AQSh pen Saýd Arabııasy qorǵanys salasynda 142 mlrd dollarlyq kelisimge qol qoıdy

ASTANA. KAZINFORM —  Aq úıdiń málimdeýinshe, prezıdent Donald Tramptyń Taıaý Shyǵysqa saparynyń alǵashqy kúninde AQSh pen Saýd Arabııasy arasynda «tarıhtaǵy eń iri qorǵanys ónimderin satý kelisimine» qol qoıyldy, dep habarlaıdy VVS.

Budan bólek, birneshe ekonomıkalyq kelisim de jasaldy. Er-Rııadtan keıin Tramp Katar men Birikken Arab Ámirlikterine attanady.

Aq úıdiń málimdemesinde AQSh pen Saýd Arabııasy arasyndaǵy qarý-jaraq kelisiminiń quny 142 mıllıard dollar bolatyny jáne ol Saýd Arabııasyna «AQSh-tyń on beske jýyq qorǵanys kompanııasynan zamanaýı áskerı tehnıka men qyzmetterdi» jetkizýdi qamtıtyny aıtylǵan.

Kelisim bes sanat boıynsha jasalǵan:

Kelisim Saýd Arabııasy Qarýly kúshteriniń áleýetin arttyrýǵa baǵyttalǵan aýqymdy daıyndyq pen qoldaýdy da qamtıdy, sonyń ishinde áskerı akademııalar men áskerı-medıtsınalyq qyzmetterdi nyǵaıtý bar.

Sonymen qatar, Aq úıdiń baspasóz habarlamasynda seısenbi kúni jasalǵan ózge de kelisimder keltirilgen.

Atap aıtqanda, Saýd Arabııasy AQSh-qa 600 mıllıard dollar ınvestıtsııa salýǵa mindetteldi. Investıtsııa baǵyttarynyń biri — AQSh aýmaǵyndaǵy jasandy ıntellekt boıynsha derekter óńdeý ortalyqtaryn qurý bolady.

Amerıkalyq tehnologııalyq kompanııalar eki eldegi «ozyq transformatsııalyq tehnologııalarǵa» 80 mıllıard dollar ınvestıtsııa salýǵa kelisti.

Sondaı-aq AQSh Saýd Arabııasyna 14,2 mıllıard dollar kóleminde gaz týrbınalary men energetıkalyq tehnologııalardy, jáne 4,8 mıllıard dollarǵa Boeing 737-8 jolaýshy ushaqtaryn eksporttaıtyn bolady.

Eki el energetıka jáne taý-ken óndirisi salalarynda yntymaqtastyq ornatýǵa da ýaǵdalasty.

Prezıdent Tramp Saýd Arabııasynyń jetekshi tulǵalarymen, sonyń ishinde taq murageri Muhammed bın Salmanmen kezdesip jatqanda, AQSh delegatsııasy quramyndaǵy Tramptyń keńesshisi, mıllıarder Ilon Mask, OpenAI kompanııasynyń bas dırektory Sem Altman jáne chıp óndirýshi alyp Nvidia kompanııasynyń basshysy Djensen Hýang Saýd bıznesiniń jetekshi ókilderimen kelissózder júrgizdi.

Alǵashqy resmı sheteldik sapar

Bul Tramptyń jańa prezıdenttik merziminiń bastalýynan bergi alǵashqy resmı sheteldik sapary bolyp otyr.

Bın Salmanmen kelissózderden keıin AQSh prezıdenti saýd-amerıkalyq ınvestıtsııalyq forýmǵa qatysty. Forýmǵa Citigroup, IBM, Qualcomm, Alphabet jáne Franklin Templeton kompanııalarynyń basshylary da qatysty.

Keıin ol Parsy shyǵanaǵy elderi kóshbasshylarynyń sammıtine qatysady.

Sársenbi kúni AQSh prezıdenti Katarǵa jol tartady. Juma kúni Birikken Arab Ámirlikterine baryp, Taıaý Shyǵystaǵy saparyn aıaqtaıdy.

Tramppen birge Taıaý Shyǵysqa AQSh memlekettik hatshysy Marko Rýbıo, Taıaý Shyǵys boıynsha AQSh prezıdentiniń arnaıy ókili Stıv Ýıtkoff jáne Qorǵanys mınıstri Pıt Hegset te bardy.

Dúısenbi kúni Tramp 15 mamyr, beısenbide Ystambulda ótýi múmkin Reseı men Ýkraına arasyndaǵy beıbit kelissózderge qatysý úshin sapar jasaý múmkindigin de joqqa shyǵarmady.

Bul kezdesýdi ótkizý bastamasyn Reseı kótergen. Alaıda Ýkraına prezıdenti Vladımır Zelenskıı ózi Túrkııaǵa baratyndyǵyn jáne onda Reseı prezıdenti Vladımır Pýtındi kútetinin málimdedi. Kreml ázirge Pýtınniń qatysatynyn rastaǵan joq, sondyqtan mundaı kelissózderdiń naqty ótetini jáne qandaı formatta bolatyny belgisiz.

