Ákim saılaýynan aýyl halqy ne kútedi
Sarapshy Mádına Nurǵalıeva aýyl ákimderin saılaý – saıası jańǵyrýdyń jańa kezeńi degen baǵalaıdy.
«Osy kezeńnen bastap bizde «aýyl ákimi» deıtin taǵy bir saılanbaly laýazym paıda boldy. Aldaǵy saılaýdyń ereksheligi – azamattardyń aýyldyq aýmaqtardy damytýǵa qatysýyn keńeıtý. Endi jergilikti mańyzy bar máselelerdi tikeleı aýyl turǵyndary sheshe alady. Sondaı-aq, saıası partııalar úshin de, belsendi azamattar úshin de saıası básekelestikti damytýǵa jaqsy múmkindik týyndap tur. ıAǵnı, ózin-ózi usyný tájirıbesi derbes azamattarǵa baq synaýǵa jol ashady», - dedi Mádına Nurǵalıeva.
Erteń, ıaǵnı, 25 shildede 730 aýyldyń ákimi saılaý arqyly qyzmetke keledi. Al jyl sońyna deıin taǵy 45 aýyl ákimi saılanýy tıis.
«2021 jyly barlyǵy 775 aýyl ákimi saılanady. Osylaısha jyl aıaǵyna qaraı aýyl ákimderiniń quramy úshten birge jańarady. Elimizde barlyǵy 2346-ǵa jýyq aýyl ákimi bar. Jyl saıyn birtindep jańaryp otyrady» - dep atap ótti sarapshy.
Mádına Nurǵalıeva basqaratyn ınstıtýt saılaý qarsańynda aýyl turǵyndarynyń arasynda saýalnama júrgizgen eken. Sonyń alǵashqy qorytyndysyn da bólisti.
«Biz eldiń pikirin terý arqyly aýyl ákimi bolýǵa laıyq adamnyń portretin jasaýǵa tyrystyq. Bolashaq ákimge qoıylatyn mindetti talaptar retinde aýyldyq respondentter joǵary biliminiń jáne basshy laýazymdardaǵy jumys ótiliniń bolýyn, sondaı-aq memlekettik tildi bilýin basty talap retinde qoıady. Saýalnamaǵa 3 myń aýyl turǵyny qatysqan bolatyn», - dedi Mádına Nurǵalıeva.
Al tarıhshy-ǵalym Jańabek Jańabaıuly Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń Táýelsizdiktiń 30 jyldyǵynda jańa saıası tájirıbege júginýi tegin emes dep esepteıdi.
«Bul saıası naýqan barysynda jergilikti jerlerde ár rý nemese ár top «óz balasyn» bılikke súırep ákelip, baıaǵy Abaı synaǵan bolys saılaýyndaı eki jaqqa daı-daı bop bólinip ketpese eken degen alańdaýshylyq ta joq emes. Taǵy bir nazar aýdarar jaıt, shırek ǵasyrdan astam ýaqyttan bergi aýyldaǵy qordalanǵan barlyq áleýmettik másele - aýyl ákiminiń halyqshyl, memleketshil, elshil nıetiniń qarymtasy retinde birden sheshile salmasy anyq. Endigi jerde okrýg ákimderi burynǵydaı aýdan basshysy men aýdandyq máslıhatqa tikeleı táýeldi emes, ózin saılaǵan halyqqa ǵana esep beretin ókilet ıesi bolǵanymen, onyń «kósiletin kórpesi» qysqalaý emes pe?! Aýyl ákiminiń sol jerdegi turǵylyqty áleýmettiń áleýetin dúr silkindiretindeı pármeni bar ma? «Túbi tesik» jergilikti bıýdjettiń jaı-kúıi onsyz da belgili emes pe?! Qazirgi aýyl ákimderi keshegi keńes zamanynda «jarty qudaı» bolǵan keńshar dırektorlarynyń shıregine de kelmeı qalǵanyn kimnen jasyramyz?! Sonyń kishkene bir dáleli - qazirgi aýyl ákimderi alatyn mardymsyz jalaqy. Demek, halyq saılaǵan aýyl ákimderiniń «baqytyn baıandy etý» úshin Úkimet jergilikti tórtinshi deńgeıdegi bıýdjet máselesin der kezinde sheshýi kerek», - deıdi tarıhshy.
Jańabek Jańabaıuly bul saılaýdan keıin dál osy jolmen aýdan, oblys basshylarynyń da saılanatyny aıtylǵanyn eske saldy.
«Sondyqtan bul máselege nemquraıly qaraýǵa bolmaıdy. Túptep kelgende, elimiz boıynsha alǵash júzege asyrylyp jatqan bul qadam alǵyr, isker, jańashyl jergilikti ákimderdiń qalyptasýyna oń yqpal etip, kadr saıasatyna tyń serpin beredi degen úmittemiz», - deıdi ǵalym.
Erteń alǵashqy lekpen ákimin saılaıtyn edi mekenderdiń tolyq tizimin myna siltemeden kórýge bolady.
Óńirlerdiń aýqymyn esepke almastan saralaıtyn bolsaq, bul jolǵy saılaýda ákimin anyqtaıtyn eldi mekender sany boıynsha Aqmola oblysy kósh bastap tur. Munda bir kúnde 95 aýyl men aýyldyq okrýgtiń, aýdandyq mańyzy bar qala men kenttiń ákimi saılanady. Alǵashqy úshtikti Shyǵys Qazaqstan (77) jáne «Qaraǵandy oblystary (75) túıindep tur. Al Mańǵystaý oblysynda bul joly bar-joǵy 10, Atyraý oblysynda 18 eldi mekenniń ákimi tikeleı saılaý arqyly qyzmetke kelmek.