7 qańtar. Tulǵalar týǵan kún

Búgin, 7 qańtar kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

73 jyl buryn (1951) Halyqaralyq qatynastar, qorǵanys jáne qaýipsizdik komıtetiniń múshesi, ǵaryshker Talǵat Amangeldiuly MUSABAEV dúnıege keldi.

Almaty oblysy Jambyl aýdanynda týǵan. Rıga azamattyq avıatsııa ınjenerleri ınstıtýtyn jáne Aqtóbe joǵary ushqyshtar ýchılışesin bitirgen. 1987 jyldan AN-2 ushaǵynyń 2-shi ushqyshy, komandıri, 1989 jyly Ýlıanovsk qalasyndaǵy ushqyshtar, dıspetcherler jáne ınjener-tehnık kadrlar daıyndaý ortalyǵyn bitirip, Almaty birikken avıaotrıadynyń 1-shi ushý otrıadynda TÝ-134 ushaǵynyń 2-shi ushqyshy boldy. 1990 jyly ıÝ.A.Gagarın atyndaǵy ǵaryshkerler daıyndaý ortalyǵynda ǵaryshqa ushý daıyndyǵyna kirisken. 1991 jyly oǵan «Ǵaryshker-synaqshy» sanaty berilgen.

1994 jylǵy maýsymnyń 1-inen qarashanyń 4-ine deıin «Soıýz-TM» ǵarysh kemesiniń bort-ınjeneri retinde ǵaryshta bolyp, 2 ret ashyq ǵarysh keńistigine shyqty. Ushý kezinde qazaqstandyq ǵylymı-zertteýlerdiń 2-shi baǵdarlamasyn oryndady. 25-shi negizgi ekspedıtsııa baǵdarlamasy boıynsha 1998 jyly qańtardyń 29-y men tamyzdyń 25-i aralyǵynda «Soıýz-TM-27» jáne «Mır» ǵarysh kemeleriniń komandıri retinde ǵaryshta boldy. Ushý kezinde 5 ret ashyq ǵarysh keńistigine shyqty. Bul sapar barysynda ǵylymı-zertteýler men eksperımentterdiń 3-shi baǵdarlamasy oryndaldy. 2001 jylǵy sáýirdiń 28-i men maýsymnyń 6-y aralyǵynda «Soıýz-TM-32» ǵarysh kemesimen Halyqaralyq ǵaryshtyq stansasyna barǵan birinshi ekspedıtsııanyń ekıpaj komandıri mindetin atqardy. Bul ushý kezinde ǵylymı-zertteýler men eksperımentterdiń 4-shi baǵdarlamasy oryndaldy. 2003-2005 jyldary - ıÝ.A.Gagarın atyndaǵy Ǵaryshkerler daıyndaý ortalyǵynyń top komandıri. 2005-2007 jyldary - «Báıterek» Qazaqstan-Reseı birlesken kásiporny» aktsıonerlik qoǵamynyń bas dırektory. 2007 jyldyń 11 aqpannan 11 sáýirge deıin Qazaqstannyń áýe-ǵarysh agenttiginiń dırektory qyzmetterin atqarǵan. 2007 jyldyń sáýirinen - Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ǵarysh agenttiginiń tóraǵasy qyzmetin atqardy. 2016-2017 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń keńesshisi boldy.

1-shi dárejeli Barys, Otan, Halyqtar dostyǵy, Aýstrııanyń «Kúmis Qyran», Reseıdiń «1 dárejeli Uly Petr» ordenderimen, kóptegen medalmen marapattalǵan.

72 jyl buryn (1952) QR Parlamenti Senaty «Óńir» depýtattyq tobynyń múshesi Marat Myrzaǵalıuly TAǴYMOV dúnıege keldi.

