Ákim saılaýy: saıasattanýshylar men sarapshylar qandaı pikir bildirýde
QR Prezıdenti janyndaǵy Qazaqstannyń strategııalyq zertteýler ınstıtýtynyń dırektory Zarema Sháýkenova aýyl ákimderin tikeleı saılaýdy Qazaqstandaǵy jergilikti ózin-ózi basqarý ınstıtýtyn damytý jolyndaǵy zańdy qadamnyń jalǵasy dep esepteıdi.
«Jergilikti ózin-ózi basqarý bıýdjetiniń kiris bóligin arttyrý úshin Ulttyq ekonomıka mınıstrligi ázirlegen túzetýlerge sáıkes, bıýdjettiń 4-deńgeıine salyqtar men tólemderdiń 4 túrin qosymsha berý kózdelgen. Olar: biryńǵaı jer salyǵy, ýchaskelerdi jalǵa alý, paıdalaný nemese satý tólemderi. Osylaısha, aýyl ákimderi tek qana basqarýshylyq emes, sonymen qatar jergilikti bıýdjetti bólýdegi jekelegen máselelerde qarjylyq derbestik alady», - dedi Zarema Sháýkenova.
Onyń aıtýyna qaraǵanda, mundaı derbestik ákimderdiń aýyldardaǵy sýmen jabdyqtaý, joldardy kútip ustaý, abattandyrý syndy ómirlik mańyzdy bar birqatar máseleni sheshýdegi qyzmetiniń tıimdiligin arttyratyn bolady. Buǵan qosa, saılanǵan ákimderdiń saılaýshylar aldyndaǵy jaýapkershiligi joǵarylap, aýyl turmysyn jaqsartýǵa degen yntasyn arttyrady.
«Qazaqstandyqtar, ásirese aýyldyq jerlerdiń turǵyndary ózderiniń saılaý quqyqtaryn belsendi paıdalanyp, daýys berý kúninde saılaý ýchaskelerine belsendi keledi dep oılaımyn. Sonymen qatar kandıdattarmen, olardyń saılaý shtabtarymen kezdesýlerge belsendi qatysyp, túrli aktsııalarǵa, is-sharalarǵa aralasyp, buqaralyq aqparat quraldarynda, áleýmettik jelilerdegi jańalyqtardy tyńǵylyqty qadaǵalap otyratyn bolady. Saılaýdy baıqaý ınstıtýtyn damytýǵa da bólek toqtalyp ótken jón. Saıası partııalardyń baıqaýshylary, saılaýǵa túsetin kandıdattar men qoǵamdyq uıymdar saılaýdyń ashyqtyǵy men zańdylyǵyn qamtamasyz etedi. Munan bólek, qazirgi ýaqytta elimizdiń óńirlerinde aýmaqtyq jáne ýchaskelik saılaý komıssııalarynyń músheleri úshin semınarlar men trenıngter ótip jatyr. Komıssııa múshelerin oqytý kýrstaryn ótkizý saılaýdy uıymdastyrýǵa jumyldyrylǵan tulǵalardyń quziretin arttyrýǵa múmkindik beredi jáne aýyl ákimderi saılaýyn ádil ótkizýdiń joǵary deńgeıin qamtamasyz etedi», - dedi ınstıtýt dırektory.
Al Soltústik Qazaqstan oblysy ákiminiń orynbasary Ǵanı Nyǵymetovtiń aıtýynsha, erteń bul óńirde 70 aýyldyq okrýgtiń jáne aýdandyq mańyzy bar bir qalanyń ákimi saılanbaq.
«Aýyl ákimderin saılaý – bul mańyzy zor saıası reforma. El tarıhynda mundaı aýqymmen alǵash ret óteıin dep otyr. Buǵan deıin aýyl ákimderin máslıhat depýtattary saılaıtyn. Endi aýyl turǵyndary ózderi unatyp, senim artqan, ákim bolýǵa laıyq degen kandıdatqa daýysyn berip, tańdaý jasaıdy. Bul árıne saılanǵan ákimniń jáne ony tańdaǵan turǵyndardyń jaýapkershiligin arttyrady. Óıtkeni aýyl ákiminiń deńgeıi – jergilikti ózin-ózi basqarý deńgeıimen tikeleı baılanysty. Bul qadamǵa ne úshin baryp otyrmyz? Azamattardyń óz ómirin jaqsartýǵa qatysýy úshin jasalǵan. Turǵyndar qarajattyń tıimdi jumsalýyn qadaǵalaıdy. Qaıda baǵyttaýǵa bolatynyn ózara sheship, tıimdi jumsalýyn baqylaýda ustaıdy. Bul elimizdi odan ári demokratııalandyrý jolynda jasalyp otyrǵan mańyzdy saıası qadam», - deıdi SQO ákiminiń orynbasary.
QR Prezıdenti janyndaǵy Memlekettik basqarý akademııasynyń Qaraǵandy oblystyq fılıalynyń dırektory Serikjan Baıbosynov bul saılaý demokratııany nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan mańyzdy qadam ekenn aıtady.
«Bizdiń óndirýshiler negizinen aýyldyq jerlerde turady. Ákimdi tańdaý arqyly olar memlekettik basqarýǵa qatysa alady. «Tyńdaýshy memleket» tujyrymdamasynyń maqsaty da osymen astasyp jatyr. Ákimder halyq aldynda tikeleı esep beredi jáne ózgeniń baǵdarlamalaryna silteme jasamaıdy. Úgit jumystary bastalǵan kezde, olar óz eldi mekenderiniń qajettilikterin eskere otyryp, naqty baǵdarlamalar nemese jobalar usynýy kerek. Adamdar týǵan aýylynyń damýy olardyń azamattyq belsendiligi men tańdaýyna baılanysty bolatynyn túsinýi kerek. Aýyl turǵyndary erteńgi saılaýǵa belsendi qatysatynyna senimdimin, óıtkeni olardyń árqaısysy kishkentaı Otanyna shyn júrekten alańdaıdy», – deıdi Serikjan Baıbosynov.
Sarapshy aýmaqtyq, ýchaskelik saılaý komıssııalaryna, jergilikti ákimdikterge úlken jaýapkershilik júktelip otyrǵanyn atap ótti.
«Saıası partııalardyń ókilderi ǵana emes, ózin-ózi usynatyn kandıdattar da ákim bola alady. Eń bastysy, bıýlletenderde «Bárine qarsy» degen tarmaq bar. Bul demokratııalyq qoǵamnyń taǵy bir talaby», – dep túıindedi Serikjan Baıbosynov.