5 naýryz. QAZAQPARAT KÚNTІZBESІ: ATAÝLY KÚNDER, OQIǴALAR, ESІMDER
5 NAÝRYZ, SÁRSENBІ
Ázirbaıjanda dene shynyqtyrý jáne sport kúni. Ázirbaıjan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2005 jylǵy naýryzdyń 4-degi Jarlyǵymen bekitildi. Jyl saıyn atap ótiledi.
ESTE QALAR OQIǴALAR
3 9 jyl buryn (1975) Pavlodarlyq traktor zaýytynyń konveıerinen «Qazaqstandyq» («Kazahstanets») 100-myńynshy traktory shyǵaryldy.
2 1 jyl buryn (1993) Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń «Memlekettik holdıngtik kompanııalar týraly» qaýlysy jaryq kórdi.
2 1 jyl buryn (1993) «Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik shekarasy» týraly Zań kúshine endi.
9 jyl buryn (2005) Almatyda Ortalyq Azııa qol óneriniń jármeńkesi ótti. Uıymdastyrýshysy - Almatydaǵy qolóner palatasy. Jármeńkede marǵulan jibekteri jáne keramıka ydystary, ystyqkól qólónershileriniń kıizden jasalǵan buıymdary, tájik sheberleriniń kesteleri, túrikmen kilemshileriniń asyldary, qazaqstan zergerleriniń áshekeıleri jáne ár túrli jádigerler kórsetilgen. Olardyń barlyǵy qoldan jasalǵan.
5 jyl buryn (2009) «Folıant» baspasynan zańgerlik termınderdiń qazaq-orys jáne orys-qazaq sózdigi jaryq kórdi.
Sózdik qoǵamdaǵy ómirimizdiń barlyq salasyn qamtamasyz etetin zańdardyń, kodeksterdiń mátinin negizge alǵan.
Qosymsha kitap 1996-2007 jyldary Senat Parlamenti qabyldaǵan, 250-den asa zańdardyń termınderi men sózderinen turady. Jınaq til mamandary, Senat Parlamenti apparatynyń tájirıbeli aýdarmashylary qatysýymen qurastyrylǵan.
4 jyl buryn (2010) Palgrave Macmillan baspasy Anıýshe Ansarı men Homer Hıkemniń «Juldyzdar týraly armanym: Iran qyzynan ǵarysh pıonerine deıin» (My Dream of Stars: From Daughter of Iran to Space Pioneer) atty kitabyn basyp shyǵardy.
68 jyl buryn (1946) Mıssýrı shtatyndaǵy Fýlton qalasynda Ýınston Cherchıll sóz sóılep, «Baltıkadaǵy Şetsınnen Adrıatıkadaǵy Trıestke deıin Eýropanyń ústinen temir shymyldyq jabyldy», dedi. Sodan beri «temir shymyldyq» tirkesi totalıtarızmniń balama ataýy retinde qoldanysqa enip ketti.
4 jyl buryn (2010) Brıýsselde QR elshiligi men Eýropalyq halyqaralyq qatynastar ınstıtýty «Qazaqstannyń EQYU-ǵa tóraǵalyǵy» taqyrybynda konferentsııa ótti.
4 jyl buryn (2010) Máskeýdegi Halyqaralyq forýmda QR Almaty qalasyndaǵy aımaqtyq qarjy ortalyǵy qyzmetin retteý agenttigi «TMD bıznesi kóshbasshysynyń qurmet belgisi» nagradasyna ıe boldy.
4 jyl buryn (2010) Almatyda QR tuńǵyshm Prezıdenti murajaıynyń rarıteti» kórmesi ashyldy.
3 jyl buryn (2011) Astanadaǵy táýelsizdik saraıynda QR Prezıdenti janyndaǵy áıelder isi jáne otbasylyq-demografııa saıasaty Ulttyq komıssııasy Memleket basshysynyń qatysýymen Qazaqstan áıelderiniń sezin ótkizdi.
3 jyl buryn (2011) Ortalyqazııalyq «Báısheshekter ýaqyty» kórme-jármeńkesi ótti.
