Afrıkada úsh nysan ıÝNESKO-nyń búkilálemdik muralar tizimine endi
ASTANA. KAZINFORM — Malavıdegi Mýlandje taýy, Kamerýndegi Dıı-Gıd-Bıı mádenı landshafty jáne Gvıneıa-Bısaýdyń jaǵalaýyndaǵy Bıjagosh arhıpelagy ıÝNESKO-nyń Búkilálemdik muralar tizimine endi. Bul týraly Anadoly agenttigi jazdy.
Tıisti sheshim Parıjde ótip jatqan Búkilálemdik mura komıtetiniń 47-keńeıtilgen sessııasynda qabyldandy. Jıyn qorytyndysy boıynsha Afrıkadan úsh jańa nysan búkilálemdik muralar tizimine engizilse, taǵy úsh nysan joıylyp ketý qaýpi bar nysandar tiziminen alynyp tastaldy.
Atap aıtqanda, Malavıdiń ońtústiginde ornalasqan, jergilikti halyq kıeli rýhtar men qudaılar mekeni dep esepteıtin Mýlandje taýy óziniń sırek kezdesetin endemıkalyq florasy men tabıǵat áýesqoılaryn tartatyn tanymal jaıaý júrginshi marshrýttarynyń arqasynda Búkilálemdik mura mártebesin aldy.
Kamerýnniń soltústigindegi Mandara taýlarynda ornalasqan jáne XII–XVII ǵasyrlar aralyǵyna jatatyn Dıı-Gıd-Bıı mádenı landshafty arheologııalyq eskertkishterimen, eginshilik terrasalarymen jáne kýlttik qurylystarymen erekshelenip, tizimge engizildi.
88 aral men arashyqtan turatyn jáne shamamen 13 myń sharshy shaqyrym aýmaqty alyp jatqan Gvıneıa-Bısaýdyń jaǵalaýyndaǵy Bıjagosh arhıpelagy — bul eldiń ıÝNESKO tizimine engen alǵashqy nysany. Arhıpelagta anımızm men áıelder kóshbasshylyǵy tán Bıdjago matrılınııalyq etnosy ómir súredi.
Búginde arhıpelagtaǵy 20 aralda shamamen 30 myń adam turady. Sonymen qatar, Bıjagosh 870 myńnan astam kóship-qonatyn qus túriniń mekeni sanalady.
Osy ýaqytta Afrıkadaǵy birneshe nysan joıylyp ketý qaýpi bar nysandar tiziminen shyǵaryldy. Olardyń qatarynda Madagaskardaǵy Atsınanana tropıkalyq ormandary, Egıpettegi Abý-Mena aımaǵy jáne Lıvııadaǵy ejelgi Gadames qalasy bar.
Afrıka kólemi jaǵynan ekinshi iri qurlyq bolǵanymen, Búkilálemdik muralar tizimindegi nysandardyń tek 9%-y ǵana osy kontınentke tıesili. Al joıylyp ketý qaýpi bar nysandardyń tórtten biri dál osy Afrıkada ornalasqan.
Eske sala keteıik, buǵan deıin ıÝNESKO-nyń «Álem jady» baǵdarlamasyna Abaı qoljazbasyndaǵy «Qara sózder» kirýi múmkin ekenin jazǵan bolatynbyz.