Ákimshilik aıyppuldarda 50 paıyzdyq jeńildik qalaı alýǵa bolady

ASTANA. KAZINFORM – Elimizde ákimshilik aıyppuldyń jarty somasyn ǵana tólep óteýge múmkindik beretin tetik jumys isteıdi. Mundaı jeńildik barlyq jaǵdaıda birdeı qoljetimdi emes ári ýaqyt jaǵynan qatań shektelgen. Bul jeńildiktiń ne úshin engizilgeni, tóleý merzimin qalaı durys esepteý kerektigi jáne tólem aldynda neni eskerý mańyzdy ekenin Kazinform tilshisi zerdelep kórdi.

Ákimshilik quqyq buzýshylyqtar boıynsha qysqartylǵan óndiris tetigi qarapaıym quqyq buzýshylyqtardy qaraýdy jedeldetý jáne sottardaǵy daýlardyń sanyn azaıtý úshin engizilgen. Negizinde, memleket zań buzýshyǵa ymyra usynady – eger siz quqyq buzýshylyq faktige daýlaspaı, aıyppuldy jyldam tóleýge daıyn bolsańyz, onda ony 50 paıyz jeńildikpen óteı alasyz. Bul júrgizýshiler men basqa azamattar úshin máseleni tezirek jáne arzan sheshýge múmkindik beredi. Al memleket úshin bul quqyq qorǵaý jáne sot organdarynyń júktemesin aıtarlyqtaı azaıtýǵa jol ashady.

Jeńildik alýdyń negizgi sharttary

Aıyppuldy jeńildikpen tóleý ákimshilik quqyq buzýshylyqtar týraly ister boıynsha qysqartylǵan óndiris túrinde qarastyrylady. Aıyppuldyń jartysyn tóleý quqyǵy tek mynadaı úsh mindetti shart oryndalǵanda ǵana beriledi:

- Quqyq buzýshylyq faktini moıyndaý.

Eger siz aıyppul qate salyndy dep sanasańyz, jeńildikti qoldanbaǵan jón, aldymen shaǵymdaný qajet.

- 50 paıyz somany tóleýge kelisý.

Bul ary qaraı daýlasýdanbas tartý degendi bildiredi.

- Shaǵymnyń bolmaýy.

Eger shaǵym berilse, onda jeńildik avtomatty túrde qoldanylmaıdy.

Munan bólek, qysqartylǵan óndiris kelesi úsh jaǵdaıda qoldanylmaıdy:

1. Quqyq buzýshylyq eskertý men aıyppuldan basqa jaza túrlerin qarastyrady.

ıAǵnı, jeńildik tek eskertý nemese aıyppulǵa qatysty jazalarǵa ǵana beriledi. Eger Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodekstiń babynda, mysaly, ákimshilik qamaý, múlkin tárkileý, júrgizý quqyǵynan aıyrý, deportatsııalaý, qoǵamdyq jumys, qyzmetin toqtatý jáne basqalary kózdelgen bolsa, onda qysqartylǵan óndiris qoldanylmaıdy. Demek, 50 paıyzdyq jeńildik joq.

Mysal retinde keltire ketsek, jol erejesin buzǵany úshin kóp jaǵdaıda aıyppuldy 50 paıyzdyq jeńildikpen tóleýge bolady. Alaıda, ishimdik iship kólik basqarǵanǵa mundaı jeńildik bolmaıdy.

Bul jaǵdaıda ony júrgizý quqyǵynan aıyrý da, aıyppul da qarastyrylǵan. Al bul jazanyń ózge de túrleri bolyp shyǵady. Demek, aıyppuldyń jartysyn tólep isti jabýǵa jol berilmeıdi.

2. Quqyq buzýshy ımmýnıtetke ıe.

Bul zańǵa sáıkes ımmýnıtetke ıe dıplomattar men olardyń otbasy múshelerine, halyqaralyq uıymdardyń qyzmetkerlerine, depýtattarǵa (keıbir jaǵdaılarda), sýdıalarǵa jáne basqa da tulǵalarǵa qatysty. Mundaı tulǵalar arnaıy rásimderge jatady, sondyqtan olar úshin tipti qarapaıym zań buzýshylyq bolsa qysqartylǵan óndiris qoldanylmaıdy.

3. Іsti memlekettik kirister organdary nemese Ulttyq bank qarastyryp jatyr.

Eger sizdiń quqyq buzýshylyǵyńyz salyq, keden tólemderi, valıýtalyq retteý, qarjylyq monıtorıng, banktik zańnamalar, saqtandyrý salasyna qatysty jáne ony salyq organdary nemese Ulttyq bank qaraıtyn bolsa, onda qysqartylǵan óndiris qoldanylmaıdy. Bul jaǵdaıda 50 paıyz jeńildik avtomatty túrde qoldanylmaıdy.

