Adam neǵurlym kóp tildi bilse, soǵurlym tabysty bolady – ustaz
ORAL. KAZINFORM — Qazirgi tańda mektepterde sapaly bilim berý asa mańyzdy. Buǵan qatardaǵy ustazdardan bastap mektep basshylaryna deıin jaýapty bolýy kerek. Mine, osy oraıda Oral qalasyndaǵy Á.Moldaǵulova atyndaǵy № 38 mektep-lıtseıiniń dırektory Aqushtap Súıinǵalıeva Kazinform tilshisiniń saýaldaryna jaýap berdi.
- Aqushtap Jeksembiqyzy, elimiz boıynsha jas kadrlar rezervine ený ózińe qandaı múmkindikter berdi?
- Eń aldymen, merıtokratııanyń negizgi qaǵıdalaryna negizdelgen "Bilim berýdegi ózgeristiń 1000 kóshbasshysy" atty respýblıkalyq baǵdarlamasynyń alǵashqy túlekteriniń biri bolý baqytyna ıe bolǵanymdy atap ótkim keledi. Baǵdarlama barysynda birneshe irikteý kezeńinen ótip, respýblıkalyq kadr rezervine ený – men úshin úlken jetistikterdiń biri. Baǵdarlamaǵa qatysý maǵan ınnovatsııalyq pedagogıkalyq menedjment salasynda jańa bilim alýǵa, kóshbasshylyq qasıetterdi damytýǵa, jańa formatsııa mektebiniń dırektory bolýǵa múmkindik berdi.
- Respýblıkalyq baǵdarlama negizinde kadrlyq rezervke engennen keıin qaladaǵy tańdaýly bilim ordalarynyń biri – Álııa Moldaǵulova atyndaǵy № 38 mektep-lıtseıdiń dırektory bolyp taǵaıyndaldyń. Bul ómirińe qandaı ózgerister ákeldi, muǵalim bolý qıyn ba, mektep basqarý qıyn ba?
- Qazirgi tańda muǵalim bolý ońaı nárse emes, sebebi ár muǵalim únemi kásibı damıdy, óz daǵdylaryn jetildiredi, zaman talabyna saı oqýshylardyń, ata-analardyń psıhologııasyn jaqsy túsinýi kerek. Bul jerde mańyzdysy – muǵalim óz mindetteriniń belgili bir bóligine ǵana jaýap beredi, al dırektor mektepte bolyp jatqan barlyq protsester úshin jaýapkershilikti sezinedi. Men úshin, árıne, muǵalimnen góri dırektor bolý áldeqaıda qıyn, óıtkeni men ár oqýshy, muǵalim jáne mektep qyzmetkerleri úshin jaýaptymyn. Sondyqtan burynǵydan da kóbirek izdenip, tynbaı jumystanýǵa týra keledi.
Mektepke jetekshilik etýde qıyndyqtar jeterlik, sonymen qatar birte-birte beıimdele, ysyla túsesiń, ár nárseniń ózindik sheshimi men sheshý joldary bar, bir maqsatqa jetkizetin baǵyt bolady. Mektep basqarý degenimiz – mekteptiń ishi men syrtqy jumystaryna tolyqtaı jáne aınalańdaǵy qyzmetkerlerdiń oıyn tyńdaı otyryp, sheshim shyǵarý. Ol men úshin kúrdeli, joǵary jaýapkershilikti talap etetin is. Ustaz joly jeke ómirińde óz bilim-biligińdi damyta otyryp, ujym men oqýshylar aldynda ulaǵatty, sheber, zaman aǵymyn baǵamdaıtyn, óz isiniń maıtalmany retinde ózin ózgeler aldynda kórsete alatyn maman bolyp qalyptasý dep oılaımyn.
- Bilim sapasyn kóterý úshin ne isteý kerek dep oılaısyń? Mektepte oqýshynyń kóptigi sapaǵa áser ete me?
