Aqtóbede shekara mańyna jaıylǵan mal kórshi el aýmaǵyna ótip ketip jatyr
AQTÓBE. KAZINFORM — Sharýalar shekaraǵa qorshaý salýdy surady. Qazirgi kezde reseılikterge qońyraý shalyp, keri aıdap jiberýdi ótinip júr. Buǵan biri kelisse, ekinshisiniń múmkindigi joq.
Aqtóbe oblysynyń birneshe aýdany Reseımen shekaralas ornalasqan. Olar: Mártók, Qobda, Qarǵaly, Hromtaý, Áıteke bı aýdandary.
Bes aýdan aýmaǵyndaǵy shekara uzyndyǵy shamamen myń shaqyrymǵa sozylǵan. Bul aýmaq sharýalar úshin qıyndyq týǵyzyp tur.
— Atyraý oblysynyń turǵynymyn. Aqtóbeniń Qobda aýdany Jaryq aýylyna kelip, mal sharýashylyǵyn damytyp otyrmyn. Úsh jyl boldy. Osy aralyqta malymyz shekaradan ótip ketip, qıyndyq týǵyzyp tur. Biz arǵy bettegi, ıaǵnı, Reseıde turatyn adamdarǵa aıtyp, ótinish jasaımyz. Olar keri qaraı aıdap jiberedi. Eger ony shekarashylar baıqap qalsa, qamap tastaıdy. Ol kezde keri qaıtarý qıyn bolady, — deıdi Baýyrjan Ermekqalıev.
Sharýashylyq ıesi sheshimi shekarany qorshaý dep otyr.
Jaryq aýylynyń ákimi Tanat Kenbaevtiń aıtýynsha, mal ustap, onyń sanyn kóbeıtip otyrǵan sharýalar baǵyp, qaraýy tıis.
— Aýylǵa ákim bolǵanyma bir jyl boldy. Aýyl turǵyndary bul máseleni aıtyp, kelmedi. Biraq bul máseleni bilemin. Keıde sharýalardyń maly arǵy betke ótip ketip, shekaradan ótip, keri aıdap kelý úshin arnaıy ruqsat qujatyn alady. Shekara anyqtamasyn olar egov arqyly da onlaın rásimdeıdi. Ekinshi joly qaǵaz júzinde. Shekara qorshaýy týraly qujat daıyndap, endi usynys bermek oıda bar. Shekara bizdiń aýyldan 35-40 shaqyrym jerde, — dedi Tanat Kenbaev.
Taǵy bir turǵyn óziniń Qaraǵandy eldimekeninde turatynyn aıtty. Bul eki el arasyndaǵy shekaradan 25 shaqyrym qashyqtyqta ornalasqan aýyl.
Bıyl jazda Jaqsylyq Babılovtyń jylqysy urlanyp, shekara asyp ketken. 12 bas jylqyny izdeý úshin aldymen ruqsat qaǵazyn alyp, Mártók aýdanyndaǵy Jaısań shekara beketi arqyly ótti.
— Qazaqstan men Reseı shekarasynyń Qobda aýdany aýmaǵy ishinara qorshalǵan. Kóbisi ashyq tur. Jylqy joǵalyp ketken soń shekaradan ótip, baryp qaradym. Onda mal sharýashylymen aınalysyp jatqan eshkim joq, kóbi egin egedi. Saı-salada qoralar bar, mal qamap qoıatyn. Maldyń ishek-qarny da jatyr. Ony óz kózimmen kórdim. Árıne, zastavada qyzmet etetin shekarashylar kórse, keri qaıtarady. Biraq kórmeı qalatyn da kúnderi bolady. Mal yqtap, ótip ketedi. Eger qorshaý bolsa, kirmeıdi, — dedi Jaqsylyq Babılov.
Shekara zańdylyǵy boıynsha sharýa óz malynyń yqtap ótip bara jatqanyn kórse, sońynan qýa almaıdy. Shekarany kesip ótse, jaýapqa tartylady.
