Ádilettilikti qamtamasyz etýdegi ustanym: bıyl qandaı mańyzdy zańdar qabyldandy
ASTANA. KAZINFORM – 2024 jyly elimizdegi zań shyǵarý salasynda eleýli ózgerister bolyp, mazmundy kezeńge aınaldy. Májilis birqatardy zańdy qabyldap, Senattyń maquldaýyna joldady. Jalpy, jyl basynan beri Parlament 104 zań qabyldady.
Májilistiń bıylǵy jumysy qorytyndylandy
Májilis tóraǵasy Erlan Qoshanovtyń aıtýynsha, 2024 jyl Parlament Májilisi úshin nátıjeli boldy. Jyl basynan beri Memleket basshysynyń Joldaýlarynda, Saılaýaldy baǵdarlamasynda, Ulttyq quryltaıda berilgen tapsyrmalaryn oryndaý úshin birqatar mańyzdy zań qabyldandy.
- Áleýmettik ádildik ornatýǵa baǵyttalǵan konstıtýtsııalyq normalar bıyl tolyq iske asyryla bastady. Qabyldaǵan zańdardyń nátıjesin qazirdiń ózinde kórip otyrmyz. «Ulttyq qor – balalarǵa» jobasy men qoldy bolǵan kapıtaldy qaıtarý týraly zań – osyǵan aıqyn dálel. Jyl basynan beri balalardyń jınaqtaýshy shottaryna alǵashqy kiris túsip, zańsyz shyǵarylǵan aktıvterge elde áleýmettik nysandar salyna bastady, - dedi E. Qoshanov jaqynda Májilistiń jalpy otyrysynda Palatanyń jumysyn qorytyndylaý kezinde.
Sonymen qatar, Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha «Keleshek» biryńǵaı erikti jınaqtaý júıesin engizý jónindegi zań jobasy ázirlenip, ony QR Parlamenti talqylady. Jaqynda Senat «Keleshek» erikti jınaqtaý júıesine qatysty zańdy maquldady.
Prezıdenttiń «Keleshek» biryńǵaı erikti jınaqtaý júıesin engizý týraly bastamasy da – azamattarymyz úshin úlken kómek. Ol jınaqtar «Ulttyq qor – balalarǵa» jobasy aıasyndaǵy qarajatpen birge óskeleń urpaqtyń sapaly bilim alýyna jol ashady. Sondaı-aq jastardyń shetelde bilim alýyna qoljetimdiligin keńeıtetin normalar bekitildi.
Bıyl jeltoqsan aıynyń basynda Májilis zańnamaǵa daryndy balalardy qoldaý saıasatyn jetildirip, memlekettik tildiń qoldanysyn birizdendirýdi kózdeıtin zań jobasyn qabyldady.
Endi halyqaralyq olımpıadalar men ǵylymı konkýrstardyń jeńimpazdary «Bolashaq» baǵdarlamasy boıynsha oqýǵa múmkindik alady. Osy sharanyń barlyǵy el jastary úshin eleýli qoldaý bolmaq.
Budan bólek, bıyl shilde aıynda Memleket basshysy «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine oıyn bıznesi, lotereıa qyzmeti, densaýlyq saqtaý, memlekettik eńbek ınspektsııasy, memlekettik baqylaý jáne artyq zańnamalyq reglamentteýdi bolǵyzbaý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zańyna qol qoıdy.
Zań arqyly halyqtyń oıynǵa táýeldiligin tómendetýge baǵyttalǵan shekteýshi jáne yntalandyrýshy normalar engizildi.
Budan bólek, sáýir aıynda Memleket basshysy veıpke tyıym salatyn zańǵa qol qoıdy.
Jaqynda Senat depýtattary esirtki men psıhotroptyq zattardyń, prekýrsorlar men kúshti áser etetin zattardyń zańsyz aınalymyna qarsy kúresti kúsheıtýge baǵyttalǵan zańdy maquldady.
