4 tamyz: Týǵan kún ıeleri
ESІMDER
100 jyl buryn (1918-1993) jazýshy, aýdarmashy, Uly Otan soǵysynyń ardageri Іslám JARYLǴAPOV dúnıege keldi.
Ol Qaraǵandy oblysynyń Jańaarqa aýdanynda týǵan. Almaty pedagogıkalyq ýchılışesin, Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtyn KSRO Syrtqy ister mınıstrliginiń joǵary dıplomatııalyq mektebin bitirgen. Qazaqstan Kompartııasy Ortalyq Komıtetiniń lektory, sektor meńgerýshisi bolǵan. «Jazýshy» baspasynda, Mádenıet mınıstrliginde, Qazaq KSR Baspa, polıgrafııa jáne kitap saýdasy isteri jónindegi memlekettik komıtetinde jaýapty qyzmetter atqarǵan.
«Qazaq ádebıeti» gazetiniń redaktory, «Juldyz» jýrnaly bas redaktorynyń orynbasary, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń kórkem ádebıetti nasıhattaý bıýrosynyń dırektory bolyp istegen.
1975 jyldan shyǵarmashylyq jumysta bolǵan qalamger kórkem aýdarma salasynda jemisti eńbek etken. Ol aýdarǵan A.Pýshkınniń, A.Gertsenniń, M.Sholohovtyń, M.Lermontovtyń, M.Prıshvınniń jáne kóptegen shetel jazýshylarynyń shyǵarmalary kórkem aýdarma janrynyń ozyq úlgisi retinde tanyldy. Ásirese, onyń ádebı termınder, jeke ataýlar jasaýdaǵy eńbegi erekshe. Jazýshy ulttyq termınologııa jasaý isine aralasyp, qazaq tili qoryn «oqyrman», «jaǵajaı», «balmuzdaq», «perzenthana», «ýyzdyq», «teledıdar», «ǵarysh», «saıajaı», «kórermen», t.b. 500-den astam jańa termındermen baıytqan.
Birneshe márte Qazaq SSR Joǵarǵy Keńesiniń Qurmet gramotasymen marapattalǵan.
72 jyl buryn (1946) Sh.Aımanov atyndaǵy «Qazaqfılm» AQ aktrısasy, N.Tilendıev atyndaǵy halyqaralyq qoǵamdyq qordyń prezıdenti, QR Eńbek sińirgen ártisi Darıǵa TІLENDIEVA dúnıege keldi.
Ol Taldyqorǵan oblysynyń Kóksý aýdanynda týǵan. "Qazaqfılm" kınostýdııasynyń 2 jyldyq kýrsyn, Abaı atyndaǵy QazPI-di bitirgen (1980 j.). Alǵash ret "Qazaqfılm" kınostýdııasynda túsirilgen "Qulager", sodan keıin "Aq mashına", "Alty jasar Alpamys", "Qoshtasqym kelmeıdi", "Jambyldyń jastyq shaǵy", taǵy basqa kórkem fılmderge tústi.
1993 jyldan beri «Otyrar sazy» orkestrinde qyzmet isteıdi.
72 jyl buryn (1946) tehnıka ǵylymynyń kandıdaty, professor, Qazaqstan Tamaq óndirýshiler odaǵynyń prezıdenti POPELıÝShKO Anatolıı Vıshanovıch dúnıege keldi.
Taldyqorǵan qalasynda týǵan. Máskeý tamaq jáne jeńil ónerkásip tehnologııasy ınstıtýtyn bitirgen. 1970-1977 jyldary - Aqsý qant zaýytynyń mehanıka sheberhanalarynyń bastyǵy, tseh bastyǵy, bas ınjeneriniń orynbasary. 1977-1983 jyldary - Alakól qant zaýytynyń dırektory. 1983-1984 jyldary - Qarabulaq qant kombınatynyń dırektory. 1984 jyly - Merke qant kombınatynyń bas ınjeneri. 1984-1986 jyldary - Almaty kondıter fabrıkasynyń bas ınjeneri. 1986-1992 jyldary - Almaty kondıter fabrıkasynyń dırektory. «Rahat» AQ-ynyń Basqarma tóraǵasy - prezıdenti (1992-2013), 2001-2003 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Kásipkerler odaǵynyń múshesi. 2002-2006 jyldary - «Alıans Bank» AQ dırektorlar keńesiniń múshesi. 1999 jyldan - Almaty qalalyq Máslıhatynyń depýtaty. Qazaqstan Respýblıkasy Injenerlik Akademııasynyń korrespondent-múshesi, Qazaqstan kásipkerlik jáne óndiristik odaǵynyń vıtse-prezıdenti, , Qazaqstan Respýblıkasy Jumys berýshi konfederatsııasy basqarmasynyń múshesi, «Atameken» basqarý odaǵynyń múshesi, «RESMI» Investıtsııalyq Qarjy Úıi» AQ dırektorlar keńesiniń múshesi.
