Ákimderdiń «Jumyspen qamtý jol kartasynyń» mánin bilmegeni Úkimetti alańdatty
2015 jyly 1 shildeden bastap azamattyq qyzmetshilerge eńbekaqy tóleýdiń jańa júıesi engiziledi. Bul jańa úlgige sáıkes, eńbekaqy tólemi bilim deńgeıine, biliktiligine, sondaı-aq oryndalatyn jumystardyń qıyndyǵy men jaýapkershilik dárejesine baılanysty bolmaq. Búgin QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń keńeıtilgen alqa májilisinde osy vedomstvonyń basshysy Tamara Dúısenovanyń sózine qaraǵanda, azamattyq qyzmetshilerdiń laýazymdaryn 4 sanatqa bólý usynylady, ıaǵnı onda basqarýshylyq, negizgi, ákimshilik-sharýashylyq jáne tehnıkalyq qyzmetkerler bolyp saraptalady. Sonymen qatar, mınıstr qyzmetkerlerdiń belgili bir sanattary boıynsha qyzmettik aılyqty esepteý úshin koeffıtsıentter sebetin dıfferentsııalaý, qosymsha tólem men ústeme tólemder júıesin retteý qarastyrylyp otyrǵandyǵyn jetkizdi.
Óz kezeginde Premer-Mınıstrdiń orynbasary Gúlshara Ábdiqalyqova bıyldyń 15 mamyryna deıin azamattyq qyzmetshiler eńbekaqysynyń jańa úlgisin engizýge qajetti qarjy kólemi anyqtalýy tıis ekenin qadap aıtty. Onyń paıymynsha, respýblıkalyq bıýdjet qabyldanǵansha qajetti qarjyny aldyn ala eseptep qoıý kerek. «15 mamyrǵa deıin qosymsha qarjynyń kólemi anyqtalýy tıis, al 1 tamyzǵa deıin normatıvtik aktiler tolyǵymen daıyn bolýy qajet», - deıdi G.Ábdiqalyqova.
Jalpy mınıstrliktiń málimetine súıensek, búginde eńbek etýge qabiletti qazaqstandyq azamattardyń 95 paıyzynda jumysy bar kórinedi. «2013 jyly áleýmettik salanyń negizgi bazalyq kórsetkishteriniń oń nátıjesine qamtamasyz etýge qol jetkizdik. Jumyspen qamtý deńgeıi ósti. Jalaqy, áleýmettik tólemder men járdemaqylardy arttyrý boıynsha da josparly jumys júrgizilýde. Ekonomıkalyq qyzmettiń barlyq túrleri turǵysynda ortasha aılyq jalaqy 108 myń teńgeden asyp, 2012 jylǵy deńgeıden 7,5 paıyzǵa artty», - dedi mınıstr.
Onyń sózine qaraǵanda, 4 mıllıonǵa jýyq adam áleýmettik tólem túrlerin aldy. Balaly otbasylardy qoldaý sharalary bala týý sanynyń artýyna oń yqpal etti. Sońǵy 10 jyl ishinde bala týý sany 1,5 esege ósken. Eki júz myńdaı otbasy 4 jáne odan kóp bala tárbıelep otyr.
Buǵan qosa, Tamara Dúısenova Jumyspen qamtý baǵdarlamasynyń júzege asyrylýy barysyna toqtaldy. Baǵdarlama aıasynda byltyr júgingen azamattardyń 62 paıyzy jumyspen qamtylǵan eken. Onyń aldynda bul kórsetkish 40 paıyzdan aspaǵan bolatyn.
«Ótken jyly jaldamaly jumysshylardyń sany 165 myń adamǵa nemese 2012 jylmen salystyrǵanda 2,5 paıyzǵa artty», - dedi mınıstr. Sonymen qatar ol byltyr ózin-ózi jumyspen qamtyǵandar sany tómendegenin atap ótti.
T. Dúısenovanyń aıtýynsha, 2013 jyly óńdeý jáne qyzmet kórsetý salalarynda jumyspen qamtý deńgeıi artty. Sonymen qatar eńbekpen qamtylǵandar quramynda jastardyń úlesi joǵarylaýda.
Atap aıtqanda, eńbek naryǵyndaǵy ońtaıly ózgerister ÚIID MB, memlekettik salalyq, sondaı-aq óńirlik baǵdarlamalardyń, bıznestiń jeke bastamalarynyń jáne de 2011 jyldan beri júzege asyrylyp kele jaqtan Jumyspen qamtý baǵdarlamasynyń oryndalýymen baılanysty. Baǵdarlama júzege asyrylǵan ýaqyttan beri jumyspen qamtýdyń belsendi sharalarymen 267 myń adam qamtylǵan, onyń ishinde - 83 myń ózin-ózi jumyspen qamtyǵandar, 168 myń jumyssyzdar, 16 myń az qamtylǵandar.