Mıllıarderler túski asy

BBC tilshileriniń habarlaýynsha, Tramptyń Taıaý Shyǵysqa saparynyń basty maqsaty — AQSh-qa, ásirese Parsy shyǵanaǵy elderiniń ál-aýqat qorlarynan qosymsha ınvestıtsııalar tartý.

Bul Trampqa óziniń «Amerıka bárinen buryn» degen ıdeologııasynyń naqty nátıjeler berip jatqanyn saılaýshylaryna kórsetýge kómektesedi.

AQSh prezıdentiniń sapary onyń búkil álemge jarııalaǵan saýda soǵysy aıasynda ótip jatyr. Aq úı engizgen ımporttyq baj salyǵy jahandyq saýdaǵa aıtarlyqtaı áser etip, AQSh ekonomıkasynyń ózine de keri yqpal etti.

Patsha saraıyndaǵy saltanatty túski asqa shaqyrylǵan VIP qonaqtardyń qatarynda Tramptyń keńesshisi, mıllıarder Ilon Mask ta bar.

Sonymen qatar, OpenAI bas dırektory Sem Altman, chıp óndirýshi alyp Nvidia kompanııasynyń basshysy Djensen Hýang jáne FIFA prezıdenti Djannı Infantıno da shaqyrylǵan.

Bul qonaqtar saýdııalyq tarappen kelissózderge óz deńgeıinde qatysatynyn eskersek, AQSh delegatsııasynyń bul saparynyń negizgi maqsaty — bıznes múddeler ekenin ańǵarýǵa bolady.

Tramptyń Saýd Arabııasy, Katar jáne BAÁ-ge sapary — onyń jańa prezıdenttik merziminiń alǵashqy sheteldik sapary.

Sáýir aıynyń sońynda Tramp Italııaǵa baryp, Rım Papasy Frantsısktiń jerleý rásimine qatysqan edi, biraq ol sapar aldyn ala josparlanbaǵan.

Saýd Arabııasy Tramptyń aldyńǵy prezıdenttik merziminde de alǵash barǵan shet memleketi bolǵan. Bul AQSh prezıdentteri aldymen Kanada nemese Meksıka sııaqty basty odaqtastaryna barady degen dástúrden aýytqý.

Izraıldi aınalyp ótti

BBC tilshisi Entonı Zýrker Tramptyń Taıaý Shyǵys saparynda Izraıldiń bolmaýyn aıtarlyqtaı jaıt dep esepteıdi.

Onyń aıtýynsha, ızraıldik sheneýnikter AQSh ákimshiligine sapar baǵytyna Izraıldi qosý týraly ótinish jasaǵan, biraq nátıje bolmaǵan.

Izraıldegi AQSh elshisi Maık Hakabı senbi kúni amerıkano-ızraıldik qarym-qatynastar berik kúıinde qalatynyn málimdegenimen, mundaı ashyq elemeý AQSh-tyń óńirdegi basymdyqtarynyń basqa baǵytqa aýysqanyn kórsetýi múmkin.

Dúısenbi kúni amerıkalyq jáne ızraıldik azamattyǵy bar Edan Aleksandr esimdi ızraıldik tutqyn HAMAS-pen AQSh-tyń tikeleı kelissózderi nátıjesinde bosatyldy, bul kelissózderge Izraıl qatyspaǵan.

AQSh-tyń Iemendegi hýsıttermen atysty toqtatý boıynsha júrgizip jatqan kelissózderi de Izraıldiń múddelerin qarastyrmaıdy. Sonymen birge, AQSh-tyń Iranmen ıadrolyq baǵdarlamasy boıynsha tikeleı kelissózder bastaýy Izraıl basshylyǵyn alańdatyp otyr.

Izraıl premer-mınıstri Bınıamın Netanıahý Tramptyń Aq úıge qaıta oralýynan keıin Vashıngtonda ony alǵash bolyp qarsy alǵan sheteldik kóshbasshy bolǵan.

Alaıda Tramp, beınelep aıtqanda, Izraıldiń irgesinde júrip, Netanıahýǵa soqpaı ketpek.

Gaza máselesi

Arab elderiniń kóshbasshylary Trampqa Izraıldi Gaza sektorynda atysty toqtatýǵa barynsha kóndirýge Aq úıdiń yqpal etýin suraıtyny anyq.

Tramp birneshe márte bul soǵystyń toqtaýyn qalaıtynyn málimdegenimen, osy naqty máselege qatysty qandaı usynystarmen kelgeni ázirge beımálim.

Netanıahý AQSh prezıdentimen tyǵyz qarym-qatynasyn kórsetýge tyrysyp, Gaza sektoryndaǵy Izraıldiń áskerı operatsııasynyń basty maqsaty — HAMAS-ty joıý ekenin jáne bul maqsatty eki taraptyń da qoldaıtynyn atap ótti.

Qazir óńirdegi kóptegen adam, ásirese palestınalyqtar, Tramptyń kelesi tórt kúnde ne aıtatynyn jáne ne isteıtinin kútip otyr.

Aıta ketelik Netanıahý Izraıl AQSh-tyń áskerı kómeginen bas tartýy múmkin ekenin boljaǵan edi.