Aqbóken qaptady: Aqmola oblysynyń sharýalary tótenshe jaǵdaı jarııalaýdy usyndy

KÓKShETAÝ. KAZINFORM – Aqmola oblysynyń aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshileri kıikterdiń eginge qaýip tóndirgenin aıtyp, másele kóterdi.

Fermerlerdiń aıtýynsha, qazirgi tańda Qazaqstanda aqbóken máselesin tıimdi sheshýge arnalǵan naqty baǵdarlama joq. Alqaby janýarlardyń mıgratsııasy jolynda ornalasqan sharýashylyqtarǵa qoldaý sharalary jóninde oblystyq máslıhattyń agrarlyq máseleler jáne ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý jónindegi turaqty komıssııa otyrysynda talqylandy.

Kıik sany kúrt kóbeıgen

Orman sharýashylyǵy jáne janýarlar dúnıesi aýmaqtyq ınspektsııasynyń ókilderi kıikter Aqmola oblysynyń Atbasar, Egindikól, Jaqsy, Jarqaıyń, Qorǵaljyń, Astrahan jáne Tselınograd aýdandarynda kezdesetinin aıtty. Aqbóken sanynyń kúrt artýy aýyl sharýashylyǵy alqaptaryna qaýip tóndire bastaǵan. Qazirgi tańda oblysta ártúrli vedomstvolardyń 76 qyzmetkerinen 28 mobıldi top qurylyp, olar 14 mamyrdan bastap jumys istep jatyr. Aýdan deńgeıinde jedel shtabtar da jasaqtalǵan.

Kıikti atý qajettilik pe?

«En Dala» JShS bas dırektory, «Mánshúk-AE» JShS dırektory jáne oblystyq máslıhat depýtaty Tımýr Pishenov kıikterdi, ásirese tekeleri men tólderin atýǵa ruqsat berýdi usyndy.

- Eger biz mıllıon kıikti atyp alsaq, halyqty arzan, sapaly, dıetalyq etpen qamtamasyz eter edik. Ony ne úshin sonshalyqty kóbeıtip jatyrmyz? Egindikól aýdanynda – 600 myń, Atbasarda – 120 myń bas. Ol jegennen buryn, bárin taptap tastaıdy. Sondyqtan janýarlardy atýǵa zańdy túrde ruqsat qajet. Bul kıikti úrkitý úshin kerek. Qazir olar eshteńeden qoryqpaıdy. Janýarlardan alqapty qorǵaý úshin bizde tehnıka da, janarmaı da jetpeıdi. Qazir barlyq kúsh egin egýge emes, kıikti qýýǵa jumsalyp jatyr. Bul — dabyl qaǵarlyq jaǵdaı, — dedi Tımýr Pishenov.

Onyń aıtýynsha, kıikterdi úrkitý nemese aıdap shyǵý sharalary ýaqytsha ǵana nátıje berip otyr, janýarlar qaıtadan egis alqaptaryna oralady. Osyǵan baılanysty qazir kıikterdi atý týraly usynysqa qol jınalyp jatyr.

Epızootııa qateri jáne mal sharýashylyǵyna tónetin qaýip

Tımýr Pishenov janýarlardyń tyǵyz shoǵyrlanýy saldarynan aldaǵy 3–4 aıda kıikter arasynda juqpaly aýrý taralýy múmkin ekenin de eskertti.

- Osynsha kóp kıikterdiń bir jerde turýynan mindetti túrde aýrý shyǵady. Sol kezde biz janýarlardy et retinde paıdalanbaǵanymyzǵa ókinemiz. Ol qazir halyqty azyqpen qamtamasyz etetin resýrs bola alar edi. Al keıin aýyryp qyrylǵan kezde órteýge májbúr bolamyz. Bul meniń emes, bıologtardyń boljamy. Bul aýrý keıin jurttyń qorasyndaǵy malyna juǵýy múmkin, - deıdi fermer.

Sharýalar egindi kıikterden qorǵaýdy suraıdy

Oblystyq máslıhat depýtaty jáne «Sepe-1» JShS basshysy Ǵalymhan Sahanov kıik sanyn retteýmen qatar, egis alqaptarynyń mańyna qorǵanys qorshaýlar salý qajettigin aıtty.

- Kóktemde aqbókender Betpaqdaladan keledi, sebebi onda sý qoımalary tartylǵan. Bul kúrdeli máseleni sheshý qajet. Sonymen qatar, kıikten zardap shekken sharýashylyqtarǵa nesıe merzimin uzartý qajet, — dedi depýtat.

Onyń aıtýynsha, sharýashylyq basshylary janaıqaıyn jetkizip, depýtattardan kómek surap jatyr. Kóktemgi egis qolaıly jaǵdaıda ótip, jaqsy tuqym sebilgenimen dıqandar qazirdiń ózinde mol ónim alýdan úmit úzgen. Kıikter alqaptardy taptap jatyr.

Memlekettik deńgeıde baǵdarlama qajet

Máslıhattyń agrarlyq máseleler jónindegi turaqty komıssııa tóraǵasy Ábilqaıyr Oshaqbaev áriptesteriniń kıik sanyn retteý qajettigi týraly usynysyn qoldady jáne olardyń naqty esebi júrgizilmeı otyrǵanyn atap ótti.

- Oblysta 1,5 mln astam aqbóken bar. Eger tóldegenderin qossaq — bul san eki esege artady. Qazirdiń ózinde 700 gektardan astam egis alqabyna zaqym keldi, bul — 700 myń tonna astyqtyń shyǵyny. Bul máseleni sheshýge arnalǵan naqty baǵdarlama joq. Qazir adam emes, janýar basty orynǵa shyǵyp otyr — bul durys emes, — dedi Ábilqaıyr Oshaqbaev.

Depýtat Ekologııa jáne Aýyl sharýashylyǵy mınıstrlikterine kıikten keletin zııandy óteý, egis alqaptaryn qorǵaý jáne janýarlardy tabıǵı ortasyna qaıtarý boıynsha memlekettik baǵdarlama ázirleýdi usyndy. Al egiske kóp zalal kelgen aýdandarda tótenshe jaǵdaı jarııalaý qajet dep sanaıdy.

Buǵan deıin Aqtóbede sharýanyń jerin kıik taptap jatqanyn jazǵan edik.

Kıik sanyn retteý is-sharalary kúzde bastalýy múmkin.