«Abaı jolyn» braıl qarpine túsirip, usynǵym keledi – zaǵıp oqyrman
Aqtóbedegi zaǵıptar jáne nashar kóretin azamattardyń arnaýly kitaphanasynda 37 myńnan astam kitap qory bar. Munda keletin zaǵıp oqyrman sany 600-den asady. Keıbiri braıl qarpimen jazylǵan kitapty oqysa, keıbiri aýdıokitapty tańdaıdy. Kazinform kitaphanashymen jáne ondaǵy oqyrmandarmen kezdesti.
«Abaı joly» braıl qarpine túsirilmegen - Nazym Jurynbaı
Kitaphananyń turaqty oqyrmandarynyń biri - Nazym Jurynbaı. Ol zaǵıp jandarǵa arnalǵan mádenıet úıinde mýzykalyq jetekshi bolyp jumys isteıdi. Qoly qalt etkende kitaphanaǵa keledi, keıbir mádenı-tanymdyq sharany osy kitaphanamen birge uıymdastyrady.
Kishkentaıynan kitapqumar oqyrmanymyz Almatyda, keıin Oralda bilim aldy. Keıin ózi qalaǵan joǵary oqý ornyna tústi. Q.Jubanov atyndaǵy Aqtóbe óńirlik ýnıversıtetiniń mýzyka fakýlteti boıynsha bitirgen Nazym barlyq kezde braıl qarpimen lektsııa jazyp, zamandastarynan qalmaı, bilim aldy. Tipti oq boıy oza shyǵyp, úzdik oqydy. Ol Aqtóbedegi zaǵıptar jáne nashar kóretin azamattardyń arnaýly kitaphanasyna alǵash ret 2011 jyly kelgen.
- Týra 18 jasymnan bastap osy kitaphanaǵa keldim. Birneshe is-sharaǵa qatysyp, baıqaýda baq synadym. Mánerlep oqý unap, túrli jarysqa da qatystym. Bul jerde oqyrman óte kóp. Tek zaǵıp jandar emes, oqýshylar da keledi. Bizdiń kitaphana qaladaǵy barlyq kitaphanamen baılanysta ekenin bilemiz. Sebebi keıbir is-shara dál sol jańa kitaphanalarda da uıymdastyrylady. Aptasyna kelemin dep aıta almaımyn, aıyna bir ret soǵamyn. Buryn kóp keletin edim. Munda braılsha oqýdan da jarys bolyp turady. Ózim eki mınýtta 500-den astam qaripti oqyp, birinshi oryn aldym. Kitapqumarlyq bala kezden bastaldy. Qazaq, orys tilderindegi eńbekterdi kóp oqydym, ertegi, ańyz áńgimelerden bastap, romandarǵa kóshtim. «Abaı jolyn» aýdıonusqada tyńdap shyqtym. Braılshasy bolmady. Eger múmkindik berse, jaǵdaı jasasa sol roman-epopeıany braıl qarpine túsirgim keledi. Sebebi qolmen sezinip oqý bólek, tyńdaý bólek, - deıdi ol.
Tez oqý ǵana emes, tez jazý da onyń erekshe qasıeti. Qolyna arnaıy quralyn alǵanda joǵary oqý ornyndaǵy grýppalastary da tańǵalyp, qyzyqtaǵan.
- Qazirgi kezde dıktafon bar, ony keıbir oqytýshy qoldanýǵa ruqsat bermeıtin edi. ıAǵnı, daýysy jazylǵanyn qalamady. Sondyqtan men ózge grýppalastarym sekildi qaǵaz ben úshkir «qalamymdy» aparyp, jazatynmyn. Kózi kóretin adam oǵan qarap úńilgenimen, oqı almaıdy. Biz jazǵanda oń jaqtan, al oqyǵanda sol jaqtan bastaımyz. Keıde oqytýshylar kitaptyń elektrondy nusqasyn beredi. Úıge kelgen soń jaqyndaryma oqytyp, ózim lektsııa jazyp alamyn. Dıplomdy da braılsha jazyp, qorǵadym, - dedi Nazym Jurynbaı.
