Aıda Balaeva Almatydaǵy jumys sapary barysynda birqatar tapsyrma berdi
ALMATY. KAZINFORM – QR Premer-mınıstriniń orynbasary – mádenıet jáne aqparat mınıstri Aıda Balaevanyń tóraǵalyǵymen Almaty qalasynda áleýmettik salany damytý máseleleri boıynsha birqatar keńes ótti. Bul týraly Úkimettiń baspasóz qyzmeti habarlady.
Jumys sapary aıasynda bilim berý, densaýlyq saqtaý, halyqty áleýmettik qorǵaý júıelerin damytýǵa qatysty negizgi máseleler, sondaı-aq tsıfrlyq júıelerdi engizý jáne áleýmettik saladaǵy jumysty tıimdi etý sharalary qaraldy.
Premer-mınıstrdiń orynbasary Memleket basshysynyń tapsyrmalaryn sapaly oryndaý úshin ortalyq jáne jergilikti atqarýshy organdar ózara tyǵyz baılanys ornatyp, ár áleýmettik saıasat baǵyty boıynsha birlesken keshendi josparlar ázirleý qajet ekenin aıtty. Sapardyń basty is-sharasy Almaty qalasynyń atqarýshy organdary men qala ákimi Darhan Satybaldy qatysqan jıyn boldy.
Otyrys barysynda densaýlyq saqtaý, oqý-aǵartý, týrızm jáne sport mınıstrleri, sondaı-aq eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý, ǵylym jáne joǵary bilim vıtse-mınıstrleri baıandama jasady. Vıtse-premer A.Balaevaǵa megapolıstegi áleýmettik sala boıynsha keshendi taldaý nátıjeleri tanystyrylyp, negizgi máseleler men suraqtar anyqtaldy, sondaı-aq júıeli sheshimder usynyldy.
Sonymen qatar qaladaǵy mektepke deıingi jáne orta bilim júıesi qaraldy. Salada kadr tapshylyǵy, basqarý sapasyna baılanysty birqatar másele bar.
Oqý-aǵartý mınıstri Juldyz Súleımenovanyń málimetinshe, Almatyda 1 065 mektepke deıingi uıym jumys isteıdi, onyń 866-sy – jekemenshik. Qamtylǵan bala sany – 86 myń. Qalaǵa 2 myńnan astam maman qajet. Bul tapshylyqtyń 90%-y jekemenshik uıymdarda baıqalady. Mektepterdegi oqýshylar sany jyl saıyn 10-13 myńǵa artyp keledi. Alaıda mektepterde 27 myńǵa jýyq oryn jetispeıdi. Jıyn barysynda tsıfrlandyrý máselelerine de erekshe nazar aýdaryldy. Tsıfrlyq júıe engizilgen soń, jekemenshik balabaqshalar men mektepterdegi bilim berý úderisin uıymdastyrý barysynda zańbuzýshylyqtar anyqtaldy. Atap aıtsaq, jalǵan esep pen is júzinde jumys istemeıtin qyzmetkerler anyqtaldy. Nátıjesinde jeti jekemenshik mektep memlekettik bilim berý tapsyrysyna qatysa almady.
Osyǵan baılanysty Premer-mınıstrdiń orynbasary tsıfrlandyrý tártip ornatýǵa jáne jumys úderisterin tıimdi etýge qajet qural ekenin atap ótti.
– Qazaqstan tsıfrlyq memleketke aınalýy tıis. Tsıfrlandyrý men jasandy ıntellektiniń belgili bir qıyndyqtarymen qatar, artyqshylyqtary da bar. Biz osy artyqshylyqtardy, eń aldymen, jumys úderisterin ońtaılandyrý úshin paıdalanýymyz kerek. Tipti keı tsıfrlyq júıeler mektepke deıingi jáne orta bilim berý salasyndaǵy jalǵan tirkelgen azamattar máselesiniń aýqymyn kórsetti. Biz barlyǵyn birdeı aıyptaǵymyz kelmeıdi, biraq júıege jáne jalpy muǵalimder qaýymyna kedergi keltirip otyrǵan basqarýshylar bar, – dedi Aıda Balaeva.
