balýandar qataryna qosty. Keıin mektep bitirip, sportshylarǵa arnalǵan mektep-ınternat-kolledjge oqýǵa tústi. Bıyl qolyna dıplom alýy tıis.
– Kishkentaı kezimde jattyǵýǵa barýǵa erinetin kúnderim boldy. Biraq aǵam qatarǵa qosty. Sodan beri jattyǵýdy úzbedim. Arnaıy mektep-kolledjge túskende bar kúshimdi saldym desem de bolady. Tańerteń saǵat 10-nan bastap eki saǵat jattyǵamyz. Keıin tamaqtanyp, uıyqtap, keshki 18:00-den bastap eki saǵat jattyǵamyz. Jetistigim bar. Kadetter arasynda Qazaqstan chempıony boldym. Eresekter arasynda úshinshi oryn aldym. Keıin jastar arasynda Qazaqstan chempıonatyna qatysyp, ekinshi oryn aldym. Portýgalııada ekinshi oryn, Almatyda ótken Azııa kýboginde ekinshi oryn ıelendim. Tashkentte Azııa chempıony atandym. Bul jarys óte myqty ótti. Fınalda kezdesken balýanmen buǵan deıin eki ret alańǵa shyǵyp, jeńilip qalǵan edim. Bul joly onyń týǵan jerinde utyp turmyn,- dedi ol.
Sportshy bapkeriniń aqyl-keńesin túgel oryndaýǵa tyrysady. Ári baqylaý da qatań. Sharshap júrgenińdi, uıyqtamaǵanyńdy birden sezip qoıady bapker.
– Bapkerimiz jattyǵý kezinde qınalsań, birden biledi. Sondyqtan rejımdi saqtaımyz. Bos ýaqytta ańǵa shyǵyp, balyq aýlaǵandy jaqsy kóremin. Keıde ákemmen birge shyǵyp turamyn. Negizi biz tek jeksenbi kúni demalamyz. Ózgesinde jattyǵý, jarysqa daıyndyq bolady. Kóbine Aqtóbede emes, oqý-jattyǵý jıynynda júremiz,- dedi Nurjan Beısen.
Al Ádilet Almat Muǵaljar aýdany Saǵashıli aýylynan. Qazir ol da Eset batyr atyndaǵy olımpıada rezerviniń oblystyq mamandandyrylǵan mektep-ınternat-kolledjinde bilim alyp júr. Bıyl qolyna dıplom alatyn jas balýan ári qaraı da bilimin jetildirip, joǵary oqý ornyna túsýdi armandaıdy. Armanynyń eń úlkeni – olımp shyńyn baǵyndyrý.
– Bul sport bireýge ádis-tásilimen unaıdy. Keıbiri jaqsy kóretin sportshynyń kúresine qyzyǵady. Maǵan dzıýdo unady. Taza, erekshe. Osy arqyly densaýlyǵymdy jaqsarttym, adal dos taptym, ortam ózgerdi. Bapkerimiz jaqsy tárbıe beredi. Talapshyl, biraq ómirge de beıimdeıdi. Jetistikterimdi aıtar bolsam, 2023 jyly naýryz aıynda QR jastar arasynda jeńimpaz boldym. 2023 jyly Portýgalııaǵa baryp, Eýropa kýbogi jarysynda jeńimpaz atandym. Ispanııada ekinshi oryn aldym. Qazaqstanda jastar arasynda Azııa kýbogi boldy, jeńimpaz boldym. Tashkenttegi Azııa chempıonatynda jeńimpaz atandym. Jarysqa barar aldynda psıhologııalyq turǵyda da daıyndalamyz. Kóp oılamaýǵa tyrysyp, kıno da qarap, ýaqyt ótkizemiz. Osydan eki jyl buryn sport sheber atandym. Endi ári qaraı da daıyndalyp, Olımpıada shyńyna jetkim keledi,- dedi ol.
Jarysta sportshynyń bar jaǵdaıyn jasaımyn – bapker
Bekjan Abdýalıev bir kezderi alańǵa shyǵyp, kúresken, qazir bapkerliktiń shekpenin kıip, sportshylarǵa bar jaǵdaıyn jasap júr. Ol sportshylardyńata-anasy, joldasy, dárigeri, qajet bolsa aspazy.
– Sportshylar aı saıyn qan analızin tapsyrady. Sol kezde jetispeıtin dárýmenderdi, garmondardaǵy ózgeristerdi bilip otyramyz. Olardyń árqaısysy qandaı aanalız tapsyrýy kerek ekenin biledi, al ózim bárin tekserip, qorytyndysyn shyǵara alamyn. Bizder, bapkerler psıholog, medıtsına qyzmetkeri, muǵalim, ata-anasy bolyp aldyq. Taıaýda Portýgalııaǵa bardyq. Ózimmen birge qazy alyp bardym. Jylqynyń sortpasyn qatyryp, ony da aldym. Barǵan kezde mýltıvarkaǵa tamaq istep beremin. Tehnıkany da ózimmen birge ala júremin. Ashanasy bizden alshaq elderde bul durys. Al sportshylar eshteńege alańdamaıdy. Tamaǵynan bastap, ár qadamyn ózim oılastyramyn. Muny bapker Altynbek Jıenbaevtan kórip, bildim. Ol kisi osyndaı nársege muqııat boldy,- dedi Bekjan Abdýalıev.
