«Adam aspanda qorqynyshyn jeńedi»: parashıýtshi Baljan Musataevamen suhbat
ASTANA. KAZINFORM – Efreıtor Baljan Musataeva — 44013 áskerı bóliminiń vzvod komandıri. 10 jyl ishinde ár túrli parashıýt júıesimen shamamen 120 ret bıikten tómenge quldılaǵan. Tájirıbeli mamanmen suhbattasýdyń sáti túsken edi.
– Sizdi Qazaqstannyń Desanttyq-shabýyldaý áskerleriniń qataryna qosylýǵa ne shabyttandyrdy?
– Bul qyzmet meni bala kezimnen qyzyqtyrdy. Meniń tátem áskerı zeınetker. Onyń ómirlik tájirıbesi meni Qarýly Kúshter qatarynan tabylýǵa qanattandyrdy. Áskerdiń ishki tártibi, áskerı kıim qyzyqtyrdy. Mektep qabyrǵasynda men voleıboldan ulttyq quramada oınadym, taekvondomen aınalystym, ıaǵnı, únemi sportpen shuǵyldandym. Munyń bári meni áskerı salaǵa alyp keldi. Áskerı qyzmetti 2013 jyly Qonaev qalasyndaǵy 35-shi desanttyq-shabýyldaý brıgadasynda bastadym. Ant qabyldaǵannan keıin barlyq desantshylar alǵashqy desanttyq daıyndyqtan ótip, alǵashqy sekirýlerin jasaıdy. Birinshi sekirýden keıin maǵan qatty áser etkeni sonsha, men búkil ómirimdi parashıýtpen sekirýmen baılanystyrýdy sheshtim. Kásibı túrde parashıýtpen aınalysa bastaǵanda jaqyndarym men úshin ýaıymdap, tipti qorqatyn. Biraq qazir eti úırengen.
– Sekirmes buryn neni bilý kerek?
– Ár sekirýge desantshy teorııalyq, fızıkalyq jáne psıhıkalyq turǵydan daıyndalýy kerek. Parashıýt júıesiniń taktıkalyq jáne tehnıkalyq sıpattamalaryn bilý óte mańyzdy. Mysaly, «Qanat» sııaqty arnaıy maqsattaǵy sporttyq parashıýtti paıdalaný úshin fızıkalyq kúsh qajet, óıtkeni onyń salmaǵy kóp. Bizde áıelder únemi daıyndalý úshin jattyǵady. Sekirýden qorqý kóptegen adamda bolady. Bul qalypty sezim, biraq biz tapsyrmaǵa nazar aýdarýǵa tyrysamyz.
Ár sport túriniń ózindik erekshelikteri men qıyndyqtary bar. Bizde jaraqat alý qaýpi joǵary, biraq ár sekirýge qatty daıyndalyp jatyrmyz. Aldymen biz belgili bir parashıýt júıesiniń materıaldyq bóligin zertteımiz jáne áýe-desanttyq keshenniń trenajerlarynda ótetin sekirý aldyndaǵy daıyndyqtan ótemiz. Munyń bári jaraqattaný yqtımaldyǵyn tómendetedi. Aıtpaqshy, meniń búkil qyzmetimde birde-bir jaraqat bolǵan joq. Óz tájirıbeme súıene otyryp, árbir jańa sekirý buryn jiberilgen qatelikterdi anyqtaýǵa jáne olardy joıýǵa kómektesedi dep aıta alamyn. Osylaısha siz ózińizdiń daǵdylaryńyz ben qabiletterińizdi jetildire alasyz.
– Qaı áskerı qyzmetshi parashıýtpen sekirýge mindetti?
– Parashıýtpen sekirý amfıbııalyq áskerlerde qyzmet etetinderdiń bárine mindetti. Dese de, jynys, jas ereksheligi boıynsha normalar bar. Mysaly, er adamdarda jylyna 6 ret, al áıelder 2 ret sekiredi. Bul rette, bizde «Qanat» úlgisindegi arnaıy maqsattaǵy parashıýtterden sekiretin áskerı qyzmetshilerdiń arnaıy bólimsheleri bar. Tájirıbeli parashıýtshiler arnaıy parashıýt komandalarynyń quramynan tabylyp, ártúrli jarystarǵa qatysady.
Bizde Desanttyq-shabýyldaý áskerleriniń 5 áıelden turatyn komandasy bar. Biz Mı-17 tikushaǵynan 2 000 metr bıiktikten, sondaı-aq «D-1-5Ý» parashıýt júıesimen S-295 áskerı-kólik avıatsııasynyń ushaǵynan 3 000 metr bıiktikke deıin sekiremiz.
– Siz ózińizdi ekstremaldy sportty nemese jyldamdyqty jaqsy kóretin adam dep sanaısyz ba?
– Men ózimdi ekstremaldy áýesqoı dep sanaı almaımyn. Kerisinshe, jańashyldyqty unatamyn. Mysaly, taýlarda «endýro» mototsıklimen júrgendi janym qalaıdy. Ol agressıvti jolsyz júrý stılin jáne peızajdardy tamashalaýǵa múmkindik beredi. Sondaı-aq atqa mingendi jaqsy kóremin.
– Parashıýtpen sekirý adamdardy ózgertedi dep oılaısyz ba?
– Meniń oıymsha, parashıýtpen sekirý adamdardy jaqsy jaqqa qaraı ózgertedi. Aspanda adam jaılylyq aımaǵynan shyǵyp, ózin jáne qorqynysh sezimin jeńedi. Parashıýtpen sekirý qıyn jaǵdaılarda tez sheshim qabyldaý qabiletin damytady, bul kúndelikti ómirde de kómektesedi.
– Áńgimeńizge raqmet!