Sonymen qatar ol bilim berýdiń barlyq deńgeıi bir-birimen tyǵyz baılanysta bolý kerek ekenin sóz etti. Mekteptiń tárbıelik rólin kúsheıtýdiń mańyzyna toqtalyp, Memleket basshysynyń «Ádiletti Qazaqstan» men «Taza Qazaqstan» qaǵıdattaryn júıeli túrde engizý qajettigin aıtty.
Ǵylym jáne joǵary bilim vıtse-mınıstri Gúlzat Kóbenovanyń málimetinshe, Almatyda 236 myń stýdent bilim alyp jatyr, bul – eldegi barlyq stýdenttiń shamamen úshten biri bóligi. 2032 jylǵa deıin talapkerler sany jyl saıyn 23–24 myń adamǵa artýy múmkin. Bul ınfraqurylymdy aldyn ala damytýdy jáne joǵary oqý oryndarymen ózara baılanysty kúsheıtýdi talap etedi.
Tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý júıesine de erekshe nazar aýdaryldy. Kóptegen kolledjde zamanaýı ınfraqurylym jetkiliksiz, al keıbir mamandyqtarǵa eńbek naryǵynda naqty suranys aıqyndalmaǵan. Jasandy ıntellektiniń damýyna baılanysty birqatar mamandyq ózektiligin joǵaltyp bara jatqany da aıtyldy.
Qalanyń densaýlyq saqtaý salasynda kadr tapshylyǵy, ınfraqurylym jaǵdaıy jáne kórsetiletin qyzmetterdiń sapasy negizgi másele bolyp qala beredi. Bul týraly densaýlyq saqtaý mınıstri Aqmaral Álnazarova usynǵan aqparatta aıtyldy.
Almaty qalasynda 418 medıtsınalyq uıym jumys isteıdi. Salaǵa 1 100 maman qajet, onyń ishinde 400-den astamy – dárigerler. Halyqty mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý júıesimen qamtý deńgeıi – 80,3%, al saqtandyrylmaǵan jáne turaqty túrde saqtandyrylmaıtyn azamattar sany 460 myńnan asady.
Alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarııalyq kómek qyzmetine erekshe nazar aýdaryldy. El boıynsha tirkelgen 4 mln-nan astam azamat sońǵy eki jylda emhanalarǵa júginbegeni anyqtaldy. Bul profılaktıka jáne dıspanserlik baqylaý júıesin qaıta qaraýdy qajet etedi.
– Ár medıtsınalyq uıymǵa tolyq taldaý júrgizilýi qajet. Sonyń ishinde Almaty qalasy erekshe baqylaýda bolady. Qalada úsh mıllıonǵa jýyq adam turady, medıtsınalyq mekeme sapaly qyzmet kórsetýge mindetti. Mamandardy jalǵan tirkeý men esepti burmalaýǵa jol bermes úshin densaýlyq saqtaý júıesin tsıfrlandyrý mańyzdy, – dedi Aıda Balaeva.
Ol sondaı-aq emhanalar azamattardyń óz densaýlyǵyn kútýine, jaýapkershilik alýyna yqpal etýi tıis ekenin atap ótti. Áleýmettik qoldaýdyń ashyqtyǵy men naqty baǵyttalýy da talqylandy.
Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý birinshi vıtse-mınıstri Asqarbek Ertaevtyń málimetinshe, derekterdi tsıfrlyq tekserý nátıjesinde Almatyda 10 myń otbasynyń negizsiz ataýly áleýmettik kómek alǵany anyqtalǵan. Nátıjesinde jergilikti bıýdjetten 200 mln teńgeden astam qarajat únemdelgen.
Premer-mınıstrdiń orynbasary qoǵammen ashyq dıalog pen júıeli aqparattyq-túsindirý jumysynyń mańyzyn atap ótip, zańnyń barshaǵa ortaq jáne ony saqtaý ádiletti ári quqyqtyq memleket qurýdyń negizi ekenin jetkizdi.
Jumys sapary barysynda ǵylym men joǵary bilimdi damytý máselelerine erekshe nazar aýdaryldy. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Ulttyq ǵylym akademııasynyń ǵalymdarymen kezdesý ótti. Jıynda akademııanyń arnaıy mártebesi men múmkindikteri bola tura, onyń áleýeti tolyq paıdalanylmaı otyrǵany aıtyldy.