Bul qujat «esirtki kómýshiler» men olardy qylmysqa ıtermeleıtinderdiń arasyndaǵy qylmystyq jaýapkershilikti ajyratý úshin ázirlengenin eske saldy.
- Biz qoǵamnyń dertine aınalǵan túıtkildi máselelerdi sheshý úshin birqatar zań qabyldadyq. Búgingi tańda oıyn bıznesi týraly zańnyń, sol sııaqty veıpke tyıym salý týraly normanyń iske asyrylýyna kýá bolyp jatyrmyz. Biz esirtkige qatysty qylmystar úshin jazalaýdyń saralanǵan tásili jónindegi Prezıdenttiń tikeleı tapsyrmasyn zańnamalyq deńgeıde oryndadyq. Zań arqyly biz esirtki óndirý men taratý arasyndaǵy jaýapkershiliktiń ara-jigin ajyrattyq. Sonymen qatar, esirtki óndirýdi eń aýyr qylmystarǵa teńestirip, ol úshin jaýapkershilikti meılinshe kúsheıttik. Osylaısha, esirtki tutyný sııaqty beleń alǵan dertke depýtattar tarapynan taǵy bir tosqaýyl qoıyldy, - dedi Májilis tóraǵasy.
Aıta keteıik, halyqaralyq qoǵamdastyq otbasyndaǵy jáne turmystaǵy zorlyq-zombylyq týraly zańǵa joǵary baǵa berdi. Bul zańdy Birikken Ulttar Uıymy «genderlik zorlyq-zombylyqty joıý jolynda jasalǵan qadam» dep atap, Astanaǵa alǵysyn bildirgen bolatyn.
- Kredıt berýdegi qaýip-qaterdi barynsha azaıtý týraly zańdy bólek atap ótkim keledi. Ol qoǵamda beleń alǵan shamadan tys nesıe alýdy azaıtýǵa zor septigin tıgizbek. Qazirdiń ózinde sarapshylar Qazaqstanda problemalyq kredıtter birshama azaıǵanyn aıtýda. Bul – Májilistegi barlyq fraktsııa men bir mandatty okrýgten saılanǵan depýtattardyń ortaq eńbeginiń arqasy, - deıdi E. Qoshanov.
Sessııa barysynda jańa ekonomıkalyq saıasattyń zańnamalyq negizin qalaý jumysy jalǵasty. Jańa Bıýdjet kodeksi qabyldandy.
Sol arqyly bıýdjet qarajatyna degen kózqaras túbegeıli ózgertilmek. Bıýdjet zańnamasynyń negizgi qaǵıdaty – qarajatty utymdy, únemdi ıgerý jáne naqty qajettilikke baǵyttaý. Depýtattardyń usynysy boıynsha memlekettik sektor qarajaty endi tolyǵymen Parlament baqylaýynda bolady. Kvazımemlekettik sektor sýbektileriniń taza kiris somasynyń keminde 70 paıyzy bıýdjetke dıvıdend tóleýge baǵyttalady. «Samuryq-Qazyna» ulttyq ál-aýqat qoryna tıesili kompanııalar dıvıdendiniń keminde 50 paıyzy bıýdjetke túsedi. Sonymen birge, Bıýdjet kodeksi arqyly aımaqtarǵa kóbirek derbestik beriledi. Birqatar túsimderdi respýblıkalyq deńgeıden jergilikti deńgeıge berý jónindegi sharalar da kózdelgen. Sondaı-aq, aýdan ákimderiniń ókilettigin keńeıtý úshin shaǵyn jáne orta bıznesten alynatyn korporatıvtik tabys salyǵy men jeke tabys salyǵy oblystyq deńgeıden aýdandyq deńgeıge beriledi.
Aıtpaqshy, 25 jeltoqsanda Májilis Túrkistannyń erekshe mártebesin bekitýge arnalǵan mańyzdy zańdy qabyldady.