Eki monografııanyń, 20 maqalanyń, 5 avtorlyq kýálik pen patenttiń avtory.
«Qurmet», «Parasat» ordenderimen marapattalǵan.
61 jyl buryn (1957) Jambyl oblysy ákiminiń birinshi orynbasary ORYNBEKOV Bekbolat Serikbekuly dúnıege keldi.
Jambyl oblysynda týǵan. Qazaq polıtehnıkalvyq ınstıtýtyn (ınjener-elektrık) jáne Agrotehnıkalyq ınstıtýtty (ekonomıst-býhgalter) bitirgen.
1979 jyldan - №110 Qarataý kásiptik-tehnıkalyq ýchılışesinde oqytýshy, óndiris sheberi, dırektordyń orynbasary. 1992-1993 jyldary - «Qarataý» qaýymdastyǵynyń bas dırektory. 1994-1997 jyldary - «Birlik» kásipornynyń dırektory. 1997-1998 jyldary - «Jambylavtojol» kommýnaldyq kásipornynyń jetekshi mamany. 1999-2003 jyldary - Qarataý qalasy ákiminiń orynbasary. 2003-2010 jyldary - Talas aýdany Qarataý qalasynyń ákimi. 2010 jyly - Sarysý aýdanynyń ákimi. 2010-2013 jyldary - Jambyl oblysy Taraz qalasynyń ákimi.
Qazirgi qyzmetinde - 2013 jylǵy jeltoqsannan beri.
54 jyl buryn (1964) Almaty oblysy ákiminiń orynbasary BAIJANOV Aıdarbek Estebekuly dúnıege keldi.
Ol Almaty halyq sharýashylyǵy ınstıtýtyn jáne Qazaqstan-Reseı ýnıversıtetin bitirgen. Mamandyǵy boıynsha ekonomıst, zańger.
Eńbek jolyn 1981 jyly Jambyl oblysy Moıynqum aýdanynyń sport mektebinde jattyqtyrýshy bolyp bastaǵan.
Ár jyldary «Aqjaıyq», «Jambyl bylǵary aıaqkıim» birlestikteriniń dırektory, Jambyl oblysy ákimi apparatynda is basqarýshynyń orynbasary, bas ınspektor, QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginde qazynalyq kásiporyn dırektory, Almaty oblysy ákimi apparatynyń qarjy-sharýashylyq bóliminiń meńgerýshisi, QR Prezıdenti Іs basqarmasynyń bas ınspektory, «Memlekettik rezıdentsııalar dırektsııasy» dırektorynyń orynbasary, dırektory, «Astana ónim» aktsıonerlik qoǵamynyń dırektory, Astana qalasynda «Qazaqtelekom» AQ dırektory, «QazTransGaz Aımaq» AQ basqarýshy dırektory, bas dırektorynyń orynbasary qyzmetterin atqarǵan.
2017 jyldyń aqpanynan - Almaty oblysy ákiminiń orynbasary
50 jyl buryn (1968) Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiligi memlekettik baqylaý jáne aýmaqtyq-uıymdastyrý jumysy bóliminiń memlekettik ınspektory MOMYShEV Talǵat Amangeldiuly dúnıege keldi.
Kókshetaý oblysynyń Şýchınsk qalasynda týǵan. Jambyl gıdromelıoratıvtik-qurylys ınstıtýtynyń ónerkásiptik-azamattyq qurylys fakýltetin (1990) ınjener-qurylysshy mamandyǵy boıynsha; Almaty ekonomıka jáne statıstıka ınstıtýtynyń «Býhgalterlik esep jáne aýdıt» fakýltetin (2000) ekonomıst mamandyǵy boıynsha; Londonnyń ekonomıka jáne saıası ǵylymdar mektebinde (2007) biliktilik arttyrý kýrstaryn bitirgen. «Nur Otan» partııasynyń múshesi (2007 jyldan).
