Aqtóbede asharshylyq jáne saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryna arnalǵan eskertkish ashyldy
Aqtóbede 31 mamyr kúnine arnalǵan 500-ge jýyq shara uıymdastyrylyp jatyr. Óńirge jumys saparymen kelgen Memlekettik hatshy Gúlshara Ábdiqalyqova aldymen repressııa qurbandary jerlengen «Túıetóbege» bardy. Keıin asharshylyq jáne qýǵyn-súrgin qurbandaryna arnalǵan eskertkishtiń ashylýyna qatysty.
«Qazaq halqy asharshylyq kezinde 2 mıllıonǵa jýyq adamynan aıyryldy. 100 myńnan astam adamǵa halyq jaýy degen aıyp taǵylyp, kóbi atyldy, lagerlerge jiberildi. Qaharly júıeniń qandy sheńgeli halqymyzdyń qaımaǵyn qalqyp áketti. Eldiń aldyńǵy shebindegi arystarymyzdan aıyryldyq. Sol kúnderi Aqtóbe óńiri de orasan zardap shekti. 1920-1940 jyldary aralyǵynda oblys boıynsha 8 myń adam saıası qýǵyn-súrginge ushyrady. Olardyń 2 myńnan astamy atý jazasyna kesildi. Qurbandar ishinde 1929-1931 jyldardaǵy ujymdastyrý kezinde zorlyq-zombylyqqa qarsy shyqqan adaı, tabyn, Yrǵyz kóterilisine qatysqan, ár jyldary aımaqta qyzmet etken qaıratkerler de bar»,- dedi Memlekettik hatshy Gúlshara Ábdiqalyqova.
Buǵan deıin habarlaǵanymyzdaı, eskertkish aldymen oblystyq, keıin respýblıkalyq komıssııada qaralyp, maquldandy. Baıqaý qorytyndysynda aqtóbelik músinshi Ahmet Qubaıdyń jobasy úzdik shyqty. Tuǵyry 110 sm, músinniń bıiktigi 240 sm boldy. Ashylý saltanatyna 1938 jyly atý jazasyna kesilgen Qudaıbergen Jubanovtyń kenje uly Asqar Jubanov qatysyp, ákesi týraly eskelikterimen bólisti.
«1937 jyly qarashada dúnıege kelgenmin. Bir apta ótken soń ákem Qudaıbergen Jubanovty alyp ketti. Halyq jaýy degen jazamen ustap alǵan soń úıdi tintip, kitap, qozjazbalaryn tıep aldy. 1938 jyly 21 aqpanda ákemizdi atty. Anamyz 6 balamen qalyp, Almatydan Aqtóbe oblysy, Muǵaljar aýdany, Jańaturmys aýylyna qonys aýdarýǵa týra keldi. Al ákem týraly eskelikter 1957 jyldyń 25 aqpanyna deıin qazaqtyń jadynan óshirildi. Sebebi, ol týraly jaqsy sóz aıtýǵa ruqsat bolmady»,- dedi Asqar Jubanov.
