30 qyrkúıek. QazAqparat kúntizbesi
30 qyrkúıek, JEKSENBІ
Qazaqstanda eńbek kúni
Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2013 jylǵy 22 qarashadaǵy № 698 Jarlyǵymen Qazaqstanda «Eńbek kúni» merekesi belgilendi, ol qyrkúıek aıynyń sońǵy jeksenbisinde atap ótiledi.
Atalǵan merekeniń basty maqsaty - Memleket basshysynyń Jalpyǵa ortaq eńbek qoǵamyn qurý sheńberindegi óndirýshi eńbekti yntalandyrý, jastar arasynda jumysshy kásibin nasıhattaý jáne jumysshy áýletindegi kópjyldyq dástúrdi nyǵaıtý.
Qazaqstanda mashına jasaýshylar kúni
Qyrkúıektiń sońǵy jeksenbisinde atap ótiledi. Bul kásibı mereke alǵash ret 1981 jyly, KSRO kezinde toılanǵan. Keńes odaǵy taraǵannan keıin bul merekeni Belarýs, Qyrǵyzstan, Reseı de óz kúntizbelerinde qaldyrdy.
Halyqaralyq sańyraýlar kúni
Jyl saıyn qyrkúıektiń sońǵy jeksenbisinde atalyp ótiledi. Ol 1951 jyly Búkilálemdik kereń-mylqaýlar federatsııasynyń qurylýyna baılanysty bekitilgen.
Qazaqstanda Ádilet organdary qyzmetkerleriniń kúni
Memleket basshysynyń 2012 jyldyń 20 qazanyndaǵy №164 Jarlyǵymen ádilet organdary qyzmetkerleriniń kúnin atap ótý belgilengen bolatyn.
Botsvana Respýblıkasynyń Ulttyq meıramy - Táýelsizdik kúni (1966)
Botsvana - Ońtústik Afrıkada ornalasqan memleket. Astanasy - Gaborone qalasy. Resmı tili - aǵylshyn jáne setsvana tilderi. Aqsha birligi - pýla. Memleket basshysy - Prezıdent. Zań shyǵarýshy organy - bir palataly Ulttyq jınalys.
Dúnıejúzilik aýdarma kúni (Aýdarmashylar kúni)
1991 jyly Halyqaralyq federatsııa (FIT) 30 qyrkúıekti Halyqaralyq aýdarmashylar kúni dep jarııalady.
Ýkraınada kitaphana kúni
1998 jyly Ýkraınanyń ekinshi prezıdenti Leonıd Kýchmanyń jarlyǵymen bekitilgen. Bul mádenı mereke Ýkraına kitaphanalarynyń ulttyq bilim berý, ǵylym men mádenıetti damytýǵa qosqan eleýli úlesin atap ótip, qoǵamdaǵy olardyń rólin odan ári arttyrýdy yntalandyrý úshin belgilengen.
Moldovada ájeler kúni
Úkimettiń 2007 jylǵy 12 qyrkúıektegi №1014 qaýlysymen bekitilgen. Ájeler kúni jas urpaqty tárbıeleýde, ádet-ǵuryptar men ulttyq qundylyqtardy saqtaýdaǵy ájelerdiń eleýli eńbegin atap ótý úshin qoǵamnyń qurmeti men rızashylyǵynyń belgisi retinde bekitilgen.
Kanadada saýyqtyrý kúni
Esirtki, alkogol nemese basqa da zattarǵa táýeldilikten arylyp, salaýatty ómir saltyn qalyptastyrǵan adamdarǵa arnalady. Alǵash ret 2012 jyly 30 qyrkúıekte Vankýverde atalyp ótti.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1824 jyly Reseı Senatynyń sheshimimen Kókshetaý qamaly ımperııanyń bekitilgen aýdandar jónindegi resmı tizimine engizgen. 1839 jyly Kókshetaýǵa áskerı garnızon engizilip, kazaktar stansasy qurylǵan. 1868 jyly áskerı qurylymdar joıylyp, qamalǵa jergilikti turǵyndar qonystana bastady.