Aqtóbe oblysynyń Martók aýdanynda týǵan. Qazaq hımııalyq-tehnologııalyq ınstıtýtyn bitirgen. Eńbek jolyn Aqtóbe avtojóndeý zaýytynda slesar bolyp bastaǵan. 1975-2000 jyldary Aqtóbe qalasy jáne Aqtóbe oblysynda mekemelerinde jáne memlekettik organdarynda ár túrli laýazymdarda bolǵan. 2000 jyly aqpannan 2011 jyly aqpan aralyǵynda - Alǵa aýdanynyń ákimi, oblystyń ishki saıasat departamentiniń dırektory, oblystyq jolaýshy transporty jáne avtomobıl joldarynyń basqarma bastyǵynyń orynbasary. 2011 jyly mamyrdan 2012 jyly qańtar aralyǵynda - Aqtóbe qalasy ákiminiń orynbasary. QR Parlamenti Senatynyń depýtaty, Ekonomıkalyq saıasat, ınnovatsııalyq damý jáne kásipkerlik komıtetiniń múshesi (2014-2017), QR Parlamenti Senatynyń depýtaty, Konstıtýtsııalyq zańnama, sot júıesi jáne quqyq qorǵaý organdary komıtetiniń múshesi (2017-2019), QR Parlamenti Senatynyń depýtaty, Agrarlyq máseleler, tabıǵatty paıdalaný jáne aýyldyq aýmaqtardy damytý komıtetiniń múshesi (2019-2020). Qazirgi qyzmetinde – 2020 jyldan beri eńbek etedi. «Parasat» ordenimen jáne «Eren eńbegi úshin» medalimen marapattalǵan.

59 jyl buryn (1965) Qyzylorda oblysy ákiminiń birinshi orynbasary Serik Salaýatuly QOJANIıAZOV dúnıege keldi.

Qyzylorda oblysynda týǵan. Kýzbass polıtehnıkalyq ınstıtýtyn, L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń Qyzylorda fılıalyn bitirgen.

1989-1992 jyldary Qyzylorda jóndeý-mehnıkalyq zaýytynyń ınjener-tehnology, sheberi. 1992-1994 jyldary «Serik» ShK dırektory. 1994-1999 jyldary «Arko-Invest» IZQ basqarýshysy. 1999 jyly - Qyzylorda bıznes-ortalyǵynyń dırektory. 1999-2000 jyldary - Qyzylorda oblysynyń ákimi janyndaǵy ınvestıtsııalar tartý jáne qor naryǵyn damytý ortalyǵynyń dırektory. 2000-2001 jyldary «Senim» JAQ Qyzylorda oblysy boıynsha aımaqtyq menedjeri. 2001-2004 jyldary Qyzylorda oblysy ákimi apparatynyń ındýstrııalyq damý bóliminiń meńgerýshisi. 2005-2007 jyldary Qyzylorda oblysy kásipkerlik jáne ónerkásip departamentiniń dırektory. 2007-2008 jyldary Qyzylorda qalasynyń ákimi. 2008-2009 jyldary QR Premer-Mınıstri Keńsesiniń uıymdastyrý jumystary jáne aýmaqtyq damý bóliminiń bas ınspektory. 2009-2012 jyldary QR Premer-Mınıstri Keńsesiniń uıymdastyrý jumystary jáne aýmaqtyq damý bólimi meńgerýshisiniń orynbasary. 2012-2014 jyldary QR Premer-Mınıstri Keńsesiniń Óńirlik damý bóliminiń meńgerýshisi. 2014-2019 jyldary Qyzylorda oblysy ákiminiń orynbasary, «Baıqońyr» keshenindegi QR Prezıdentiniń arnaıy ókili. 2019-2021 jyldary QR Prezıdenti ákimshiliginiń memlekettik baqylaý jáne aýmaqtyq-uıymdastyrý jumysy bóliminiń memlekettik ınspektory. 2021-2022 jyldary QR Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń vıtse-mınıstri.

2022 jyldan beri qazirgi qyzmetinde.

59 jyl buryn (1965) QR Prezıdenti Ákimshiliginiń memlekettik ınspektory Talǵat Amangeldiuly JAQAN dúnıege keldi.

