Afrıkada 1 mln astam balaǵa bezgekke qarsy alǵashqy ekpe salyndy
Ekpeni Afrıkanyń Saharadan ońtústikke qaraıǵy elderine jetkizý úshin satyp alýǵa GAVI vaktsınalar jónindegi Alıansy 155 mln AQSh dollarynan astam qarajat bólgen.
Bezgekke (malıarııa) qarsy vaktsına qoldaný baǵytyndaǵy pılottyq jobalardy birinshi bolyp, 2019 jyly Malavı úkimeti bastaǵan. RTS,S/AS01 (RTS,S) ekpesiniń qaýipsizdigi jáne ony tasymaldaýǵa bolatyny, eń bastysy bul vaktsınanyń asa qaýipti aýrýǵa shaldyǵýdy azaıtatyny anyqtalady. Osy málimetterdiń negizinde 2021 jyly qazanda DDU atalǵan RTS,S ekpesin bezgek kóp jáne az taralǵan jerlerde turatyn balalarǵa keńinen salý týraly tarıhı usynys engizdi. Uıymnyń boljamynsha, bul qadam jyl saıyn afrıkalyq 40 000-80 000 balanyń ómirin saqtap qalýǵa múmkindik beredi.
25 sáýir - dúnıejúzilik bezgekke qarsy kúres kúnine oraı, DDU adamdar ómirin saqtaý maqsatynda ınnovatsııalardy úzdiksiz qoldanysqa endirýge shaqyrdy.
«Malıarııanyń zertteýshisi retinde, men eńbek jolymdy bastaǵan kezde osy qaýipti aýrýǵa qarsy tıimdi vaktsına paıda bolatyn kúndi armandaǵan edim. Bul vaktsına - jaı ǵana ǵylymı jetistik emes, ol Afrıkadaǵy otbasylardyń ómirin ózgertedi. Ol ǵylym men ınnovatsııalardyń densaýlyq saqtaýdaǵy kúshin kórsetedi. Degenmen, buǵan qaramastan, adamdardyń ómirin saqtap qalý men bezgekten arylý jolynda jańa, jetildirilgen quraldardy oılap tabý asa ózekti»
, - deıdi DDU bas dırektory Tedros Adhanom Gebreıesýs.
Afrıka qaýymdastyqtary vaktsınany jaqsy qabyldady. Aldaǵy ýaqytta ekpege degen suranys usynystan asyp túsedi degen boljam bar. Qazirgi vaktsına shyǵarý qýaty jylyna 15 mln dozaǵa jetedi, al boljam boıynsha suranys 80 mln dozadan asýy múmkin.
RTS,S vaktsınasy - GSK kompanııasynyń PATH seriktestigi arqasynda jáne afrıkalyq ǵylymı-zertteý ortalyqtarynyń qoldaýymen júrgizilgen 30 jyldyq zertteýleriniń nátıjesi.
Al, DDU qaraýyna osy ınfektsııany tasymaldaýshy masalarmen kúres baǵytyndaǵy jańa tásilder jáne tehnologııalar usynyldy. Máselen, ınsektıtsıdtermen óńdelgen torlardyń jáne aýmaqtardy óńdeýge arnalǵan masa úrkitkishterdiń jańa túrleri, gendik jetekter negizindegi amaldar, Anopheles masalardy tartý men joıýǵa arnalǵan qantty jemderdi aıtýǵa bolady. Eger olardyń tıimdiligi dáleldense, qoldanysqa endirý úshin Uıym jańa keńester qurastyrady nemese qazirgilerine ózgertýler jasalady.
Buǵan deıin Afrıka elderinde 13 mıllıon adamǵa ashtyq qaýpi tónip turǵany jazylǵan bolatyn.