3 jyl buryn (2011) Almatyda QR Ulttyq kitaphanasynda «Táýelsiz Qazaqstannyń áıelderi" sezi ótti.
2 jyl buryn (2012) Astanadaǵy el Prezıdenti murajaıynda sýretshi Anar ábjanovanyń jeke kórmesi ótti.
ESІMDER
9 8 jyl buryn (1916-1989) Qazaq KSR Joǵary mektebiniń eńbek sińirgen qyzmetkeri, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty, dotsenti JUMAǴALIEV Bıjan dúnıege keldi.
Batys Qazaqstan oblysy Jánibek aýdanynda týǵan. A.S.Pýshkın atyndaǵy Oral pedagogoıkalyq ınstıtýtyn, Joǵary partııa mektebin bitirgen.
1941-1942 jyldary - orta mektep dırektory. 1942-1943 jyldary - Fýrmanov pedagogıkalyq ýchılışesiniń dırektory. 1943-1945 jyldary - Joǵary partııa mektebiniń tyńdaýshysy. 1945-1948 jyldary - Qazaqstan kommýnıstik partııasy Ortalyq komıtetiniń dáriskeri. 1948-1952 jyldary - Qazaqstan kommýnıstik partııasy Ortalyq komıteti janyndaǵy Respýblıkalyq partııa mektebi dırektorynyń orynbasary. 1952-1989 jyldary - Almaty joǵary partııa mektebiniń tarıh kafedrasynyń meńgerýshisi, dekany, dotsenti, prorektory qyzmetterin atqarǵan.
Eńbek Qyzyl Tý ordenimen, Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Qurmetti gramotalarymen marapattalǵan.
«Razvıtıe KPSS marksıstsko-lenınskogo ýchenııa o partıı» atty kitabynyń avtory.
6 2 jyl buryn (1952) Ǵ.Músirepov atyndaǵy Qazaq memlekettik balalar men jasóspirimder teatrynyń akteri DEMESІN Qadyrbek Tóleýuly dúnıege keldi.
Taldyqorǵan oblysynda týǵan. Qurmanǵazy atyndaǵy óner ınstıtýtynyń teatr fakýltetin bitirgen, teatr jáne kıno akteri. S.Seıfýllınniń «Qyzyl suńqarlar», B.Muqaıdyń «Qosh bol, meniń ertegim», S.Júnisovtiń «Jaraly gúlder»T.Ahtanovtyń «Áke men bala», M.Ahmanovtyń «Aıdardyń aılasy», E.Amanshaevtyń «1001 tún» jáne basqa da spektaklderde oınaǵan. QR eńbek sińirgen ártisi.
60 jyl buryn (1954) áskerı qaıratker, general-maıor, zań ǵylymynyń kandıdaty, Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń qurmetti qyzmetkeri QOIBAQOV Seıitjan Meldebekuly dúnıege keldi.
Jambyl oblysynyń Jýaly aýdanynda týǵan. Jambyl gıdromelıoratıvtik-qurylys ınstıtýtyn bitirgen. KSRO Memlekettik qaýipsizdik komıtetiniń Máskeý jáne Almaty qalalaryndaǵy Joǵary kýrstarynda arnaıy daıyndyqtan ótken. 1995-1999 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń ortalyq apparatynda bólim bastyǵy, Qarsy barlaý bas basqarmasynyń bastyǵy, Shyǵys Qazaqstan oblysy boıynsha basqarmasy bastyǵynyń orynbasary. 1999-2002 jyldary - QR UQK Mańǵystaý oblystyq departamentiniń bastyǵy. 2002-2006 jyldary QR UQK «Arystan» qyzmetiniń bastyǵy bolǵan.
60 jyl buryn (1954) Mańdaıly QOSYMBAI, «Mańǵystaý» oblystyq gazetiniń bas redaktory.
5 4 jyl buryn (1960) «Qazaqstan» respýblıkalyq teleradıokorporatsııasy» AQ Qyzylorda oblystyq fılıalynyń dırektory QARABALA Jaǵypar Amanjoluly dúnıege keldi.
