«Aqbókenniń etin ónim retinde bazarda satý qanshalyqty tıimdi?» - baspasózge sholý
***
Keshe Astanadaǵy Táýelsizdik saraıynda «V Astana Mining & Metallurgy» halyqaralyq taý-ken keńesi ótti. Ondaǵy plenarlyq májiliske Premer-Mınıstr Kárim Másimov qatysyp, sóz sóıledi. Osy alqaly jıyn arqaý bolǵan maqala «Egemen Qazaqstan» gazetinde «Taý-ken metallýrgııa kesheniniń keleshek keńistigi» degen taqyryppen keńinen baıandalǵan. Basylymnyń jazýynsha, Premer-Mınıstr ındýs¬trııalyq-ınnovatsııalyq damýdyń ekinshi besjyldyǵynda qara jáne tústi metallýrgııaǵa basymdyq beriletinin atap aıtty. «Úkimet taý-ken metallýrgııa óndirisin damytý boıynsha 2018 jylǵa deıin keshendi jospardy jasap, bekitti. Elimizdiń taý-ken metallýrgııa keshenine úlken mindetter qoıylyp otyr. Biz ınvestıtsııalyq jaǵdaıdy jetildirýge jáne damytýǵa bar kúshimizdi salamyz», dedi Úkimet basshysy. Osy jıyn aıasynda geologtardyń arnaıy sessııasy da ótken. Onda elimizdiń geologııa salasyndaǵy jańa belesteri týraly áńgime órbitken Geologııa jáne jer qoınaýyn paıdalaný komıtetiniń tóraǵasy Bazarbaı Nurabaev Qazaqstanda altynnyń balanstyq qory 2 myń tonnaǵa jetkenin aıtty. «Qazaqstanda memlekettik balans retinde 102 mıneraldyq shıkizat boıynsha paıdaly qazbalar qory esepteledi. Onyń ishinde 40 qatty paıdaly qazba túri bar. Altynnyń balanstyq qory 2 myń tonnany quraıdy», degen ol altynnyń atalǵan balanstyq qorynyń 76 paıyzy syrtqa shyǵarylatynyn, 19 paıyzy barlanyp jatqanyn, qalǵan 5 paıyzy ken óndirisinde qoldanylmaıtynyn jetkizdi. Memlekettik balans retinde altynnyń 321 nysany bar. Onyń ishinde 92 nysan qoldanysta bolsa, 120 nysan barlanyp jatyr, al 110 nysan rezervte, dep tolyqtyrdy sózin komıtet tóraǵasy.
«Ulttyq kompanııalardyń ult qajetine moıyn bura bastaǵany qýantady. Onyń anyq bir dáleli, apta ortasynda «KEGOC» AQ Korporatıvtik áleýmettik jaýapkershilik jáne turaqty damý boıynsha alǵashqy qazaqstandyq salalyq bıznes-quraldyń tusaýkeserin ótkizdi. Bıznes-qural «Korporatıvtik áleýmettik jaýapkershilik - elektr energetıkalyq kompanııalar úshin: bıznes tıimdiligin arttyramyz» dep atalǵan», dep jazady «Egemen Qazaqstan» gazeti senbilik sanyndaǵy «Tutynýshyǵa túsinikti bıznes-quraldyń tusaýkeseri» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń jazýynsha, bıznes-quraldyń tájirıbelik mańyzdylyǵy 3 shartqa negizdelgen. Birinshi, bıznes quralmen tanysa otyryp, árbir adam (tipti daıyndyǵy joq oqyrman) halyqaralyq jáne qazaqstandyq standarttar turǵysynan KÁJ qaǵıdattary men ıdeıalary týraly tolyq aqparat alyp, olardy óz jumysynda qoldana alady. Ekinshi, Qazaqstandaǵy KÁJ-di damytý erekshelikteri, sonymen qatar, 30 halyqaralyq jáne otandyq jetekshi kompanııalardyń KÁJ salasyndaǵy úzdik korporatıvtik tájirıbeleri men ǵalamdyq bastamalary týraly kóp málimetke qol jetkizedi. Úshinshi, aınalysatyn qyzmetine qaramastan, túrli uıymdar men mamandar saraptamalyq bilimderin jetildirý maqsatynda KÁJ salasyndaǵy tájirıbelik quraldar men usynymdardy erkin paıdalanýyna múmkindik týdy.
