Adam mıyn modeldeý algorıtmi jasaldy
Tel-Avıv ýnıversıtetiniń professory Emılııa Frıdmannyń jetekshiligindegi Reseı Ǵylym akademııasy mashınataný máseleleri ınstıtýtynyń «Kúrdeli mehanıkalyq júıelerdi, jelilerdi jáne ortalardy tsıfrlandyrý, taldaý jáne sıntezdeý» halyqaralyq zerthanasynyń ǵalymdary adam mıynyń jumysyn ártúrli jaǵdaılarda modeldeýge múmkindik beretin biregeı matematıkalyq algorıtmdi jasady. Kazinform agenttigi bul týraly TASS aqparat agenttigine silteme jasap habarlaıdy.
Bul algorıtmdi qoldaný ártúrli psıhıkalyq aýrýlardy zertteýge, sondaı-aq ımplanttardy basqarýǵa arnalǵan «mı-kompıýter» ınterfeısin jasaýǵa múmkindik beredi, dep habarlady RǴA Mashınataný ınstıtýtynyń baspasóz qyzmetinen.
«Bolashaqta biz óz nátıjemizdi qoıanshyq aýrý jáne zeıin tapshylyǵy gıperaktıvtiliginiń buzylýy sııaqty aýrýlardy zertteý úshin, sondaı-aq robottardy «oı kúshimen» basqarýǵa múmkindik beretin jáne neıroprotezdeý salasynda belsendi qoldanylyp júrgen «mı-kompıýter» ınterfeısin jasaý úshin de qoldanýǵa bolatyn mı belsendiligi rejımderin jikteý máselelerin sheshýge qoldanýdy josparlap otyrmyz», - dep qosyp ótti ınstıtýttyń baspasóz qyzmetinen.
Adamnyń mıy 80 mlrd-tan astam neırondyq jasýshadan turady. Álemdik ǵylymda mundaı kúrdeli organnyń tolyq jáne jan-jaqty úlgilerin jasaý áli kúnge deıin sheshilmegen másele bolyp qala beredi. Degenmen, Sankt-Peterbýrgtegi halyqaralyq zerthananyń bir top ǵalymdary osy maqsatqa jaqyndaýdyń jáne ártúrli jaǵdaı, sonyń ishinde ekstremaldy jaǵdaıda mı jumysynyń belgili bir rejımderiniń úlgilerin jasaýdyń jolyn tapty.
Ǵalymdardyń sheshimi jeke mı jasýshalaryn nemese olardyń popýlıatsııalaryn zertteý úshin qazirdiń ózinde qoldanylatyn FıtsHıý-Nagýmo matematıkalyq modeline negizdelgen. Degenmen, bul modelde mıllıardtaǵan neırondardy bir ýaqytta modeldeýge kedergi keltiretin qurylymdyq shekteýler bar.
RǴA Mashınataný ınstıtýty zerthanasynyń mamandary neırondardyń membranalyq potentsıalyn - ıaǵnı ártúrli jaǵdaılarda mı jasýshalarynyń qabyrǵalarynyń kerneýin ólsheýge nazar aýdardy. Bul derekterge jyldamdyq gradıentiniń matematıkalyq ádisteri men dıfferentsıalızator súzgileri qoldanylady, olar burynnan tanylǵan FıtsHıý-Nagýmo modelimen birge adam mıyn modeldeý múmkindikteriniń jańa deńgeıine jetýge múmkindik bermek.