Ol kózi kórmeıtin adam úshin kitap jan azyǵy ekenin aıtady. Keıde qyzyq shyǵarma bolsa saǵattyń tez syrǵyǵanyn sezbeı qalady. Ondaı kezderi az bolmapty. Bir tilegi – braılsha kitaptardy kóbeıtý, qazaq klassıkteri týyndylarynyń sanyn arttyrý. Sonymen birge zaǵıp oqyrmandar úshin jańa, zamanaýı ǵımarat salynsa deıdi.
«Ulpan» romanyn úsh kún tyńdadym - Saparbaı Altybaı
Al Saparbaı Altybaı 2020 jyly Shymkentten Aqtóbege kóship keldi. 2021 jyldan bastap kitaphananyń turaqty oqyrmanyna aınalǵan. Túrli mádenı sharaǵa qatysady, kezdesýlerge keledi.
- Mádenıet úıinde jumys isteımin. Jaqyn mańda bolǵan soń osy jerge kelip turamyn. Ózim oqımyn ári aýdıokitap tyńdaımyn. Braılsha oqýdy Shymkentte úırendim. Qazir kóbine aýdıokitap tańdaımyn. Jaqynda Ǵabıt Músirepovtiń «Ulpan» romanyn úsh kún boıy tyńdadym. Aptasyna bes kún jumystamyn, kelgen soń sportzalǵa ketip qalamyz. Bala-shaǵa bar, demalys kúnderi toıǵa baramyz. Eger qolym bos bolsa kitap oqýǵa tyrysamyn. Adamda jalǵyz qalǵysy, kitap oqyǵysy keletin kezder bolady. Ári oqysam ózim túsinemin, sezinemin. Mektepte kitaphanaǵa jaqyn boldym. Ol kezde ertegilerdi súıip oqydym. Bireý túrtip qalsa «kitap oqyp jatyrmyn, oıymdy bólme» dep urysatynmyn, - deıdi Saparbaı Altybaı.
Ol án aıtady. Ánniń sózi men mýzykasyn ózi jazady. Qazir 5-6 áni bar.
- «Saǵynamyn», «Djýletta», «Ónerim – boıymdaǵy baılyǵymsyń» degen ánderim bar. Jeke dybys stýdıosy joq, arnaıy oryndarǵa baryp jazdyramyn. Janymda únemi dıktofon júredi. Kez kelgen ýaqytta qosyp, mıymdaǵyny, til ushyndaǵyny jazyp alamyn. Keshe qolyma gıtara alyp, án aıtyp otyrǵanmyn. Áıelim kimniń áni ekenin surady. Ózimniń janymnan shyǵaryp otyrǵanymdy aıtyp edim, tez jazyp alýymdy ótindi. Keı kezde áni birinshi shyǵyp, sózi kesh jazylady, - deıdi ol.
Túrli aspapty meńgergen Saparbaı Altybaı alǵashynda mýzyka astaptaryn ustap kórip, keıin óz eńbegimen, talantymen bárin úırenip aldy. Qazir gıtara, dombyrada oınaı alady. Barabandy da, fleıtany meńgergen.
Jańa kitaptardyń tanystyrylymyn jasaımyn – kitaphanashy
Mundaǵy kitaphanashy Maqsat Tólegenovtiń de qos janary kórmeıdi. Ol ózi sekildi jandarǵa kitap usynyp, kelgen jańa shyǵarmalardy tanystyryp otyrady.
- Kóbine kórkem ádebıet, tarıhı týyndylar men detektıv oqıdy. Sonymen birge psıhologııalyq kitaptardyń aýdıo nusqasy bar. Kelesi jyly psıhologııalyq kitaptardyń braıl qarpimen jazylǵanyn alamyz. Sońǵy kelgeni T.Ahtanovtyń týyndysy men Irına Erofeevanyń «Han Abýlhaır» kitaby. Tek túptegende sapasyz bolyp tur. Burynǵy kitaptar ondaǵan jyl qyzmet kórsetse, jańasy tez shashylyp qalýy múmkin. Sonymen birge balalar kitaby bar. Braılsha oqıtyn balalar az, joq desek bolady. Olar aýdıo tyńdaıdy. Sharaǵa qatysady, - dedi ol.