- Memleket basshysy qalaǵa zań júzinde erekshe mártebe berý týraly tapsyrma bergenin bilesizder. Túrkistannyń el tarıhynda ǵana emes, búkil túrki álemindegi orny aıryqsha. Osy Zańdy qabyldaý arqyly óńirdiń ózin-ózi basqarýdaǵy derbestigin arttyramyz. Mundaı mártebe jergilikti problemalardy anaǵurlym tıimdi sheshýge, ınvestıtsııa tartýǵa múmkindik beredi jáne óńir ekonomıkasynyń odan ári damýyna septigin tıgizedi, - dep túsindirdi Erlan Qoshanov.
Senat tóraǵasy 2024 jyldaǵy mańyzdy zańdardy atady
26 jeltoqsan kúni Senat tóraǵasy Máýlen Áshimbaev osy jyldyń sońǵy jalpy otyrysynda Palatanyń jumysyn qorytyndylady. Jalpy, jyl basynan beri Parlament 104 zań qabyldady. Qabyldanǵan zańdar elimizdiń saıası jáne ornyqty áleýmettik-ekonomıkalyq damýyn qamtamasyz etýge baǵyttaldy.
- Atap aıtqanda, otandyq ǵylymı júıeni jetildirýdi, sondaı-aq, ǵylymı-tehnıkalyq jáne ınnovatsııalyq qyzmetti tıimdi úılestirýdi kózdeıtin Ǵylym jáne tehnologııalyq saıasat týraly zań qabyldandy.
Memleket basshysynyń tapsyrmasymen memlekettik satyp alýdyń ashyqtyǵyn arttyrýǵa jáne osy saladaǵy sybaılas jemqorlyqty boldyrmaýǵa arnalǵan Memlekettik satyp alý týraly arnaıy zań bekitildi.
Adam saýdasyna qarsy is-qımyldyń quqyqtyq negizderi men tıimdiligin arttyrýǵa, adam saýdasy qurbandarynyń múddelerin qorǵaýǵa arnalǵan zań da bar.
Jylý energetıkasy salasyndaǵy kúrdeli ınfraqurylymdyq máselelerdi sheshýdi kózdeıtin derbes jańa zań kúshine endi.
Sonymen qatar, Prezıdentimiz Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń bastamasymen áıelder men balalardyń quqyqtaryn qorǵaýdy kúsheıtetin normalar qabyldandy.
Bul – memlekettiń áleýmettik ádilettilikti qamtamasyz etýge baǵyttalǵan ustanymynyń aıqyn kórsetkishi, - dedi M. Áshimbaev.
Sondaı-aq ol bıyl Parlament ekonomıka, memlekettik basqarý, halyqty áleýmettik qamsyzdandyrý jáne ózge de salalarǵa qatysty mańyzdy zańdardy talqylaǵanyn aıtty. Jeltoqsan aıynyń basynda elimizdiń basty qarjylyq qujaty – úsh jylǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjet bekitildi.
- Senat otyrysynda Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly zańnamany odan ári jetildirýge baǵyttalǵan kólemdi túzetýler toptamasyn qaradyq. Bul rette depýtattardyń zań shyǵarýǵa bastamashy bolyp, belsendilik tanytqanyn atap ótken jón. Zań shyǵarý qyzmetimen qatar, Senattyń turaqty komıtetteri Palata josparyna sáıkes birqatar mańyzdy is-sharalar uıymdastyrdy. Azyq-túlik qaýipsizdigi jáne Ekonomıkanyń óńdeýshi sektoryn damytý máselelerin talqyǵa salyp, eki parlamenttik tyńdaý ótkizdik. Senatta Demografııalyq ósý máselesine qatysty Úkimet saǵaty jáne 150-den astam dóńgelek ústelder men kóshpeli otyrystar ótti. Mańyzdy máseleler boıynsha Úkimetke 180-ge jýyq depýtattyq saýal joldandy, - dedi Máýlen Áshimbaev.
Aıta ketsek, kúni keshe Senattyń jalpy otyrysynda «Qazaqstan Respýblıkasynyń Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodeksine ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zańy eki oqylymda qaralyp, maquldandy.