- Búgingi tańda bilim sapasyn arttyrý elimizdiń barlyq mektepteri úshin, onyń ishinde bizdiń mektep-lıtseı úshin ózekti másele bolyp tabylady. Bilim sapasyna kóptegen faktorlar, sonyń ishinde muǵalimderdiń sapalyq quramy, mekteptiń jabdyqtalýy áser etedi. Biraq, meniń oıymsha, oqýshylar óz ómirindegi bilimniń mańyzdylyǵyn túsinip, óz damý jaýapkershiligin jáne ózderiniń bilim berý traektorııasyn qura bilýi birinshi kezektegi másele bolýy kerek. Oqýshylar sany bilim sapasyna aıtarlyqtaı áser etpeıdi dep sanaımyn.
- Óziń jetekshilik etip otyrǵan Á.Moldaǵulova atyndaǵy № 38 mektep-lıtseıinde lıtseı men jaı synyptar arasynda qandaı aıyrmashylyq bar? Lıtseı synyptarǵa oqýshylar qalaı irikteledi?
- № 38 mektep-lıtseıin nebári 2 aı basqarǵanyma qaramastan, men lıtseı men qarapaıym synyptar arasyndaǵy aıyrmashylyqty baıqadym. Lıtseı synyptaryndaǵy oqýshylardyń bilim sapasy qarapaıym synyptarǵa qaraǵanda joǵary, lıtseı synyptarynda qalalyq, oblystyq jáne respýblıkalyq olımpıadalardyń, konkýrstardyń kóptegen júldegerleri bar. Degenmen qarapaıym synyptarda da daryndy oqýshylar bilim alady. Lıtseıge irikteý matematıka, qazaq jáne aǵylshyn tilderinen testileý negizinde júrgiziledi. Іrikteýden tek oqý ozaty men oqý ekpindisi ótedi.
- Aldaǵy basty arman-maqsattaryń qandaı?
- Meniń aldaǵy maqsat-mindetim - jańa Qazaqstannyń damýyna úles qosatyn, ózim basqaryp otyrǵan mektep-lıtseıdiń ár jylda atyn shyǵaryp, ulttyq qundylyqty boıyna sińirgen, bolashaqta dúnıege kirpish bolyp qalanyp, elimizdiń damýyna súbeli úles qosatyn sanaly urpaq tárbıeleý.
Budan bylaı da mektep-lıtseı oqýshylarynyń bilim sapasyn, túlekterdiń básekege qabilettiligin arttyrýda ózimniń bar kúsh-jigerimdi, qabilet-bilimimdi jumsaı bermekshimin. Eń bastysy, óz mektebińniń mereıi ústem, mártebesi joǵary bolsa, ol da bir basshynyń baqyty dep bilemin.
- Ózińniń esimińniń belgili aqyn apamyz Aqushtap Baqtygereevaǵa qatysy joq pa?
- Ómir boıy jibekteı ádemi, taza bolǵanymdy qalaıtyn Marııa ájem meniń esimimdi solaı qoıǵan. Aqushtap Baqtygereevanyń buǵan qatysy joq, sebebi ol kisi men dúnıege kelgen ýaqyttan keıin elge tanymal boldy. Biraq men bizdiń ataqty aqyn apamyz ári jerlesimizben attas bolǵanymdy maqtan tutamyn.
- Aǵylshyn tili pániniń muǵalimi retinde qazirgi jas urpaq qansha tildi meńgerý kerek dep esepteısiń?
- Bilim berý keńistiginiń jahandaný jaǵdaıynda qazirgi zamanǵy oqýshylary keminde úsh tildi: qazaq, orys jáne aǵylshyn tilderin meńgerýi tıis. Meniń oıymsha, adam neǵurlym kóp tildi bilse, soǵurlym ol tabysty bolady, óıtkeni tilderdi bilý bilim órisiniń keńeıýine yqpal etedi, adamnyń sana-sezimin damytady.
Eske sala keteıik, budan buryn jas ustazdyń qazaq bilim berý júıesiniń ózindik ereksheligi bolýy kerektigi týraly aıtqanyn jazǵan edik.