Braılsha oqýdy úıretkisi keletin kitaphanashy qyzyǵatyn adam sanaýly dep otyr. Kóbi uıaly telefonnan tyńdaǵandy unatady.
- Munda eki jobam bar. Olar: «Zamandastar» jáne «Slýshat ne naprıagaıa zrenıe». Birinde jańa kitaptarǵa sholý jasaımyn, ekinshisinde kezdesý ótkizip, án aıtyp, áńgime-dúken quramyz. Bir qyzyǵy qazir ózim kitapty kóp oqymaı júrmin. «Abaı jolyn» orysshasa nusqada tyńdaımyn, - deıdi Maqsat Tólegenov.
Balalarǵa taktıldi kitap jasaldy - Áıgerim Jarqyn
Aqtóbedegi zaǵıptar jáne nashar kóretin azamattardyń arnaýly kitaphanasynda kitaptardyń 6 myńy braılsha jazylǵan, 15 myńy aýdıokitaptar ekenin aıta ketken jón. Ózgesi qarapaıym oqyrmanǵa arnalǵan. 55 jyldyq tarıhy bar kitaphananyń 1 600-ge jýyq oqyrmany tirkeýli. Onyń 600-den astamy zaǵıp jandar. Kitaphananyń bólim meńgerýshisi Áıgerim Jarqynnyń aıtýynsha, birneshe jyldan beri taktıldi kitap baıqaýy ótip turady. Mundaǵy maqsat – kishkentaı oqyrmandarǵa qajetti kitap qoryn jasaqtaý.
- Aqtóbedegi arnaýly mektepte 2019 jyly zaǵıp balalarǵa arnalǵan synyp ashyldy. Sol balalarǵa qandaı ádistemelik qural beremiz dep oılandyq. Bizge olar taktıldi kitaptar qajet ekenin aıtty. Bizde bul shyǵarylmaıdy, sondyqtan baıqaý jarııalandy. Psıholog, defektologtar kitap ázirlep, túrli shyǵarmalardyń mazmunyn fetr, qaǵaz, monshaq, ermeksazdyń kómegimen jetkizdi. Qazir qorymyzda 200-den astam taktıldi kitap bar. Ony balalarǵa aparyp kórsetemiz, keıde olar keledi. Árqaısysynda QR kod ta bar. Qazirgi tańda qaladaǵy jumyspen qamtý ortalyǵy olardy uıaly telefonmen qamtamasyz etip jatyr. Kitapty mindetti túrde QR kod arqyly tyńdaıdy. Kitaptyń qalaı jasalǵany, ne paıdalanǵany, ne týraly ekenin estip biledi. Keıin qolmen ustap sezedi. Bári oqýshylar úshin qosymsha ádisteme quraly. Ata-anasyna tapsyryp, úıge de beremiz, - deıdi Áıgerim Jarqyn.
Kitaphanada aýdıokitap tyńdaýǵa arnalǵan bir ǵana kompıýter bar. Oqyrmandar aldyn ala jazylyp, kezegin kútedi. Eger eki oqyrman bir kúnde, bir saǵatta kelse, birine aýdıokitap qosylyp, ekinshisine braılsha kitap usynylady. Bólim meńgerýshisi Áıgerim Jarqynnyń aıtýynsha, oqyrmannyń kóbi kórkem ádebıetti tańdaıdy. Al massaj jasaýdy meńgerip alǵan zaǵıp jandar medıtsına salasyna qajetti oqýlyq, ádistemelerdi suraıdy. Qazir kópshilikke motıvatsııa berip, ózińdi tanýǵa, tabysqa jetýge úıretetin braılsha psıhologııalyq kitapqa suranys bolǵanymen, ázirge jetkizilmedi. Tek keıbiriniń aýdıo nusqasy bar.
