3 jeltoqsan. QazAqparat kúntizbesi
Halyqaralyq múmkindigi shekteýli jandar kúni
1992 jyldyń aıaǵynda BUU Bas Assambleıasy múgedekter onjyldyǵynyń (1983-1992) aıaqtalýyna oraı 3 jeltoqsandy múgedekter kúni etip jarııalady. Kez kelgen memlekettiń qundylyǵy men izgiligi balalar men qarttarǵa, múgedekterge degen qarym-qatynasymen aıqyndalady. Múmkindigi shekteýli jandardyń halyqaralyq kúni týǵanynan ómirdiń azabyn tartqan jandarǵa taǵy bir nazar aýdaryp, janyna jeleý bolýǵa múmkindik jasaıdy.
BUU málimetteri boıynsha, álemde 600 mıllıon múmkindigi shekteýli adam bar.
Pestıtsıdterden bas tartý kúni
Alǵash ret 1998 jyly ótkizilgen. Bul data 1984 jyly bolǵan Bhopal apatyna arnalyp tańdalǵan. Bhopal apaty – Úndistannyń Bhopal qalasyndaǵy Union Carbide India Limited hımııa zaýytynda bolǵan, qaza bolǵandar sany boıynsha eń iri tehnogendik apat sanalady.
ESTE QALALAR OQIǴALAR
1993 jyly Kaspııdiń qazaqstandyq qaırańynda geologııalyq barlaý jumystaryn júrgizý úshin Halyqaralyq konsortsıým qurý týraly Kelisimge qol qoıyldy. Sheteldik jeti kompanııadan («Adjıp», «Brıtısh Petroleým», «Statoıl», «Brıtısh Gaz», «Mobıl», «Total», «Shell») jáne bul jobanyń operatory retinde shyqqang «QazaqstanKaspııShelften» qurylǵan konsortsıým aımaqtyń munaı áleýetin úshjyldyq geologııalyq zertteý týraly kelisimge qol qoıdy.
2009 jyly Qazaqstanda eki halyqaralyq poshta markasy shyǵaryldy. Markalar faýna men floraǵa arnalǵan. Olardyń betinde dolana ósimdigi men ıtaıý beınelengen. Árqaısysy 180 teńgeden turatyn 100 myń danadan shyǵaryldy. Qazposhta markalarynda budan buryn da sýrettelgen janýarlar men ósimdikterdiń barlyq túrleri Qazaqstannyń Qyzyl kitabyna engen.
2010 jyly EQYU sammıtinde Astana deklaratsııasy qabyldanyp, onda EQYU-nyń barlyq ózgeristerindegi barlyq normalar, qaǵıdattar men mindettemelerdi oryndaý aıqyndalǵan.
2012 jyly Túrkııanyń iri provıntsııalarynyń biri Nevshehır ortalyǵynda «Qazaqstan» saıabaǵy ashyldy. Osyǵan oraı qaladaǵy ortalyq Kongress-hollda QR Tuńǵysh Prezıdenti týraly fotokórme, kitap kórmesi uıymdastyryldy.
2013 jyly jas ánshi Marııa Mýdrıak Magda Olıvera (Italııa) atyndaǵy halyqaralyq opera baıqaýynyń úsh birdeı premııasyn jeńip aldy. Mılandaǵy konkýrsqa qatysý úshin álemniń 19 elinen 150 ánshi kelgen. M. Mýdrıak La Skala teatrynda «Toska» operasynda Pastýshkanyń rólin oınady. Ol Qazaqstandy Italııa, Germanııa, Frantsııa, Shveıtsarııa, Ispanııa, Reseı, Polsha memlekettik kontsertterinde tanystyryp júr.
2013 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq banki «proof» sapasymen nomınaly 500 teńgelik «Shyǵys kúntizbesi» monetalar serııasynan «Jylqy jyly» altyn jáne kúmis eskertkish monetalaryn aınalymǵa shyǵardy.
Kúmisten jáne altynnan jasalǵan eki monetanyń bet jáne syrt jaǵyndaǵy beıneleri birdeı. «Jylqy jyly» eskertkish kúmis jáne altyn monetalary – «Shyǵys kúntizbesi» monetalar serııasyn jalǵastyratyn tórtinshi monetalar.
