AQSh turǵyndary karantındi qalaı ótkizip jatyr - qazaqstandyqtyń suhbaty
Qazirgi ýaqytta A.Kırılovskaıa Vırdjınııa shtatynda turady. Onyń aıtýynsha, Vırdjınııada naýryzdyń sońynda karantın jarııalanyp, 27 sáýirge deıin jalǵasady dep habarlanǵan. Alaıda keıinirek rejım 10 maýsymǵa deıin uzartylǵan.
AQSh koronavırýs pandemııasymen qalaı kúresip jatyr
AQSh-ta koronavırýstyń taralýy aıtarlyqtaı qarqyn alyp keledi. Búgin 771 myń aýrý rastaldy, 41 myń adam qaıtys boldy. 69 myń adam emdelip shyqty. Ásirese Nıý-Iork shtatynda jaǵdaı qıyn, onda 248,5 myń adam aýrý juqtyrsa, onyń 134,5 myńy - Nıý-Iork qalasynda.
«Meniń dostarymnyń aıtýynsha, olardyń keıbireýi Nıý-Iork aýrýhanalarynda jumys isteıdi, reanımatsııa bólimshelerinde de, máıithanalarda da, tipti kóshedegi shuǵyl jabdyqtalǵan aýrýhanalarda da bos oryn joq. Koronavırýs juqtyrǵan dostarymmen de sóılestim. Olar eki aptadan beri úıde jatyr, jaǵdaılary aýyr: dene qyzýy 40 gradýsqa jetip, dıareıa, qusý, júrek aıný belgileri baıqalǵan. Olar aýrýhanaǵa jata almaıdy, óıtkeni oryn joq. Aýrý juqtyrǵan dárigerler barlyǵyna sabyrmen, tózimmen qaraıdy, óıtkeni jumys babymen aýrýdyń qalaı ótetinin kórgen. Qatardaǵy azamattarda aýrýdyń negizgi belgilerimen qosa, úreı men qorqynysh bar», - deıdi Alına Kırılovskaıa.
Spıker turatyn okrýgte mektepter men kolledjder, keńseler, jeke emhanalar, sulýlyq salondary jáne ózge de qyzmet kórsetý nysandary jabylǵan. Oqý jylynyń sońyna deıin qashyqtan oqytý formaty saqtalady.
«Sáýirdiń ortasynan bastap sýpermarketterdiń kireberisine qorshaýlar qoıylyp, kezekpen kiretin boldyq. Esesine benzın aıtarlyqtaı arzandady: bir gallon (4,5 lıtr) úshin 2,29 dollar, benzınniń eń arzan túriniń baǵasy 1,53 dollarǵa deıin tómendedi. Tek saparlap baratyn jerdiń joq ekeni ókinishti», - deıdi Alına.
Tótenshe jaǵdaı kezindegi áleýmettik tólemder jáne jumyssyzdardy qoldaý
«Ádettegi ýaqytta qyzmetker jumystan bosatylsa nemese dáleldi sebeptermen jumystan shyǵarylsa, járdemaqy alǵan kezde ol belsendi túrde jańa jumys izdeýge jáne ony dáleldeýge mindetti edi. Endi ýaqytsha jumyssyzdardyń barlyǵy jumysynan aıyrylý sebebin kórsetetin baǵanǵa «koronavırýs» sózi men jumysqa shamamen qaıtyp oralý kúnin jazady», - dedi Alına Kırılovskaıa.
Onyń aıtýynsha, Federaldyq tótenshe jaǵdaılar kezinde halyqty qoldaý qory jumyssyzdarǵa tólenetin járdemaqylardan basqa, ýaqytsha jumyssyzdarǵa aptasyna 600 dollardan bóldi. Bul shamamen jalaqynyń 60% quraıdy. Sonymen birge, sáýirdiń ortasynda turǵyndardyń kópshiligi AQSh prezıdenti Donald Tramptyń 1200 dollar kólemindegi birjolǵy tólemin aldy.
Qazir pandemııa kezeńindegi jalgerlik jáne ıpotekalyq tólemderdi keıinge qaldyrý/toqtatý máselelerin talqylanyp jatyr. Árıne, bul bastamany halyq jaqsy qabyldady, biraq qarjy sektory men prezıdent ákimshiliginiń keıbir ókilderi muny el ekonomıkasyna qosymsha soqqy dep sanaıdy. Tramp ýáde etken 1200 dollardy barlyq salyq tóleýshiler ala almaıdy. Tek elde turýǵa zańdy mártebesi bar adamdarǵa, ıaǵnı, AQSh azamattary men turǵyndarǵa (Grın karta ıeleri) beriledi. Zańdy mártebesi joq, biraq únemi salyq tóleıtin ımmıgranttar qosymsha memlekettik qoldaý ala almaıdy», - deıdi ol.
Karantınde dúkender qalaı jumys isteıdi
Alına Kırılovskaıa azyq-túlik dúkenderi men sýpermarketterdiń, dárihanalardyń jumys ýaqyty qysqarǵanyn atap ótti.
