40 Qytaı azamaty Taılandtan elge qaıtaryldy

ASTANA. KAZINFORM – 11 jyldan beri Taılandta qamaýda bolǵan 40 Qytaı azamaty (etnıkalyq uıǵyrlar) 27 aqpan Shyńjańnyń Qashqar qalasyna qaıtaryldy dep habarlaıdy sıngapýrlyq Lianhe Zaobao basylymy.

Taıland premer-mınıstriniń orynbasary jáne qorǵanys mınıstri Pomtap sol kúni qytaılyq 40 uıǵyrdyń elden shyǵarylǵanyn rastady. Al jaqynda ǵana Qytaıǵa resmı saparmen baryp qaıtqan Taıland premer-mınıstri Phethongthan oqıǵa týraly egjeı-tegjeıli túsinikteme berýden bas tartyp, «kez kelgen el mundaı máseleni zańǵa, halyqaralyq rásimderge jáne adam quqyqtaryna negizdele otyryp sheshýi kerek» dep málimdedi.

Belgili bolǵandaı, Ońtústik Qytaı áýe kompanııasynyń CZ5245 reısi sársenbi kúni túnde Taılandtyń Donmyang áýejaıyna qonǵan. Deportatsııalanǵan azamattar túndelete júk kóligimen áýejaıǵa jetkizilgen. Ushaq beısenbi kúni tańǵy saǵat 4:48-de ushyp shyǵyp, shamamen alty saǵattan keıin Qashqar áýejaıyna qonǵan.

Qytaıdyń Qoǵamdyq qaýipsizdik mınıstrligi de beısenbi kúni shekarany zańsyz kesip ótken 40 Qytaı azamatynyń Taılandtan elge qaıtarylǵanyn rastady.

Basylymnyń jazýynsha, Taıland elden qashqan uıǵyr musylmandaryn Túrkııaǵa jetkizetin mańyzdy tranzıttik beket retinde qarastyrylyp kelgen. Beısenbi kúni deportatsııalanǵan uıǵyrlardyń osydan 10 neshe jyl buryn Qytaıdan qashyp shyqqany belgili. Olar 2013 jáne 2014 jyldary ustalyp, sodan beri Taılandtyń ár jerinde zańsyz mıgranttarǵa arnalǵan ýaqytsha ustaý ortalyqtarynda qamaýda bolǵan.

Bul oqıǵa adam quqyqtaryn qorǵaýmen aınalysatyn keı uıymdardyń synyna qaldy. Amnesty International uıymy «etnıkalyq uıǵyrlardy Qytaıǵa qaıtarý – olardy adam quqyqtarynyń óreskel buzylý qaýpine ákeledi» dep málimdedi. Uıymnyń málimdemesinde Taılandtyń áreketi BUU sarapshylarynyń májbúrli deportatsııaǵa tyıym salý týraly eskertýin elemeýmen birdeı dep atap kórsetilgen.

Al AQSh-tyń Memlekettik hatshysy Marko Rýbıo Taılandty qatań aıyptap, «uzaq jylǵy odaqtasy retinde AQSh Taılandtyń áreketine qatty mazasyzdanady» dep málimdedi.

Onyń aıtýynsha, uıǵyrlardy deportatsııalaý – Taıland halqynyń álsiz jandardy qoltyǵynyń astyna alatyn ejelgi dástúrine qaıshy ári el úkimetiniń adam quqyqtaryn qorǵaý boıynsha mindettemelerine de saı kelmeıdi. Ol tıisti elderdi pana izdegen uıǵyr bosqyndaryn Qytaıǵa kúshtep qaıtarmaýǵa shaqyrdy.

Qytaı SІM-niń resmı ókili Lın Tszıan 27 aqpan kúni keı saıası kúshter Shyńjańǵa qatysty jalǵan aqparat taratyp, aımaqtyń turaqtylyǵyn buzýǵa suqtanyp otyr dep málimdedi.

- Kezekti deportatsııa Qytaı men Taılandtyń zańdaryna, halyqaralyq quqyq pen tájirıbege sáıkes júzege asyryldy, bul zańsyz kóshi-qon sııaqty transshekaralyq qylmystarǵa qarsy eki eldiń yntymaqtastyǵynyń naqty kórinisi. Beıjiń adam quqyqtary máselesin Qytaıdyń ishki isine aralasýdyń jeleýi etýge, Shyńjańǵa qatysty máselelerdi quqyq qorǵaý salasyndaǵy memleketaralyq yntymaqtastyqqa kedergi keltirý úshin paıdalanýǵa qarsy, - dedi resmı ókil.

Ol tıisti taraptardy Shyńjańǵa qatysty jalǵan aqparat taratpaýǵa shaqyrdy.

Sońǵy ret 2015 jyly 100-den astam etnıkalyq uıǵyr Taılandtan Qytaıǵa deportatsııalanǵan bolatyn.