1990 jyldan - Jambyl spırt-araq kombınaty satý bóliminiń mamany. 1994 jyldan - «Qarahan» BK atqarýshy dırektory. 1997 jyldan - Jambyl Standarttaý, metrologııa jáne sertıfıkattaý ortalyǵy dırektorynyń orynbasary. 1998 jyldan - Jambyl oblysy ákimi apparatynyń jalpy bóliminiń aǵa referenti. 1999 jyldan -Jambyl oblysy ákimdiginiń Investıtsııalar jáne syrtqy ekonomıkalyq baılanystar jónindegi komıtetiniń tóraǵasy. 2000 jyldyń qańtarynan - «Metrologııa» RMK (Almaty k.) basshysy. 2000 jyldyń shildesinen - «Qazsertıko» RMK (Astana q.) dırektorynyń birinshi orynbasary. 2000 jyldyń qarashasynan - QR Indýstrııa jáne saýda mınıstrliginiń «¥lttyq Saraptaý jáne sertıfıkattaý ortalyǵy» AAQ Astana qalasy boıynsha óndiristik basqarmasynyń bastyǵy. 2005 jyldan - Qazaqstan Respýblıkasy Indýstrııa jáne saýda mınıstrliginiń Tehnıkalyq retteý jáne metrologııa komıteti tóraǵasynyń orynbasary. 2010 jyldyń jeltoqsanynan beri - QR Munaı jáne gaz mınıstrligi Munaıgaz keshenindegi memlekettik ınspektsııa komıtetiniń teraǵasy. 2014 jyldan QR Energetıka mınıstrligi Ekologııalyq retteý, baqylaý jáne munaı-gaz keshenindegi memlekettik ınspektsııa komıtetiniń tóraǵasy. Qazirgi qyzmetinde 2017 jyldan beri. «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl» (2005) medalimen marapattalǵan.
117 jyl buryn (1901-1971) ataqty amerıkandyq djaz mýzykanty Lýı ARMSTRONGdúnıege keldi.
57 jyl buryn (1961) saıası qaıratker, Amerıka Qurama Shtattarynyń 44-inshi prezıdenti, Nobel syılyǵynyń laýreaty Barak OBAMA dúnıege keldi.
Ol Gavaıı shtatynyń Gonolýlý qalasynda (AQSh) týǵan. Sol jerde ol bedeldi jekemenshik mektepti támamdap, bilim jolyn Los-Andjelestegi kolledjde, odan keıin Kolýmbııa ýnıversıtetinde jalǵastyrdy. 1983 jyly Obama, Nıý-Iork ǵylymı-zertteý ortalyǵynyń Halyqaralyq bıznes-korporatsııasynda qarjy sarapshysy bolyp jumys istedi.
1985 jyly Barak Chıkagoǵa kóship, onda ár túrli qyzmet istedi.
Obamanyń saıasattaǵy mansaby Illınoıs shtatynyń Senatynda bastaldy. Onda ol 1996-2004 jyldar aralyǵynda úsh ret saılandy.
Obama 2002 jyly prezıdent Djordj Býsh ákimshiliginiń Irakqa áskermen basa kóktep kirý josparyn synǵa alǵan sózderinen keıin tanymaldylyqqa ıe boldy.
2004 jyly Obama AQSh Senatyna saılaýǵa túsip, onda jeńiske jetti. 2007 jyldyń aqpanynda Obama AQSh prezıdenttigine óziniń kandıdatýrasyn usyndy. Óziniń saılaýaldy naýqanynda ol Iraktaǵy soǵysty toqtatý, jappaı medıtsınalyq saqtandyrý jáne energetıkalyq táýelsizdik máselesin qozǵady.
2008 jyldyń qarashasynda Barak Obama prezıdenttik saılaýdy jeńip, 2009 jyldyń 20 qańtarynda AQSh-tyń 44-inshi prezıdenti retinde ant qabyldady.
2012 jyly Prezıdent laýazymyna qaıta saılandy. 2017 jyly AQSh Prezıdenti qyzmetinen ketti.
B.Obama AQSh basshylyǵyna kelgen qara násildi alǵashqy prezıdent boldy.