2014 jyly Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev, Túrikmenstan Prezıdenti Ǵurbanǵuly Berdimuhamedov jáne Iran prezıdenti Hasan Rýhanı Qazaqstan-Túrikmenstan-Iran transulttyq temir jolyn ashty.
2014 jyly Astanada «QazAqparat» HAA men Mońǵolııanyń «Montsame» aqparat agenttigi arasyndaǵy yntymaqtastyq týraly kelisimge qol qoıyldy. «Montsame» aqparat agenttigi – Mońǵolııadaǵy medıa uıymdardyń biri. 1921 jyly «Monta» ataýymen mońǵol telegraf agenttigi bolyp qurylǵan. Shtab-páteri Ulan-Batyrda ornalasqan.
2015 jyly Nıý-Iorkte álemge tanymal Lınkoln-ortalyǵynyń «Alice Tully Hall» akt zalynda Qazaqstannyń Óner aptalyǵy saltanatty túrde ashyldy. Sharanyń basty maqsaty – álem qoǵamyn qazaq halqynyń mádenıetimen, dástúrimen jáne ónerimen tanystyrý.
2016 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Nova-Gorıtsa qalasyndaǵy Qurmetti konsýldyǵy ashyldy. Ony tanymal kásipker, «NІT» kompanııasy basqarmasynyń tóraǵasy Dımıtrıı Pıtsıga basqardy. Nova-Gorıtsa – Slovenııalyq teńiz jaǵalaýynyń eń iri qalasy jáne jańa ekonomıkalyq ortalyǵy.
2017 jyly Úndistan astanasyndaǵy «Kýtb-Mınar» tarıhı kesheniniń aýmaǵynda «Beımálim Qazaqstan» fotokóromesi ótkizildi. Eki kúnniń ishinde Qazaqstan týraly fotokórmeni 50 myńnan astam sheteldik týrıster men Úndistan turǵyndary tamashalaǵan.
2020 jyly Kýrchatov qalasyndaǵy QR Ulttyq ıadrolyq ortalyǵyna radıonýklıdtik monıtorıng stantsııasy jetkizildi. Stantsııanyń negizgi maqsaty – alys qashyqtyqtarǵa áýe jolymen tasymaldanatyn ıadrolyq jarylystyń (asyl gazdardyń) fızıkalyq ónimderin tirkeý maqsatynda aýaǵa radıonýklıdtik monıtorıng júrgizý. Qazaqstanda radıonýklıdtik stantsııany qurý ıadrolyq synaqtar nátıjesinde túziletin radıoaktıvti ınertti gazdardyń belgileri turǵysynan óńirde áýe monıtorıngin kúsheıtýge múmkindik beredi, álemde jappaı qyryp-joıý qarýyn taratpaý rejımin kúsheıtýge yqpal etedi, sondaı-aq ıASJTShU sheńberinde Qazaqstan men basqa elderdiń jemisti yntymaqtastyǵyn odan ári damytý men nyǵaıtý úshin negizgi faktorlardyń biri bolmaq.
2020 jyly «Muzbalaq» qazaqstandyq tolyqmetrajdy anımatsııalyq fılmi birden eki festıvalde – Stokgolmdaǵy kıno jáne teledıdar festıvalinde (Shvetsııa) jáne «Altyn ara» balalar fılmderiniń halyqaralyq kınofestıvalinde (Úndistan, Nıý-Delı) «Úzdik anımatsııalyq fılm» atalymynda top jardy.
2021 jyly Maqat aýylynda «Bozdaǵyn kútken – Ana» monýmentiniń ashylý saltanaty ótti. Bul eskertkishtiń jasalýynyń alǵy sharty Uly Otan soǵysyndaǵy jalǵyz ulyn 30 jyl, sońǵy demi qalǵansha kútken Sándi Dengelbaıqyzynyń ómirbaıany boldy. Maqat vokzalynyń aldyna tórt metrlik eskertkish ornatyldy.