Bul shekteýlerdiń barlyǵy Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodekste jazylǵan.

7 táýlikti qalaı durys sanaýǵa bolady

Jeńildikpen tóleýdiń merzimi naqty bekitilgen – 7 jumys kúni. Biraq munda keıbir mańyzdy nıýanstar bar. Olardy bilý ár adamǵa paıdaly.

Esepteý kelesi kúnnen bastalady. ıAǵnı, eger ınspektor hattamany oqıǵa ornynda 1 tamyzda, dúısenbi kúni jazyp berse, onda tólem merziminiń birinshi kún – 2 tamyz (seısenbi), al sońǵy kún

– 10 tamyz (sársenbi).

Eger quqyq buzýshylyq kameralarǵa tirkelgen bolsa, onda jeńildik merzimi aıyppuldyń ІІM bazasyna túsken kúninen bastap esepteledi. Demek, qyzmetker aldymen materıaldardy saralap, odan keıin aıyppul tóleý týraly uıǵarym shyǵarady. Bul protsess sozylyp ketýi múmkin. Biraq ádette aıyppuldar quqyq buzýshylyq jasalǵannan keıin 3-5 saǵat ishinde keledi.

Aıyppuldy qaıdan tekserýge jáne tóleýge bolady

Muny birneshe ádispen júzege asyrýǵa múmkindik bar.

Birinshisi – Qazaqstan Respýblıkasynyń Bas prokýratýrasy Quqyqtyq statıstıka jáne arnaıy esepke alý komıtetiniń Qamqor.gov.kz saıty. Tekserý úshin “Ózińniń aıyppuldaryńdy bil” bólimine kirip, JSN nómirin, jeke kýálik nómiri men berilgen kúnin engizý qajet.

Ekinshisi - Egov.kz elektrondy úkimet saıty. “Іzdeý jáne ákimshilik aıyppuldardy tóleý” bólimine kiremiz. Onda ETsQ arqyly avtorızatsııadan ótý kerek bolady. Munda JSN arqyly izdeý múmkindigi joq. Demek, tek óz aıyppuldaryńyzdy bile alasyz.

Memlekettik qyzmettermen yópaldastyrylǵan ekinshi deńgeıli bankterdiń mobıldi qosymshalarynda Bas prokýratýra saıtynda aıyppul týraly habarlama shyqqan sátte birden kórinedi. Yńǵaılysy ayppuldyń salynǵany týraly habarlama birden telefonyńyzǵa keledi ári ony bank qosymshasy arqyly alǵashqy 7 kúnniń ishinde tólegińiz kelse avtomatty túrde 50 paıyzdyq jeńildik somasy usynylady.

Sonymen qatar “Qazposhta” AQ kasalary nemese termınaldary arqyly da ákimshilik materıaldardyń nómirin kórsete otyryp, № 204106 esep aıyrysý shoty arqyly aıyppuldy tóleı alasyz.

Tólem kúni

Siz úshin qolma qol aqshasyz tólegen kezde tólem operatsııa iske asqan kezde, al qolma-qol aqshamen tólem jasaǵan jaǵdaıda aqshanyń alynǵan sátinde júzege asqan bolyp sanalady.

Bankterdiń ózderi qarajatty bıýdjetke aýdarýǵa mindetti. Olarda ár túrli tólem ádisterine baılanysty túrli merzim bar. Biraq biz úshin másele tólem jasalǵan sátte aıaqtalady.

Jeńildikpen tólem jasar aldynda ne nárseni eskerý mańyzdy?

50 paıyzdyq jeńildikti siz zań buzýshylyqty moıyndaǵan jaǵdaıda ǵana paıdalanǵa durys – tólem jasalǵannan keıin ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly is jabylǵan bolyp esepteledi jáne sheshimdi qaıta qaraý múmkin emes. Sondyqtan eger aıyppuldyń zańdylyǵyna kúmánińiz bolsa, aldymen is materıaldaryn tekserip, qajet bolǵan jaǵdaıda shaǵymdaný kerek. SMS-habarlamalarǵa sene bermeńiz. Qujatty naqty tapsyrý kúni nemese derekterdiń bazaǵa engizilgen kúni mańyzdy. Tólem týraly túbirtekti árqashan saqtap qoıyńyz. Sebebi aıyppuldyń mártebesiniń júıede jańartylýy birneshe kúndi alýy múmkin.

Buǵan deıin arnaýly salyq rejımine engender jeke kásipkerlik tirkemeı-aq 4 paıyz tólem arqyly jumys isteıtinin jazǵan edik.