Osyǵan baılanysty Akademııanyń memlekettik basqarý men ekonomıka júıesindegi rólin qaıta qaraý qajet ekeni atap ótildi. Osy oraıda Ulttyq ǵylym akademııasynyń prezıdenti Aqylbek Kúrishbaev qazirgi ǵylymı basymdyqtar durys belgilenbegen, saldarynan resýrstar shashyrap, mańyzdy baǵyttarǵa jetkilikti kóńil bólinbeıtinin jetkizdi.
Sonymen qatar 2024–2025 jyldary akademııa memleket, bıznes jáne sheteldik ǵalymdardyń qatysýymen 70 óńirlik jáne salalyq forsaıt-sessııa uıymdastyrǵan. Sonyń nátıjesinde ekonomıkanyń naqty suranysyna baǵyttalǵan 220 mindet aıqyndalyp, 65 ǵylymı-tehnıkalyq tapsyrma ázirlengen. Sonymen birge ǵylymdy damytý joǵary bilimmen tyǵyz baılanysty ekeni sóz boldy.
Almaty qalasynda ýnıversıtet rektorlary men ǵylymı-zertteý ınstıtýttarynyń basshylarymen ótken keńeste qaladaǵy ǵylymı jáne kadrlyq áleýet joǵary bolǵanymen, ýnıversıtet ǵylymy men ekonomıka suranysy arasynda alshaqtyq bar ekeni aıtyldy.
Osyǵan baılanysty ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń rektory Janseıit Túımebaev ýnıversıtette 8 ǵylymı-zertteý ınstıtýty, 39 ǵylymı ortalyq jáne 140-tan astam zerthana jumys isteıtinin, shamamen 400 ǵylymı joba júzege asyrylyp jatqanyn jetkizdi. Onyń aıtýynsha, ýnıversıtet ǵylymynyń basty mindeti – ǵylymı ázirlemelerdi ekonomıkaǵa engizýdi jedeldetý jáne memleket jáne bıznespen tyǵyz jumys isteý.
Ǵylym jáne joǵary bilim vıtse-mınıstri Gúlzat Kóbenova joǵary oqý oryndary, ǵylymı uıymdar men óńirler arasyndaǵy turaqty baılanysty jolǵa qoıý negizgi mindet bolyp qala beretinin atap ótti. Kadr daıarlaý, qoldanbaly zertteýler men tehnologııalyq damý eldiń naqty qajettilikterine saı, bir júıede jumys isteýi tıis.
Almatydaǵy jumys sapary barysynda A.Balaeva birqatar naqty tapsyrma berdi. Bilim berý salasynda kadrlyq quram anyqtaý úshin saýalnama júrgizý, oqytý sapasyn arttyrý josparyn ázirleý, bastaýysh bilim men kolledjder júıesindegi jumysty kúsheıtý, sondaı-aq jasandy ıntellektini kezeń-kezeńimen engizý jáne ony pedagogtardy oqytý josparyn daıyndaý tapsyryldy.
Ǵylym men joǵary bilim salasy boıynsha ártúrli jeke bastamalardan júıeli jumysqa ótý qajettigi qozǵaldy. Salany damytýdyń basty mindetteri – ǵylymı basymdyqtardyń jańa modelin jetildirý, Ulttyq ǵylym akademııasynyń saraptamalyq jáne analıtıkalyq rólin kúsheıtý, sondaı-aq ýnıversıtetter men ǵylymı ınstıtýttardyń óńirlerdi damytýǵa baǵyttalǵan qoldanbaly jobalarǵa qatysýyn qadaǵalaý.
Áleýmettik qorǵaý salasynda derekterdi tsıfrly júıemen salystyrýdy jalǵastyrý jáne qoldaý sharalarynyń naqty baǵyttalǵanyn qamtamasyz etý tapsyryldy. Sondaı-aq halyqqa osy sharalardy júıeli túrde túsindirý qajettigi aıtyldy.
Eske sala ketsek, Aıda Balaeva keler jyly MÁMS júıesinde ne ózgeretinin aıtqan edi.