1954 jyly QHR Shyńjań-Uıǵyr avtonomııalyq ólkesi Qýmyl aımaǵynyń quramynda Barkól-Qazaq avtonomııalyq aýdany quryldy. Ol shyǵysynda Qýmyl aımaǵy Aratúrik aýdanymen, batysynda - Morı-Qazaq avtonomııalyq aýdanymen, soltústikte - Mońǵolııamen, ońtústiginde Tıan-Shan taýy arqyly - Qýmyl aýdanymen shektesedi. Aýmaǵy - 38,5 sharshy shaqyrym.
1992 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Mınıstrler Kabıneti jastar úshin Memlekettik «Daryn» syılyǵyn taǵaıyndaý týraly qaýly qabyldady.
1996 jyly Qazaqstan ıAdrolyq synaqtarǵa jan-jaqty tyıym salý týraly Shart mátinine qol qoıdy.
2000 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaev «Bilim» memlekettik baǵdarlamasy týraly» Jarlyqqa qol qoıdy.
2005 jyly Almatyda Qazaqstan Respýblıkasy Úkimeti músheleriniń qatysýymen Balqash kóliniń máselelerine baǵyttalǵan halyqaralyq ekologııalyq forým bolyp ótti.
Forýmǵa Qytaıdyń, Qyrǵyzstannyń belgili ǵalymdary, ekologtary, Almaty, Jambyl, Qaraǵandy jáne Shyǵys Qazaqstan oblystarynyń ákimshilikteri jáne qoǵamdyq uıymdardyń ókilderi, barlyǵy 400-den astam delegat qatysty.
2010 jyly Túrkııada qazaqstandyq aýyr atlet Maııa Maneza 63 kelige deıingi salmaq dárejesinde álemdik rekord ornatyp (143 keli), álemniń eki dúrkin chempıony (2009 jáne 2010 jyldar) atandy.
2011 jyly Aqtaýda qala kúnine oraı Yntymaq ortalyq alańynda Qurmanǵazyǵa arnalǵan eskertkishtiń ashylý saltanaty ótti. At mingen kúıshiniń músini taza qoladan jasalǵan eken. Tuǵyrymen qosa eseptegende, eskertkishtiń jalpy bıiktigi 11,7 metrdi quraıdy. Eskertkishtiń avtory - tanymal músinshi Kósher Baıǵazıev.
2013 jyly «QazAqparat» aqparat agenttigi men Ispanııanyń «EFE» halyqaralyq aqparat agenttiginiń arasynda yntymaqtastyq týraly memorandýmǵa qol qoıyldy.
«EǴE» - Associated Press, United Press International, Thomson Reuters jáne Agence France-Presse sııaqty agenttiktermen qatar halyqaralyq aqparat agenttikteriniń «úlken bestigine» kiretin ıspan tilindegi álemdegi jetekshi aqparattyq-jańalyqtar agenttigi.
Agenttiktiń óz jahandyq tilshiler jelisi bar, onda oqıǵalardy álemniń 120 elinen táýlik boıy jarııalaýǵa múmkindik beretin 3000-nan astam mamandar jumys isteıdi.
2013 jyly Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev resmı saparmen kelgen Ispanııa Koroldigi Úkimetiniń tóraǵasy Marıano Rahoımen kezdesý ótkizdi. Kezdesý barysynda Qazaqstan-Ispanııa strategııalyq seriktestigin odan ári damytý máseleleri talqylandy. Ekonomıka, ınvestıtsııa, kólik, ónerkásip, jańartylatyn energetıka, mádenıet salalaryndaǵy jáne ózge de baǵyttardaǵy yntymaqtastyqqa kezdesýde erekshe nazar aýdaryldy. Elbasy Nursultan Nazarbaev mártebeli qonaqqa Qazaqstanda áskerı tutqynda bolǵan 152 ıspandyq týraly muraǵat qujattaryn tabys etti.
2014 jyly Almatydaǵy T.Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynda Vatıkan muraǵatynan tabylǵan týyndylardyń fotokórmesi ashyldy. Vatıkan muraǵatynan Qazaqstan tarıhyna qatysty baǵa jetpes derekter tabyldy. Qundy jádigerlerdi Italııa eliniń Rım qalasyna barǵan ǵylymı zertteý toby anyqtady.
Zertteý jumystary Vatıkan memleketiniń muraǵattary men kitaphanalarynda júrgizilgen. Ekinshi zertteý tobynyń quramynda Kolýmbııa ýnıversıtetiniń tarıh ǵylymdarynyń professory Rafıs Abazov pen "Qazaqstan tarıhy men áleýmettik ǵylymdar" kafedrasynyń oqytýshysy Karmıne Barbaro boldy.