Ońtústik Qazaqstan oblysynda týǵan. S.M.Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń jýrnalıstıka fakýltetin bitirgen. Aýdandyq gazette bólim meńgerýshisi, jaýapty hatshy jáne bas redaktordyń orynbasary boldy. Jezqazǵan oblystyq gazetinde bólim meńgerýshisi qyzmetin atqardy. 1992-2005 jyldary - «Qazaqstan» RTRK» AQ Qyzylorda oblystyq fılıalynda dırektordyń orynbasary - bas redaktor.
Qazirgi qyzmetinde - 2005 jylǵy aqpannan beri. «Qurmet» ordeniniń ıegeri.
4 6 jyl buryn (1968) Manat TOLYMBEKOV, QR Premer-Mınıstri Keńsesi memlekettik qupııany qorǵaý bóliminiń meńgerýshisi.
Jambyl oblysynda týǵan. Saratov joǵary áskerı hımııalyq qorǵanys ınjenerlik ýchılışesin (ınjener-hımık), «Turan-Astana» ýnıversıtetin «aqparattyq júıeler» mamandǵy boıynsha bitirgen. 1991-1993 jyldary - QazaqKSR Ǵylym akademııasynyń ıAdroldyq fızıka ınstıtýtynda radıatsııalyq qaýipsizdik qyzmetiniń ınjeneri. 1993-2008 jyldary - QR Ulttyq qaýipsizdik organdarynda qzmet atqardy. Qazirgi qyzmetinde - 2008 jyldan beriá.
4 3 jyl buryn (1971) «Azyq-túlik kelisim shart korporatsııasy» AQ basqarma tóraǵasy OSPANOV Nurlan Eleýsizuly dúnıege keldi.
Semeı qalasynda týǵan. Qazaq memlekettik basqarý akademııasyn, Qazaq gýmanıtarlyq-zań ýnıversıtetin bitirgen.
1993-1995 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrliginiń jetekshi mamany. 1995-1996 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasynyń Baǵaly qaǵazdar jónindegi ulttyq komıssııa basqarmasy bastyǵynyń orynbasary. 1996-1997 jyldary - «Termınal» aqparattyq-taldaý ortalyǵynyń dırektory. 1997-1998 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligi basqarmasynyń bastyǵy. 1998-1999 jyldary - Aqmola oblystyq qarjy basqarmasy bastyǵynyń birinshi orynbasary. 1999-2004 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi qarjy departamentiniń dırektory. 2004-2006 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Ekonomıka jáne bıýdjetti josparlaý mınıstrligi Halyqaralyq ekonomıkalyq qatynastar departamentiniń dırektory. 2006-2007 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligi Qarjylyq baqylaý jáne memlekettik satyp alý komıteti tóraǵasynyń orynbasary. 2007 jyldyń mamyrynan bastap 2007 jyldyń qazanyna deıin - «Azyq-túlik kelisim shart korporatsııasy» AQ Qarjy jónindegi basqarýshy dırektory qyzmetterin atqarǵan. 2007-2012 jyldary - «Azyq-túlik kelisim-shart korporatsııasy» AQ vıtse-prezıdenti, basqarma tóraǵasynyń orynbasary, «Termınal» fırmasy» JShS qarjy jónindegi keńesshisi. «QazAgro» Ulttyq basqarýshy holdıngi» AQ basqarma tóraǵasynyń orynbasary. Qazirgi qyzmetinde - 2012 jylǵy qazannan beri.
10 4 jyl buryn (1910-2007) japon kásipkeri, tez daıyndalatyn kespeni oılap tapqan Ando MOMOFÝKI dúnıege keldi.
7 7 jyl buryn (1937) Nıgerııaniń 1976-1979 jáne 1999-2007 jyldardaǵy prezıdenti Metıý Olýsegýn Aremý OBASANDJO dúnıege keldi.
143 jyl buryn (1871-1919) nemis revolıýtsıoneri, eýropalyq kommýnıstik qozǵalystyń qaıratkeri Roza LıÝKSEMBÝRG dúnıege keldi.