Almaty qalasynda týǵan. Almaty halyq sharýashylyǵy ınstıtýtyn bitirgen (1987), ekonomıst. 1987 jyldan - QazKSR Kókshetaý oblystyq munaıónimmemkom basqarmasynyń Qyzyl tý aýdandyq munaı bazasy (Kókshetaý oblysy Qyzyltý qtk.) bas býhgalteriniń tájirıbeden ótýshisi. 1988 jyldan Qaztutkeńes Respýblıkalyq esepteý ortalyǵynyń esepteýish tehnıkasyn eńgizý Bóliminiń ekonomıst-ınjeneri (Almaty qalasy). 1991 jyldan «Qazkoopıaqparat kómek» kishi eńgizýshilik kásiporynynyń dırektory (Almaty q.). 1992 jyldan QR qarjy Mınıstrligi janyndaǵy qarjy-valıýtalyq baqylaý Komıtetiniń basqarma bas baqylaýshy-revızory (Almaty q.). 1996 jyldan - QR SІM Valıýta-qarjylyq departamenti bas mamany, valıýtalyq operatsııalar bóliminiń bastyǵy, 2001 jyldan - dırektorynyń orynbasary. 2007 jyldyń shilde aıynan - QR syrtqy ister mınıstriniń keńesshisi. 2007 jyldyń qazan aıynan - QR Parlament Senatynyń Apparaty jetekshisiniń orynbasary. 2010-2012 jyldary - QR Premer-mınıstri Keńsesiniń makroekonomıkalyq taldaý jáne baǵdarlamalyq monıtorıng beliminiń meńgerýshisi. Qazaqstan Respýblıkasy Premer-mınıstriniń orynbasary (03.2012-10.2012). Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń memlekettik baqylaý jáne aýmaqtyq-uıymdastyrý jumysy bóliminiń memlekettik ınspektory (2012-2014); TMD Atqarýshy komıteti qarjy departamentiniń dırektory (2014-2016). Respýblıkalyq bıýdjettiń atqarylýyn baqylaý jónindegi esep komıtetiniń múshesi (2016-2021). QR Prezıdenti is basqarmasynyń materıaldyq-tehnıkalyq qamtamasyz etý basqarmasynyń basshysy (2021-2022). QR Prezıdenti Іs basqarýshysynyń orynbasary (01.2022-09.2022).

2022 jyldan beri qazirgi qyzmetinde.

44 jyl buryn (1980) Almaty qalasy Áýezov aýdanynyń ákimi Abzal Qýandyquly EGEMBERDIEV dúnıege keldi.

Qazaq memlekettik zań akademııasyn (2000), T. Rysqulov atyndaǵy QazEÝ ekonomıka jáne qarjy Instıtýtyn (2006), Qazaq bas sáýlet-qurylys akademııasyn bitirgen (2014), ekonomıka ǵylymdarynyń magıstri.

Eńbek jolyn 2001-2003 jyldary Atyraý oblysynyń prokýratýra organdarynda prokýror bolyp bastaǵan. Astana qalasy ákimi apparatynyń bas mamany (2003-2004), Stepnogorsk qalasy ákimi apparatynyń basshysy (2004-2005), Almaty qalasy Almaly aýdany ákiminiń bólim basshysy, apparat basshysy, Medeý aýdany ákiminiń orynbasary (2005-2008), Astana qalasy Esil aýdany ákimi apparatynyń basshysy, ákimniń orynbasary (2008-2012). Astana qalasynyń Tabıǵı resýrstar jáne tabıǵat paıdalanýdy retteý basqarmasy bastyǵynyń orynbasary (2012-2013), Astana qalasy ákimdiginiń «Turmys» JShS kásipornynyń dırektory (2013-2015), «Birlik AST» JShS Bas dırektory (2015), Astana qalasy boıynsha ekologııa departamentiniń basshysy (2015-2017), jeke qurylymdarda basshylyq qyzmetterdi atqardy (2017-2022).

2022 jyldyń tamyz aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.

119 jyl buryn (1905-1973) qazaqtyń ataqty ánshisi, Qazaqstannyń halyq ártisi, rejısser, KSRO Memlekettik syılyǵynyń ıegeri Qurmanbek JANDARBEKOV dúnıege keldi.

Ońtústik Qazaqstan oblysy Saıram aýdanynda týǵan. Tashkent pedagogıkalyq ýchılışesin, Máskeýdegi Búkilodaqtyq kınematografııa ınstıtýtynyń akterlik bólimin jáne Memlekettik teatr óneri ınstıtýtyn bitirgen.