***
Keshe Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken brıfıngte QR Qorshaǵan ortany qorǵaý jáne sý resýrstary mınıstri Nurlan Qapparov aldaǵy ýaqytta Qazaqstanda akbókender sany jarty mıllonǵa jetetindigin, sodan keıin onyń ónimderin saýdalaýǵa bolatyndyǵyn aıtqan edi. Mınıstrdiń osy pikirine oraı «Aıqyn» gazeti birqatar azamattan pikir alyp, olardy «Aqbókenniń etin ónim retinde bazarda satý qanshalyqty tıimdi?» degen taqyryp aıasynda usynyp otyr. Sonymen basylymnyń bul saýalyna jaýap bergen Májilis depýtaty Baqytbek Smaǵul: «Aqbóken keń jazıra qazaq dalasynyń erkesi, sulýy! Sondyqtan halqymyz ejelden aqbóken men aqqýdy qasterlep, ekeýin de kıe tutqan. Demek, Qorshaǵan orta men sý resýrstaryn qorǵaý mınıstri Nur¬lan Qapparovtyń «taıaýdaǵy jyldary aqbókenniń etin bazarǵa shyǵaryp, bızneske aınaldyrýǵa múmkindik týady» deýi tabıǵatty pir tutatyn árbir adamnyń ashý-yzasyn keltiretin jaıt. Sondyqtan men mınıstrdiń mundaı pikirimen kelispeımin. Sebebi aqbóken - qazaq dalasyna bitken qasıetti de kıeli janýar. Onyń sany qanshalyqty ósse de, bizge kóptik etpeıdi. Aqbókenniń etin bazarǵa shyǵaryp, paıda taýyp, eshkim pátýa tappaıdy. Kerisinshe, bul - dala erkesine jasalǵan qııanat bolar edi» deıdi. Al medıtsına ǵylymdarynyń doktory, professor Jáńgethan Abylaıuly, Alataýdan Altaıǵa, Altaıdan Atyraýǵa deıin keń taraǵan aqbóken bizdiń baǵa jetpes baılyǵymyz ekenin basa aıtady. «Baılyq bolǵanda, ol - bıznes úshin jaratylǵan joq. Óıtkeni aqbóken - qazaq úshin kıeli ań! Sondyqtan ata-babalarymyz o, bastan aqbókendi atýǵa tyıym salǵan. Al endi odan «bıznes jasap, paıda tabamyz» deý úlken qatelik», deıdi.
«Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, Qazaqstandaǵy Qyzyl jarty aıdyń bas dırektory Elena Kım elimizde donorlar sany eki esege qysqarǵanyn málimdegen. «Sońǵy jyldary donorlar sany azaıýda. Ol eki esege azaıǵan, bul negizinen eldegi áleýmettik-ekonomıkalyq ózgeristermen, donorlyqty uıymdastyrýdyń burynǵy júıesiniń joıylýymen, sonymen qatar turǵyndardy BAQ arqyly habardar etýdiń jetkiliksizdigimen baılanysty. Alaıda biz bul júıeni birtindep qalpyna keltiremiz dep úmittenemin. Mysaly qan tapsyrǵan adamnyń kezekti eńbek demalysyna bir kún qosylady», - dedi E.Kım. DDU aqparynsha medıtsına mekemelerin qan quramynyń barlyq túrlerimen qamtamasyz etý úshin 1 myń turǵynǵa 40-50 donatsııadan kelýi kerek eken. Búginde QR-da bul qatynas 1 myń turǵynǵa 18 donatsııadan kelip otyr. «Úlken jastaǵy adamdar qan tapsyrýǵa qulshynyspen barady, al jastar sırek. Damyǵan elderde ár deni saý azamat jylyna bir ret qan tapsyrady. Bul salaýatty ómir salty men moraldyq qundylyqtar elementi. Másele jetkilikti deńgeıde nasıhat jumystarynyń júrgizilmeıtindiginde», - dedi ol. Maqala «Qazaqstanǵa qan kerek» degen taqyryppen berilgen.