— Ruqsat qujatyn alyp, Reseıge barǵan kezde shekarashylar janymyzda júredi. Sebebi shekara mańyna adam ózi baryp, qaraı almaıdy. Sondyqtan shekaradan ótken maldy izdemeı-aq qoısa da bolady. Tapsań jartysyn ǵana ákelýge bolady, keıde ol da joq. Zańdylyǵy boınysha shekaradan mal ótse ony qamaıdy, ıesin izdeıdi. Eger sharýa maldyń ózine tıesili ekenin qujat boıynsha dáleldese, arnaıy kólikke tıep, shekara beketi arqyly ótkizýi tıis. Ony aıdap ákelýge bolmaıdy. Al qazir Reseıdegi tanystarymyzǵa qońyraý shalyp, keri qaraı aıdap jiberýin suraımyz. Oǵan aqysyn tóleımiz. Biz ony myna betten kútip alamyz. Biz de dál solaı aıdap jiberemiz. Reseıde mal az, egin basym, bizde sharýashylyqpen aınalysatyndar kóp, — dedi ol Jaqsylyq Babılov.
Qobda aýdany ákimi Іzgilik Tynymgereevtiń aıtýynsha, qarapaıym turǵyndardyń maly shekara aspady. Al sharýalar mindetti túrde baqtashy ustaýy tıis.
— Qobdada bir sharýa qojalyǵy 12 shaqyrym jerdi qorshap qoıdy. Sharýa isine jaýapkershilikpen qarap baqtashy, malshyǵa senip tapsyrady. Durysy osy. Maldy únemi qarap, aıdap otyratyn malshysy bolýy tıis. Aýdannyń shekara aýmaǵy 200 shaqyrymnan asady, — dedi Іzgilik Tynymgereev.
Kazinform tilshisi QR UQK tóraǵasynyń orynbasary, Shekara qyzmetiniń dırektory Erlan Aldajumanovqa suranys jiberdi. Suranysqa apparat basshysy O.Bektenovten jaýap keldi.
Aqtóbe oblysy men Reseı arasyndaǵy shekara uzyndyǵy — 988 shaqyrym. Al Ózekstanmen aradaǵy shekara aýmaǵy 243 shaqyrym bolyp tur.
Memlekettik shekaranyń qansha shaqyrymynda qorshaý bar ekeni týraly aqparat shekteýli málimetter qataryna jatady.
— Shekarany kúzetý Memlekettik shekara týraly zańǵa sáıkes iske asady. 2024-2025 jyldary aralyǵynda Aqtóbe oblysy Qobda aýdanynyń shekaralas eldimekeni turǵyndaryna tıesili úı janýarlarynyń shekaradan ótý derekteri tirkelmedi. «QR Memleketik shekara týraly» Zańda naqty mal jaıýdy uıymdastyrý máselesi qarastyrylmaǵan. Osy Zańnyń 12-babyna sáıkes memlekettik shekarada jáne shekaralyq beldeýde memlekettik shekara rejımi qoldanylady. Úkimet qaýlysyna sáıkes shekaralyq beldeýdiń eni 100 metrdi quraıdy. Zańnyń 24-babyna sáıkes shekaralyq belgeýge azamattardyń kirýi, sharýashylyq, basqa da is-sharalar júrgizýi Shekara qyzmeti bergen ruqsatnama negizinde iske asyrylady. Eger zań talaptary oryndalmasa Ákimshilik quqyqbuzýshylyq týraly kodekstiń 514-baby boıynsha jaýapqa tartylady, — dep jazylǵan jaýapta.
Kodekstiń «Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik shekara rejımin buzý» baby boıynsha jeke tulǵalarǵa 10, shaǵyn kásipkerlik sýbektilerine 15, orta kásipkerlik sýbektilerine 20, iri kásipkerlik sýbektilerine 50 AEK kóleminde aıyppul salynady.
Aıta keteıik, bıyl Qazaqstan men Reseı shekarasyndaǵy ótkizý beketterinde kólikter jınalyp qaldy.
2025 jylǵy 17 qyrkúıekte Qarjy mınıstri avtomobıl kóligimen Memlekettik shekarasyn kesip ótý, sondaı-aq júk pen taýarlardy tasymaldaý erejesine ózgeris engizý týraly buıryqqa qol qoıdy.