Abaı atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq opera jáne balet teatrynyń, M.Áýezov atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq drama teatrynyń bas rejısseri, Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq ulttyq konservatorııasynyń oqytýshysy qyzmetterin atqarǵan. Bekejan (E.Brýsılovskıı «Qyz Jibek»), Tarǵyn («Er Tarǵyn»), Jalbyr («Jalbyr») partııalaryn oryndap, ánshilik sheberligin tanytty. Rejısser retinde E.Brýsılovskııdiń «Er Tarǵyn», «Jalbyr», «Gvardııa, alǵa», A.Jubanov pen L.Hamıdıdiń «Abaı», M.Tólebaevtyń «Birjan-Sara» operalaryn qoıdy. Kınoǵa túsip, Jaqas («Amangeldi»), Qadyrbaı («Jambyl»), Sadyq («Biz Jetisýdanbyz») beınelerin somdady. Jıyrmasynshy jyldarda Tashkent qalasynda ótken bir kontsertte qazaqtyń jetpisten astam ánin shyrqaǵan. Lenın, Eńbek Qyzyl Tý, «Qurmet belgisi» ordenderimen marapattalǵan. Almaty qalasynda bir kóshege aty berilip, ómiriniń sońǵy jyldarynda turǵan úıine eskertkish taqta ornatylǵan.

Q.Jandarbekov qazaqtyń ulttyq kásibı teatrynyń negizin qalaýshylardyń biri. Sondaı-aq tuńǵysh ulttyq mýzyka teatrynyń qalyptasýyna yqpal etip, birneshe ulttyq baletterdiń konsýltanty jáne qoıýshy-rejısseri boldy.

85 jyl buryn (1939-2000) hımııa ǵylymynyń kandıdaty, professor, Qazaqstan Respýblıkasy Injenerlik akademııasynyń korrespondent múshesi, Halyqaralyq shyǵarmashylyq akademııasynyń akademıgi Shaısultan ShAıAHMETOV dúnıege kelgen.

Qostanaı oblysynda týǵan. M.Lomonosov atyndaǵy Máskeý memlekettik ýnıversıtetin, KSRO Ǵylym akademııasy elementtik-organıkalyq qosylystar ınstıtýtynyń aspırantýrasyn bitirgen. 1987-1993 jyldary - Qazaq KSR Joǵary jáne orta arnaıy bilim mınıstri, Qazaqstan Respýblıkasy Halyqqa bilim berý mınıstri. 1997-1998 jyldary - Qostanaı oblysy ákiminiń orynbasary, L.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ýnıversıtetiniń professory, memlekettik jáne basqa da tilderdi oqytý ortalyǵynyń dırektory. 1998-2000 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Aqparat jáne qoǵamdyq kelisim mınıstrligi janyndaǵy respýblıkalyq ortalyqtyń dırektory, «Memlekettik til» qoǵamdyq qorynyń prezıdenti qyzmetterin atqarǵan.

Sh. Shaıahmetovtyń esimi respýblıkalyq «Til-Qazyna» ulttyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵyna berildi.

75 jyl buryn (1949-2014) aqyn, Halyqaralyq «Alash» syılyǵynyń laýreaty Ibragım ISAEV dúnıege kelgen.

Qyzylorda oblysynyń Syrdarııa aýdanynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirgen. Syrdarııa aýdandyq «Syrdarııa» gazetinde ádebı qyzmetker, Qyzylorda oblystyq halyq shyǵarmashylyq úıinde nusqaýshy, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynda kórkem ádebıetti nasıhattaý bóliminde tilshi-ádisker, «Ara - Shmel», «Jalyn» jýrnaldarynda redaktor qyzmetterin atqarǵan.

Aqyn óleńderi majar, bolgar tilderimen qosa, týysqan biraz tilderge de tárjimalanǵan. Jas jazýshylardyń Búkilodaqtyq VI keńesine qatysqan. Qazaqstan jazýshylar odaǵynyń múshesi.

«Altyn syrǵa» (1974), Tań aldyndaǵy áni» (1976), «Terbeledi qaıyńdar» (1978) atty jınaqtar shyǵarǵan. Kóptegen án mátininiń avtory. Óleńderi birqatar shetel tilderine aýdarylǵan.