ÁBDІLDÁ TÁJІBAEV
Aqmeshitte (qazirgi Qyzylorda qalasynda) dúnıege kelgen.
Qyzylorda qalasyndaǵy jetim balalar ınternatynda tárbıelengen. Odan keıin Shymkenttegi jeti jyldyq mektepte oqyǵan.
S.M.Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin (ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti), Máskeýdegi M.Gorkıı atyndaǵy Ádebıet ınstıtýty janyndaǵy joǵary ádebı kýrsty bitirgen.
Eńbek jolyn 1926-1928 jyldar aralyǵynda «Eńbekshi qazaq» (qazirgi «Egemen Qazaqstan») gazetinde poshta tasýshy, sodan keıin korrektor bolyp bastaǵan. 1927 jyly «Jumysshynyń gýdogi» atty tuńǵysh óleńi «Jumysshy» gazetinde basylady. Ári qaraı óleńderi «Jumysshy» jáne «Eńbekshi qazaq» gazetterinde shyǵyp turǵan. 1932-1934 jyldary Qarsaqbaıdaǵy «Qyzyl kenshi», «Lenınshil jas» (qazirgi «Jas alash») gazetterinde redaktordyń orynbasary qyzmetterin atqarǵan. Jıyrma bes jastaǵy Á.Tájibaev 1934 jyly Qazaqstan Jazýshylar Odaǵynyń hatshylyǵyna, al 1939 jyly onyń tóraǵalyǵyna saılanǵan.
30-jyldary aqynnyń «Jańa yrǵaq», «Lırıkalar» dep atalǵan tuńǵysh jınaqtary jaryq kóredi. Belgili «Orkestr», «Abyl», «Tolaǵaı» syndy romantıkalyq poemalary men M.Áýezovpen birigip jazǵan «Aq qaıyń» dep atalatyn tuńǵysh pesasy da sol jyldardyń jemisi. Qazaq ádebıetiniń sol kezdegi mańdaı aldy talanttarynyń birine aınalǵan Ábdildany daryn syryn tanyǵysh kóregen M.Áýezov: «Qazaq poezııasyna áserli, sapaly kórkem bir aǵym kirgizip kele jatqan aqyn» dep baǵalaǵan.
Á.Tájibaev halyqtyq ańyzdar men sıýjetter negizinde jazylǵan «Mergen», «Kilemshiler týraly ertegi», «Aqqý» «Kúı atasy», taǵy basqa birshama poemalardy dúnıege ákelgen. 1945-1948 jyldary Qazaq QSR Ǵylym akademııasynyń Til jáne ádebıet ınstıtýtynyń Jambyltaný bóliminiń meńgerýshisi qyzmetin atqardy. 1948-1958 jyldary shyǵarmashylyqpen aınalysyp, 1958-1960 jyldar aralyǵynda «Qazaq ádebıeti» gazetiniń bas redaktory, 1960-1962 jyldary Qazaqstan Jazýshylar Odaǵy basqarmasynyń ekinshi hatshysy, 1962-1984 jyldary M.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýty teatrtaný bóliminiń aǵa ǵylymı qyzmetkeri, bólim meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan. 1963 jyly Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń depýtaty jáne Qazaq QSR Joǵarǵy Keńesi Tóralqasynyń múshesi bolyp saılanǵan.
1964 jyly aqynnyń «Júrektiler» atty pesalar jınaǵy jaryqqa shyqqan. Bul eńbekte «Maıra», «Jalǵyz aǵash orman emes», «Kóńildester», «Qyz ben soldat», «Monologtar» sııaqty dramalyq týyndylary, «Toı bolarda», «Dýbaı Shýbaevıch» tárizdi komedııalary jınaqtalǵan.
Onyń «Ómir men poezııa» «qazaq dramatýrgııasynyń damýy men qalyptasýy» atty monografııalyq zertteýleri, kóptegen syn maqalalary jarııalanǵan. Ol «Qazaq ádebıetiniń tarıhy» atty zertteý eńbekti qurastyrýǵa qatysyp, sońǵy basylymynyń redaktsııasyn basqarǵan.
«Jyldar, oılar» atty eńbeginde Jambyl, Nurpeıis, Isa aqyndar men M.Áýezov, S.Muqanov, A.Jubanov, taǵy basqa ádebıet jáne óner qaıratkerleri jaıly estelikterin jarııalady. «Jadannyń hattary», «Hattar sóılegende», «Ómir men erlik» atty syn, esse, prozalyq kitaptarynda ádebıet pen ónerge qatysty tolymdy pikirler aıtqan.
Á.Tájibaev jazýshylyǵyna qosa biraz jyldar M.O.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynda ǵylymı-zertteý jumystarymen shuǵyldanyp, ómiriniń sońǵy jyldaryn biryńǵaı shyǵarmashylyqqa arnaǵan.
Á.Tájibaevtiń stsenarııi boıynsha (N.Pogodınmen birge) «Jambyl» kınofılmi túsirilgen.
A.Pýshkın, T.Shevchenko, A.Ostrovskıı, G.Geıne, taǵy basqa qalamgerlerdiń birqatar shyǵarmalaryn qazaq tiline tárjimalaǵan. Á.Tájibaevtiń kóptegen shyǵarmalary shetel tilderine aýdarylǵan.
«Oktıabr Revolıýtsııasy», 2 márte Eńbek Qyzyl Tý, Lenın, «Qurmet Belgisi» ordenderimen, birneshe medaldarmen marapattalǵan.
Qyzylorda qalasynda kórnekti jazýshylar Á.Tájibaev, Z.Shúkirov, Q.Muhamedjanovtarǵa eskertkish ornatylǵan. Qyzylorda oblystyq ámbebap ǵylymı kitaphanasy halyq jazýshysy, kórnekti aqyn Ábdildá Tájibaev esimimen atalady.
Derek kózi:
Qazaqstan ulttyq entsıklopedııasy, 8 tom