Tarıhshy professor Rafıs Abazovtyń aıtýynsha, zertteý barysynda Vatıkannyń qupııa muraǵatynan qazirgi Qazaqstan terrıtorııasy bederlengen 6 biregeı karta men 13-15 ǵasyrlarda Rım papasynyń túrik qaǵanyna jazǵan haty tabylǵan.
Karta 1684 jyly jasalǵan.
2014 jyly Qazaqstan jáne Reseı prezıdentteri Nursultan Nazarbaev pen Vladımır Pýtın «Eýrazııa» birlesken jobasyn iske qosty. Qos memleket basshylary kilt belginiń kómegimen jobany iske qosty. Joba júzege asyrylǵannan keıin Kaspıı oıpaty aýmaǵynda 7-9 shaqyrym tereńdikte jatqan kómirsýtegi qoryn óndirýge múmkindik týmaq.
Geologtar «Qazaqstandaǵy kómirsýtegi qorynyń 80 paıyzǵa jýyǵy osy aımaqta shoǵyrlanǵan» degen boljam jasap otyr.
2014 jyly Túrkistan qalasynda TúrkPA bas hatshysy Jandos Asanov pen Qoja Ahmet ıAsaýı atyndaǵy halyqaralyq qazaq-túrik ýnıversıtetiniń prezıdenti Ýálıhan Ábdibekov eki qurylym arasyndaǵy túsinistik memorandýmyna qol qoıdy. Atalǵan qujatqa saı, eki tarap túrki yntymaqtastyq qurylymdarynyń aldynda turǵan ortaq maqsat-múddelerdiń dittegen mejeden shyǵýy úshin birlese árekettesýge kelisti.
2015 jyly qazaqtyń uly aqyny Abaıdyń 170 jyldyǵyna oraı QR Ortalyq memlekettik murajaıy Semeı qalasy oblystyq tarıhı-ólketaný murajaıymen birlesip «Abaı álemi» kórmesin ótkizdi.
Bul kórmede QR UMM qorynda saqtalǵan Abaıdyń qoljazbalary, kitaptary, basylymdary kórsetildi.
2015 jyly Google-diń belgili vıdeoplatforma nusqasy - YouTube-tiń qazaqstandyq nusqasy iske qosyldy. Ol qazaqstandyq ınternet paıdalanýshylarǵa youtube.kz domeninde aralasýǵa, vıdeomen bólisýge múmkindik beredi.
2015 jyly Qazaqstan astanasynda jyl saıynǵy MEDIA EXPO 2015 IV respýblıkalyq buqaralyq aqparat quraldarynyń kórmesi ashyldy.
2017 jyly shymkenttikter baýyrsaq pisirýden rekord jasady. Qala kúni aıasynda «Altyn dán» kompanııasy Shymkent qalalyq ákimdiginiń qoldaýymen 1136 keli baýyrsaq pisirdi. Naýryz alańynda Qazaqstannyń «KInES» rekordtar kitabynyń jańa rekordy tirkeldi. 1 tonnadan astam baýyrsaqty qalanyń úzdik 20 aspazy ázirledi. Rekord jasaý úshin 750 keli un, 400 lıtr maı, 60 keli qant pen 150 lıtr sút jumsaldy.
2017 jyly Túrki akademııasy halyqaralyq uıymynyń (TWESCO) «Tereń tarıhtan jarqyn bolashaqqa» atty arheologııalyq jobasy Mımar Sınan atyndaǵy halyqaralyq jobalar baıqaýynyń «Dızaın jáne ıdeıalyq jobalar» sanatynda jeńimpaz dep tanyldy. Túrki álemi ınjenerleri men sáýletshiler odaǵynyń uıymdastyrýymen 4 jylda bir ret ótkiziletin halyqaralyq jobalar baıqaýynyń jeńimpazdaryn marapattaý saltanaty Kaıserı qalasynda boldy.
1882 jyly amerıkalyq Epplton (Vıskonsın shtaty) qalashyǵynda Foks ózeninde álemdegi alǵashqy gıdroelektr stansasy iske qosyldy. Dınamo-mashına qýaty 12,5 kVt.