«Máselen, táýlik boıy jumys isteıtin Walmart gıpermarketi qazir 20:00-de jabylady. Azyq-túlik, aýyz sý, jemis-jıdek, et, alkogoldi ishimdik, tazartý quraldary syndy kóptegen taýardy tapsyryspen aldyrýǵa bolady. Nemese arnaıy avtoturaq arqyly tapsyrysty alyp ketýge ruqsat etilgen. Aqysy sýpermarket saıtynda onlaın tólenedi jáne dúken qyzmetkeri taýardy júksalǵyshqa tıep beredi. Osylaısha, turǵyndardyń dúkenge kirip, ınfektsııa juqtyrý qaýpin azaıtady. TJ Maxx, Marshalls syndy tanymal ýnıvermagter karantınde jumysyn tolyq toqtatty, tipti onlaın tapsyrys ta qabyldamaıdy. Qarý dúkenderi kerisinshe belsendi saýda-sattyqqa kiristi. Zań júzinde qarý ruqsat etilgen shtattarda amerıkalyqtar oq-dáriler men qarýdy kóptep satyp alyp jatyr. Jergilikti bılik mundaı belsendilikti baıqap, máseleni rettegisi keldi. Biraq, zań qabyldaýǵa birneshe apta qajet, al qarý birneshe saǵatta-aq satylyp ketedi.
Kınoteatrlar tolyǵymen jabyldy. Meıramhanalar tapsyrys qabyldap, jetkizýmen aınalysady. Tapsyrys tólemin (shamamen 5 dollar) únemdegisi kelgender tapsyrysty meıramhanadan ózderi alyp kete alady. Dárihanalar da tapsyrys qabyldaıdy nemese avtokólikpen shyqpaı-aq, arnaıy terezeden dári satyp alýǵa bolady. Bir sózben aıtqanda, klıentterge qolaıly bolýy úshin barlyq jaǵdaı qarastyrylǵan. Jaldaý, kommýnaldyq qyzmetter tólemin turǵyndar onlaın nemese chek jiberý arqyly tóleı alady», - deıdi A. Kırılovskaıa.
Ár shtattyń óz karantındik sharalary bar
Mamandardyń boljamyna sáıkes, AQSh-ta koronavırýstyń taralý shyńy mamyrda tirkeledi. Onyń ústine, árbir shtattyń óz karantındik sharalary bar.
«Máselen, epıdemııa qysqy kanıkýldyń qyzǵan shaǵynda bastalǵan Florıdada eldiń ár túkpirinen jaǵajaıǵa kelgen stýdentterdi polıtsııa tynyshtandyra almady. Naýryzdyń basynda jaǵajaılar jabyldy, al stýdentter úılerine ketti. Birneshe kún buryn Florıda gýbernatory tańerteńgi 8:00-den 11: 00-ge deıin jáne 17: 00-den 20: 00-ge deıin jaǵajaılar ashylatynyn jarııalady, biraq halyqty karantındik qashyqtyqty saqtaýǵa shaqyrdy. Bizdiń Vırdjınııada keıbir saıabaqtar men taýlardaǵy serýen joldary ashyq kúıinde qaldy. Biraq, qazir onda da adam qarasy kóbeıip keledi», - dedi Alına Kırılovskaıa.
Sonymen birge, A.Kırılovskaıa karantındegi polıtsııa qyzmetkerleriniń eńbegin erekshe atap ótti.
«Shyn máninde bizdiń okrýgte karantındi saqtaýdyń qatań erejeleri joq. Polıtsııa qyzmetkerleri kóshede, saıabaqtar men jaǵajaıda patrýl júrgizedi. Bılik úıdegi zorlyq-zombylyqtyń kóbeıýi jaǵdaıyna daıyn ekendikterin jetkizdi. Bul da durys sheshim, óıtkeni karantınde agressormen bir úıde otyrýǵa májbúr adamdar bar. Otbasyndaǵy zorlyq-zombylyq - búkilálemdik másele. Mundaıda qorǵaýǵa ázir qorǵaıtyn zań, polıtsııa bar ekenin biletin turǵyndar ózderin jaıly sezinedi», - deıdi A. Kırılovskaıa.
Jalpy alǵanda, halyq pozıtıvti kóńil-kúıde bir-birine qoldaý kórsetip jatyr.
«Gospıtal qyzmetkerlerine tebirenterlik hattar jazyp qaldyrady. Meıramhana ıeleri medbıkelerge, órt sóndirýshilerge, polıtseılerge jáne basqa da qyzmetkerlerge tegin tamaqtar jiberedi. Muǵalimder men mektep ákimshilikteri tańǵy as paketterin ázirlep, oqýshylardyń úılerine jiberedi. Amerıkalyqtar, úkimet músheleri, Bıll Geıts bastaǵan metsenattar vaktsınatsııa máselelerin ashyq talqylap jatyr», - dedi Alına Kırılovskaıa.
