AQSh-ta Evneı Bóketovtiń 100 jyldyǵy atalyp ótti
ASTANA. KAZINFORM — AQSh-taǵy ǵylymı-zertteý oqý orny - Djordj Vashıngton ýnıversıtetinde tanymal akademık Evneı Bóketovtiń 100 jyldyǵyna oraı semınar ótti.
Semınardy ashqan bıznes mektebiniń dekany Vanessa Perrı ataqty akademık Evneı Bóketov ǵalym jáne ustaz ekenin, onyń qosqan úlesi qazirgi kezde de jastardy yntalandyryp kele jatqanyn aıtty.
- Ol Qazaqstandaǵy joǵary bilimdi damytýdaǵy basty tulǵalardyń biri boldy. Onyń jumysy qazaqstandyq ǵylymı qaýymdastyqty álemdik arenaǵa shyǵaryp, basqa eldermen jáne ınstıtýttarmen baılanysty nyǵaıtýǵa kómektesti. Ol 100-den astam ǵylymı eńbektiń avtory jáne óziniń jetistikterimen ónerkásiptik progreske úles qosty. Sondyqtan búgingi semınarǵa qatysyp otyrǵanyma qýanyshtymyn. Óıtkeni Djordj Vashıngton bıznes mektebinde biz bilim berýdiń, zertteýdiń jáne tálimgerliktiń nátıjeli ózgerisine erekshe mán beremiz», - dedi Vanessa Perrı.
Ekonomıka ǵylymynyń kandıdaty, Karaganda Buketov University professory Azamat Dúısembaev osy jıynǵa kelgenderge Evneı Bóketov murasy men ǵylymı jetistikteri týraly aıtyp berdi.
- Evneı Bóketov Qaraǵandy hımııa-metallýrgııa ınstıtýtynda 12 jyl jumys istegen ýaqytynda (1960-1972 j.j.) jeke tulǵa retinde tanylyp qana qoımaı, qazaqstandyq ǵylymnyń bedelin aıtarlyqtaı kóterdi. Instıtýtta túrli-tústi jáne sırek metaldar jónindegi ǵylymı-zertteý zerthanasy qurylyp, qazaq ǵylymy úshin mańyzdy kezeń boldy. Ǵalym basqarǵan zerthana molıbden, volfram, selen jáne tellýr boıynsha zertteýler júrgizdi. Ǵylymı zertteýlerge qosqan úlesi úshin 1965 jyly KSRO-nyń avtorlyq kýáligimen, 1969 jyly Qazaq KSR Memlekettik syılyǵymen marapattaldy, - deıdi professor.
Azamat Dúısembaev ǵalym Evneı Bóketovtiń ashqan jańalyqtaryna toqtaldy. Onyń zertteýi nátıjesinde bos taý jynystarynan mys oksıdin óndirý múmkin boldy. Bul turǵyda jaramsyz taý jynystarynan joǵary sapaly shıkizat alýǵa jáne sonyń nátıjesinde tabıǵı resýrstardy saqtaýǵa jaǵdaı jasaldy.
- Bul ónertabys Evneı Bóketovti búkil álemge tanymal etti. 1966 jyly doktorlyq dıssertatsııasyn sátti qorǵap, 1967 jyly professor ǵylymı ataǵy berildi. 1970 jyly Qazaq KSR Ǵylym akademııasynyń múshesi, al 5 jyldan keıin akademık boldy, - dedi ol.
Professor sondaı-aq Evneı Bóketovtiń jan-jaqty damyǵan adam ekenin aıtty. Ol Sergeı Esenınniń «Anna Snegına» poemasyn jáne Vladımır Maıakovskııdiń óleńderin qazaq tiline aýdarǵan, sonymen qatar kórkem shyǵarmalar jınaǵyn basyp shyǵarǵan.
Tehnıka ǵylymynyń doktory, professor Nuraly Bekturǵanov belgili qazaqstandyq ǵalymnyń jetekshiligimen bolǵan alǵashqy jumysy sırek metaldardy izdeýge arnalǵanyn atap ótti.
– Sol kezde Evneı Bóketov sırek elementterge bolashaqta joǵary suranys bolatynyn bilgen. Ol paıdaly qazbalar ken oryndarynda ilespe renıı óndirý boıynsha, onyń ishinde Pavlodarda alıýmınıı qazý kezinde janama ónim retinde sırek metall gallıı óndirý boıynsha kóp jumys atqardy», - dedi ol.
Eske salsaq, 23 naýryzda hımık-metallýrg, ǵalym, qoǵam qaıratkeri Evneı Bóketovtiń týǵanyna 100 jyl tolǵanyn jazǵan edik.