90 paıyzǵa tolyp turǵan Tasótkel sý qoımasynda rekonstrýktsııa qalaı júrip jatyr
TARAZ. KAZINFORM — Qazaqstan Premer-Mınıstri Oljas Bektenov Jambyl oblysyna jumys sapary aıasynda Tasótkel sý qoımasyn rekonstrýktsııalaý barysymen jáne aýyl sharýashylyǵynda qoldanylyp jatqan sý únemdeý tehnologııasymen tanysty.
Úkimet basshysy aımaq úshin mańyzy zor sý qoımasyn qarap shyǵyp, atalǵan nysanda júrgizilip jatqan qurylys jumystarynyń jaı-kúıin tekserdi.
Tasótkel sý qoımasy Shý jáne Moıynqum aýdandarynyń barlyq kólemi shamamen 35 myń gektardaı sýarmaly jerin sýmen qamtamasyz etedi.
Sondaı-aq osy jerden Tasótkel GES qajettiligi úshin sý berý, Shý ózeniniń tómengi aǵysyndaǵy Jambyl oblysynyń Moıynqum, Sarysý aýdandaryna jáne Túrkistan oblysynyń Sozaq aýdanyna ekologııalyq sý jiberiledi.
Búgingi kúni sý nysanynda bógettiń seısmıkalyq turaqtylyǵyn arttyra otyryp, rekonstrýktsııalaý jónindegi jobanyń ekinshi kezegi iske asyrylýda. Jer qazý jumystary, uńǵymalardy tazartý, ólsheý datchıkterin (pezometrlerdi) ornatý 100%-ǵa oryndaldy.
Apatty sýqashyrtqy júıesi salyndy, tótenshe jaǵdaı kezinde qulaqtandyrý jáne beınebaqylaý júıeleri ornatyldy, ótkizý pýnkti jetildirildi. Nysan bıyl tamyz aıynda paıdalanýǵa beriledi dep josparlanyp otyr.
Premer-Mınıstr sý ınfraqurylymy máselesi Úkimettiń erekshe baqylaýynda ekenin atap ótti.
«Elimizdegi barlyq bóget pen sý qoımalary 1950-1970 jyldary salynǵan. Memleket basshysy Úkimetke 134 eldi mekende sý basý qaýpin azaıtý úshin 20 jańa sý qoımasyn salýdy jáne jumys istep turǵan 15-in rekonstrýktsııalaýdy tapsyrdy. Tasótkel sý qoımasyndaǵy qurylys jumystary aıaqtalýǵa jaqyn ekenin kórip otyrmyz. Biraq bógettiń seısmıkalyq turaqtylyǵyn arttyra otyryp rekonstrýktsııalaýdan keıin apatty sýqashyrtqy jumysyn synaqtan ótkizý qajettiligine basa nazar aýdarýǵa shaqyramyn», — dep atap ótken Oljas Bektenov Jambyl oblysynyń ákimdigine Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstrligimen birlesip, synaq jumysyn júrgizý máselesin pysyqtaýdy jáne nysandaǵy sý deńgeıin jobalyq kólemge jetkizýdi tapsyrdy.
Úkimet basshysy Aqbulym aýylynyń «Sharıpov» sharýa qojalyǵynyń egistiginde sý únemdeý tehnologııasyn engizý jumysymen tanysty. Sharýashylyqtyń egis alqabynyń jalpy aýdany 330 ga quraıdy, onyń ishinde qant qyzylshasyna 80 ga bólingen.
Sonymen qatar pııaz, kartop, júgeri jáne dándi daqyldar ósiriledi. Jalpy jobalyq qýaty — jylyna 10 myń tonna ónim.
Aýyl sharýashylyǵy qurylymynyń aýmaǵynda tereńdigi 300 metrge deıingi 11 uńǵyma ornalasqan. 6 jańbyrlatqysh qondyrǵy jetkizilip, ornatyldy, sonyń nátıjesinde tamshylatyp sýarý qazir 160 ga aýmaqta júzege asyrylýda.
Jalpy, aýyl sharýashylyǵynda sý únemdeý tehnologııasyn engizý jáne ınfraqurylymdy júrgizý úshin Úkimet 80%-ǵa deıin ınvestıtsııalyq sýbsıdııalaý túrinde memlekettik qoldaý sharasyn kórsetýde.
Sondaı-aq sý berýshilerge tikeleı sýbsıdııalar bólý arqyly fermerlerge sý berý qyzmetiniń quny arzandatylady. Budan basqa, jyldyq syıaqy mólsherlemesin 2,5%-ben, 5 mlrd teńgege deıin 10 jylǵa deıingi merzimge sý únemdeý tehnologııasyn engizetin jobalarǵa nesıe berý kózdelgen.
Úkimet basshysy sý únemdeý tehnologııasyn engizýdiń jáne eginshilikte sýarmaly alqaptardy ulǵaıtýdyń mańyzyn atap ótti.
Basymdyq berilip otyrǵan aýyl sharýashylyǵy daqyldarynyń biri — qant qyzylshasy, onyń egis alqaby óńirde 10,6 myń ga deıin ulǵaıdy. Bıyl ortasha ónimdiligi gektaryna 60 myń tonna bolatyn 600 myń tonnadan astam ónim óndiriledi dep kútilýde.
Jıyn-terim boıynsha boljamdardy eskere otyryp, Oljas Bektenov Jambyl oblysynda qant qyzylshasyn óńdeýdiń óndiristik qýatyn arttyrý qajettigine nazar aýdardy.
Budan basqa, Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi men Jambyl oblysynyń ákimdigine óńirde shegirtke zııankesterine qarsy kúres boıynsha barlyq agrotehnıkalyq is-sharalardyń ýaqytyly júrgizilýin qamtamasyz etý tapsyryldy.
«Qazirgi tańda sý qoımamyz 90% sýǵa tolyp tur. Mundaǵy sýmen biz Shý jáne Moıynqum aýdandaryn qamtamasyz etemiz. Qazirgi tańda bizde rekonstrýktsııa jumystary júrip jatyr. Seısmıkalyq turaqtandyrýdyń ekinshi kezeńi men apatty sýqashyrtqynyń qurylysy aıaqtalyp qaldy, sondaı-aq drenajdy kanaldarymyz rekonstrýktsııadan ótkizildi», — deıdi «Tasótkel» sý qoımasynyń ýchaske basshysy Danııar Anarbekov.