Temirdeı tártip ornatý, jeńiske aparatyn týra jol. Sol sebepti uıqysy qanbaǵan sportshyny kózinen tanıtyn bapker toı-dýman, otbasylyq keshtiń bárin ysyryp tastaýǵa keńes beredi. Tipti aýylǵa bir kúnge suransa da jibermeıdi. Ata-analar muny biledi, olar da bapkerdiń degenin eki etpeıdi.
– Bapker retinde ózime de kóp talap qoıamyn. Eń basty maqsatym - adam qylý, sportshynyń bolashaǵyn baǵamdaý. Sportshynyń ózi ǵana emes, ata-anasy da rıza bolǵanyn qalaımyn. Ondaı sát jıi bolady. Áleýmettik jeli arqyly da alǵysyn bildirip jatady. Bul árıne qýanysh syılaıdy. Biraq men ózimdi qıyn sátterge de daıyndap júrmin. Muny baǵalamaıtyndary da bar. Ony ózge bapkerlerdiń ómirlik tájirıbesinen kórdim. Ózim ázirge kezdestirmedim, biraq psıhologııalyq turǵyda daıyndalyp júrmin,- dedi ol.
Sportshylar keıde oqý orny men jattyǵýdy qatar alyp júrýdi qalaıdy. Biraq kóbine birin qurbandyqqa shalýǵa týra keledi. Munda qos tarapty qatar ustaý, eń qıyny.
– Keıbiri jaraqatqa baılanysty qoıyp ketedi, keıbiri otbasyn asyraý úshin basqa joldy tańdaıdy. Biraq qazir memleketten qoldaý jaqsy. Sportshylardyń árqaısysy belgili bir mólsherde stıpendııa, jalaqy alyp otyr. Munyń ózi kásibı sportshy bolýǵa septigin tıgizedi. Sondyqtan chempıondyqqa umtylǵany bárin tastap, tek jattyǵýmen aınalysady,- dedi Bekjan Abdýalıev.
Rasynda kásibı sportshylar óz densaýlyǵyn qurban etedi. Olardyń tek tánine emes, júıkesine de kúsh túsedi. Sondyqtan jattyrýshy balýanǵa ýaqytyly jattyǵý, tamaqtaný, uıyqtaýdy mindetteıdi. Al ózgesiniń bárin ózine artyp, balýannyń qyzmetshisi atanady. Tańerteń turǵanda tamyr soǵysyn aıtady, bul sol kúngi júktemeniń qalaı bolatynyn anyqtaýǵa múmkindik beredi. Jarys kezinde qarsylastary týraly aqparat jınap, olardyń menshikti, utqyr ádisteri men álsiz tustaryn saralap, alańdaǵy qımylyn táptishtep túsindiredi. Al alańǵa shyqqanda ár sportshynyń minez-qulqy men múmkindigine qaraı tapsyrma beredi. Birin sózben qaırasa, birine senim artady. Al taǵy birin únsiz uǵady.
– Negizi myqty dzıýdoshy únemi óz biliktiligin jetildirip otyrýy kerek. Ár sportshynyń óz sheberligin kórsetetin birer ádisi bolady. Soǵan qaramastan jańasyn da jetildirýi tıis. Álemdik deńgeıge bir-eki ádispen shyǵý múmkin emes, kemi úsh-tórt ádis bolýy kerek. Men jas sportshylardy komanda qylyp ustaýǵa tyrysamyn. Taıaýda jas balalar pyshaq alyp shyqqan, sońy qaıǵyly aıaqtaldy. Biz munda ondaı jaǵdaıǵa da mán berip, aıtyp túsindiremiz. Osy jerdegi adamdar dosyń, aınalań, jaqynyń dep úıretemiz. Kásibı sportshymundaı qatygezdikke barmaıdy. Tipti túnde saǵat 22:00-de habarlassam, úıde bolady. Teksermeımin, biraq habarlasamyn. Jasóspirim kezde baqylaý myqty bolady, jastar qatarynan ótip, eresekke aýysqanda tyıym azaıady. Ol kezde sportshy sanaly túrde jaqsy-jamandy aıyrady,- dedi Bekjan Abdýalıev.
Aqtóbelik dzıýdoshylar qazir kezekti jarysqa daıyndalyp jatyr. Jattyǵý júktemesi de kóp. Olımp shyńyn baǵyndyramyn degen ár dzıýdoshy sol júktemege moıynsunyp, ázirlikke den qoıǵan.
