Adamdy bet-álpetinen tanıdy: Óskemende jas ǵalymdar erekshe shkaf jasap shyǵardy

Óskemendegi S.Amanjolov atyndaǵy ShQÝ-da «Aqparattyq júıeler» mamandyǵynda oqıtyn Rústem Jumabekke QR kod pen Face ID ıdentıfıkatsııasy arqyly ashylatyn aqyldy shkaf jasap shyǵardy. Oǵan ýnıversıtet lektory Baqytjan Kópjasarov qoldaý tanytqan. Shkaftyń qalaı jasalǵanyn bilý úshin Kazinform tilshisi jas ǵalymnan suhbat alǵan edi. 

- Erekshe shkaf jasaý ıdeıasy qalaı keldi?

- Sabaqtan bos ýaqytymda fıtnes-klýbqa barǵandy jaqsy kóremin. Ondaǵy syrt kıimdi salatyn shkaftar kishkentaı kiltpen qulyptalpdy. Birde kiltti joǵaltyp alyp, biraz ábigerge túskenim bar. Sol jaǵdaıdan keıin kiltsiz ashylatyn shkaf jasaý jaıly oı keldi. Ásirese adamnyń bet-álbetin tanıtyn jáne QR kodpen ashylatyn bolsa yńǵaıly ǵoı. Áıtpese tek men emes, kóp adam kiltin taba almaı qınalady, keıbireýler kiltti úıge alyp ketip, sol kúıi qaıtarmaı jatady. Bul klýb ıelerine de qolaısyzdyq týdyrady.

Sóıtip, ózim bilim alyp jatqan Sársen Amanjolov atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan ýnıversıtetinde stýdentter arasynda ótetin StartUp jobasyna qatysýǵa bel baıladym. Aqyldy shkaf jasaý ıdeıasyn fıtnes-klýb ıesine aıtyp kórgim keldi. Maǵan jeke kásipkermen bastapqy kelisim júrgizýge jáne mentor tańdaýǵa fakýltet dekany Saltanat Saılarbekqyzy kómektesti. Mentor, ıaǵnı, keńesshi jáne jetekshi retinde ýnıversıtette arnaıy pánderdiń is-tájirıbesin júrgizetin lektor Baqytjan Turmyshuly qoldaý bildirdi. Odan keıin fıtnes-klýbtyń kıim aıyrbastaıtyn ornynda erler men áıelder bólmesi bólek bolǵandyqtan, názik jandarǵa arnalǵan bólmedegi shkaftarǵa elektromontajdyq jáne synaq jumystaryn júrgizý úshin bir topta oqıtyn kýrstas Arýjan Rajapavany jobaǵa atsalysýǵa shaqyrdym.

- Aqyldy shkaftyń múmkindikteri qandaı?

- Biz aqyldy shkaftyń alǵashqy nusqasyn osydan 3 aı buryn jasap shyǵardyq. Aı saıyn shkaf paıdalanýshylarynyń ótinishterin eskerip, odan saıyn yńǵaıly bola túsýi úshin ony damytyp otyrdyq. Qazir fıtnes-klýbqa kelýshiler áýeli FaceID, ıaǵnı, bıometrııalyq baqylaýdan ótip, ózin júıege rásimdeıdi. Odan soń syrt kıimin saqtaý úshin kıim aıyrbastaıtyn bólmedegi júzden astam shkaftyń ishinen kóńilinen shyǵatyn bireýin tańdap alady. Osylaısha, ádettegi kiltterdiń ornyna adam bıometrııasynyń erekshelikteri qoldanylady. Bul joǵary qaýipsizdik pen jumys protsesterin avtomattandyrýdyń kepili. Shkaf múmkinshilikterin tolyq asha almaımyn, sebebi ol kommertsııalyq qupııa.

- Osyndaı shkaftardy ornatýǵa taǵy nıet bildirip jatqandar bar ma?

- Júzden astam aqyldy shkaf Óskemendegi Terrasport fıtnes-klýbyna ornatylǵan. Jeke kásipker Olga Ivanovaǵa alǵys bildiremiz. Ideıamyzdy iske asyrýǵa, synaq júrgizýge múmkindik berdi. Negizi kez kelgen bıznes ıesi óz kásibin synaq alańy retinde bere bermeıdi. Budan bólek, 3 sektsııaly aqyldy shkafqa qyzyǵýshylyq tanytqandarǵa demonstratsııa jasaý úshin qaladaǵy ákimshilik ǵımarattardyń birine ýaqytsha ornalastyrdyq. Habarlasyp, surap jatqan basqalar da bar. Sebebi bizdiń apparattyq-baǵdarlamalyq júıe osyǵan uqsas ımporttyq júıelerden 3 ese arzan turady. Odan keıin bizdiń júıeni tańdaǵan Óskemendegi kásiporyndarǵa turaqty túrde jedel tehnıkalyq qoldaý kórsetip otyramyz. Qatelespesem, qazirgi ýaqytta qalada mundaı qyzmet kórsetin mekeme joq.

- Aldaǵy ýaqytta osyǵan uqsas basqa da ınnovatsııalyq jobalardy qolǵa alý oıda bar ma?

- Iá, osymen toqtamaı, alda basqa da jobalardy jasaý úshin kýrstastarmen birigip «Lemma» degen top qurdyq. Qazir sol top músheleri taǵy bir joba bastadyq. Ázirshe ol jobany eldiń qanshalyqty jańashyl dep qabyldaıtyny belgisiz. Sebebi biz kóbine reınjenırıng jáne keri ınjenerıngpen shuǵyldanamyz. Ázirshe tehnologııa jasaýda trend bere almaımyz. Maqsatymyz – bar tehnologııalardy jiti zertteý jáne qala turǵyndarynyń oǵan qol jetkizýine múmkindik jasaý. 

- Nege topty «Lemma» dep atadyńyzdar?

- Bul matematıkalyq uǵym. «Lemma» degenimiz dáleldengen tujyrym jáne ol basqa iri tujyrym dáleldemesine qoldanylady.

- Áńgimeńizge kóp rahmet. Toptaryńyz ataýyna saı jańa tehnologııalar negizin tujyrymdap, iri ınnovatsııalyq jobalardy iske asyra bergeı.