Advokat pen prokýrordyń quqyqtaryn teńestirý kerek - zań mamany
«Memleket basshysynyń «Jańa jaǵdaıdaǵy Qazaqstan: is-qımyl kezeńi» atty Qazaqstan halqyna joldaýynyń aspektileriniń biri – azamattardyń múddelerin qorǵaýda ádiletti memleket qurý. Prezıdent beıtarap jáne ádil sot tóreligine qol jetkizý úshin advokat pen prokýrordy teń quqyqpen qamtamasyz etý qajettigin aıtty. Qylmystyq protseste azamattardy qorǵaýdy sapaly qamtamasyz etý eldegi zań ústemdiginiń mańyzdy krıterııleriniń biri bolyp sanalady», - dedi R. Júnisov.
Onyń aıtýynsha, QR Qylmystyq is júrgizý kodeksiniń (QІJK) normalarynda qylmystyq sot isin júrgizý aıyptaý jáne qorǵaý taraptarynyń jaryspalylyǵy men teń quqylyǵy qaǵıdaty negizinde júzege asyrylatyny reglamenttelgen.
«Qylmystyq sot isin júrgizýde aıyptaý jáne qorǵaý taraptarynyń quqyqtary QІJK normalarymen bekitilgen. Táýelsizdik alǵan sátten bergi norma shyǵarý jáne turaqty quqyqtyq júıe qurý salasyndaǵy jetistikterge qaramastan, elde únemi taldaý, olqylyqtardy joıý, sonyń ishinde qylmystyq sot isin júrgizýdi aıqyndaıtyn zańnamany damytý qajettigi týyndap otyr. Tájirıbe kórsetip otyrǵandaı, qylmystyq sot isin júrgizý taraptary ózara aıryqsha artyqshylyqtarǵa ıe. Mysaly, iske jańadan kirisken advokatqa ol iske deıingi sot talqylaýynda jasalǵan kez kelgen áreketti qaıtalaý týraly quqyq berildi (QІJK 336-babynyń 3-bóligi). Al iske kirisken jańa prokýrorǵa mundaı quqyq berilmegen (QІJK 337-babynyń 3-bóligi). Bul rette advokattyń quqyqtaryn keńeıtý – eń aldymen, azamattardyń konstıtýtsııalyq quqyqtaryn qamtamasyz etý, ádil sot tóreligine múmkindik berý ekenin túsiný mańyzdy», - deıdi zań mamany.
Osyǵan baılanysty, sot protsesinde advokat pen prokýror quqyqtarynyń teńdigin qamtamasyz etý maqsatynda «QR keıbir zańnamalyq aktilerine advokattyq qyzmet jáne zań kómegi máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobasy ázirlendi.
Zań jobasynda advokattyń quqyqtaryn keńeıtetin normalar qarastyrylǵan:
- qylmystyq iske qatysty aqparatty bilýi yqtımal adamnyń erikti kelisimimen suraý salý quqyǵy;
- sot saraptamalaryn taǵaıyndaý jáne júrgizý;
- onyń qatysýymen kez kelgen is júrgizý barysynda klıentke qysqasha keńes berý múmkindigi;
- qylmystyq is boıynsha is júrgizý qujattarynyń keńeıtilgen sheńberine qoljetimdilik, bul rette advokat qylmystyq iske kirgen sátten bastap birqatar is júrgizý qujattarymen tanysýǵa quqyly bolady;
- qylmystyq isti tergeý barysynda birqatar negizgi is júrgizý qujattarynyń kóshirmelerin alý;
- advokattyń suraýy boıynsha maman qorytyndysyn sharttyq negizde alýdyń qylmystyq-protsestik nysany retteldi;
- halyqqa jarııalanatyn is júrgizý qujattarynyń (málimetteriniń) tizbesi anyqtaldy.
«Degenmen, taraptardyń ókilettikterin keńeıtý – azamattar úshin tolyqqandy qorǵaı alýdyń kepili emes. Tıisti biliktilik, kásibı daıyndyq deńgeıin únemi arttyrý, jeke qasıetterin damytý, jaýapkershiliktiń joǵary deńgeıi jáne zań ústemdigi qaǵıdattaryn saqtaý beıtarap jáne ádil sot tóreligine qol jetkizýdiń ajyramas bóligi bolady», - deıdi Rahat Júnisov.