Degenmende jumysqa ornalasyp alyp, keıin jalaqysyn óndire almaı júrgender joq emes. Álemdik qarjy daǵdarysy jyldaryna qaraǵanda qazirgi ahýal birshama túzelgenimen, keıbir kásiporyndar ózderiniń jumysshylaryna zańdy eńbekaqysyn bere almaıtyndaı syńaı tanytýda. Ótken jyldyń basyna qaraı 92 kásiporynnyń 9 myń jumysshynyń aldyndaǵy jalpy qaryzy 1 mıllıard teńgeden sál astam boldy. 2013 jyldyń barysynda memlekettik eńbek ınspektorlary 793 kásiporynda 4,3 mıllıard teńge kólemindegi jalaqy bereshegin anyqtaǵan kórinedi.
Osy baǵytta Ádilet pen Qarjy mınıstrlikteri, Bas prokýratýra jáne ákimdiktermen birlese atqarylǵan jumystardyń arqasynda qazirgi ýaqytta 46 myń jumysshynyń aldyndaǵy 4,7 mlrd. teńge somasyndaǵy bereshekti ótep berdi.
«Bıylǵy jylǵy 1 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha, 738 mıllıon teńge kólemindegi jalaqy qaryzy 74 kásiporynǵa tıesili boldy», - dedi mınıstr. Osy oraıda, jalpy qaryzdyń kóleminde Almaty qalasynyń úlesi 23 paıyz, al Qaraǵandy oblysynyń úlesi 18 paıyzǵa jýyq deńgeıde. Sonymen qatar, eńbekaqy boıynsha Aqtóbe jáne Almaty oblystarynda bereshek jaǵdaılary tirkelmegen.
Osydan soń mınıstr aýyr óndiris oryndaryndaǵy jumys ahýalyna oıysty. Óndiristerde zııandy jáne qaýipti jaǵdaıda eleýli kólemdegi jumys oryndary saqtalýda. Kásiporyndarda jyl saıyn 2 myńnan astam jumysshy jaraqat alýda, sondaı-aq kásibi boıynsha dertke shaldyǵý kórsetkishteri artyp keledi eken. Bul turǵyda bıylǵy jyldyń ózinde qaıǵyly oqıǵalardyń joǵary deńgeıi boıynsha Shyǵys Qazaqstan, Qaraǵandy, Qostanaı oblystaryndaǵy jaǵdaı erekshe alańdatady. Statıstıka málimetine qaraǵanda, jyl saıyn zııandy jaǵdaıda eńbek etýge baılanysty sharalarǵa ótemaqy kólemi 70 mlrd. teńgeni qamtyp otyr.
Alqa májilisin qorytyndylaǵan Gúlshara Ábdiqalyqova Qazaqstannyń eńbek naryǵy damýynyń besjyldyq boljamy ázirlenetinin atap ótti. «Osy jyldan bastap, biz Memleket basshysynyń tapsyrmasyna oraı eńbek naryǵynyń damýynyń besjyldyq boljamyn ázirleýdi qamtamasyz etýge tıistimiz. Mundaı jumysqa aýqymdy túrde alǵash ret kirisip otyrmyz. Bul másele 2015-2019 jyldarǵa arnalǵan elimizdiń údemeli ındýstrıaldy-ınnvatsııalyq damý memlekettik baǵdarlamasynyń jobasyn ázirleý barysynda erekshe ózekti. Aǵymdaǵy jyldyń mamyrynda bizde besjyldyqqa arnalǵan jańa joba bolýy tıisti», - dedi G.Ábdiqalyqova.
Munymen qosa vıtse-premer aýdan ákimderi «Jumyspen qamtý» baǵdarlamasynyń túpki mánin bilmeıdi dep atady. Onyń sózinshe, Úkimet jumyspen qamtý máselesine jiti nazar aýdaryp otyr. Máselen, ótken jyly «Jumyspen qamtý- 2020» baǵdarlamasynyń jol kartasy qabyldanyp, júzege asyryla bastady. Aǵymdaǵy jyly ony júzege asyrýǵa 98,3 mlrd. teńge qarjy bólindi. «Jergilikti jerlerde aýdan, qala ákimderiniń «Jumyspen qamtýdyń jol kartasynyń» normatıvtik, quqyqtyq bazasyn bilmeıtindigi týrasynda faktiler anyqtaldy. Biz aýyl ákimderimen aýqymdy semınarlar ótkizdik, oryndaryn turǵyzyp saýaldar qoıdyq. Aýdan ákimderi kóp jaǵdaıda «Jumyspen qamtý jol kartasynyń» mánin bile bermeıdi», - dep túıdi vıtse-premer.
