3 sáýir. Tulǵalar týǵan kún

ASTANA. QazAqparat - Búgin, 3 sáýirde tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

1 50 jyl buryn (1873-1919) halyq batyry, qazaq halqynyń 1916 jylǵy ult-azattyq kóterilisin uıymdastyrýshy-basshylarynyń biri Amangeldi IMANOV dúnıege kelgen.

Burynǵy Torǵaı ýezi Qaıdaýyl bolysynda týǵan. Ákesi sharýa baqqan, momyn kisi bolǵan. Sheshesi Qalampyr Qaqýqyzy medrese bitirgen. Amangeldi áýeli aýyl moldasynan 2 jyl oqyp, keıin Tasybaı, Táshmaǵambet ıshandardyń medresesine tústi. Medresede 4 jyl oqyǵan ol túrik, parsy, arab tilderin meńgerdi. Ákesinen 7 jasynda jetim qalyp, joqshylyq taýqymetin erte tartty. El ishindegi daý-sharǵa erte aralasyp, sol sebepti Reseı ımperııasynyń jergilikti bıleýshileriniń qýdalaýyna ushyrap, 1896-1911 jyldary aralyǵynda birneshe ret túrmege qamaldy. Amangeldi batyrdyń uıymdastyrýshylyq jáne qolbasshylyq talanty 1916 jylǵy Reseı patshasynyń maýsym aıyndaǵy jarlyǵyna narazylyq retinde Torǵaı dalasynda burq etken ult-azattyq kóterilis barysynda aıqyn kórindi. 2-3 aı ishinde eleýli kúshke aınalǵan kóterilisshiler Qoǵalykólde bas qosyp, Ábdiǵapar Janbosynovty han, Amangeldini kóterilis qolbasshysy (sardar) etip saılady. Ábdiǵapar men Amangeldiniń uıymdastyrýshylyq iskerliginiń nátıjesinde kóterilis saıası sıpat aldy jáne áskerı-uıymdyq jaǵynan nyǵaıyp, oǵan qatysýshy sarbazdar qatary 50 myń adamǵa jetti. Amangeldi Torǵaı qalasyn 27 kún boıy qorshaýǵa aldy. Ol kóterilisshilerdiń Shoshqaly, Kúıik qopalaryndaǵy shaıqastaryna, podpolkovnık Týrgenevtiń qarýly úlken jasaǵyna qarsy 1917 jyly aqpannyń 21-23-indegi Qumkeshý-Doǵal-Úrpektegi sońǵy aıqasyna tikeleı basshylyq jasady. Jazalaýshylar Torǵaıdaǵy ult-azattyq kóterilisin birden tunshyqtyra almady. Kóterilis Reseıdegi Aqpan tóńkerisine jalǵasty. Amangeldi 1918 jyly naýryzdyń 21-i men sáýirdiń 2-i aralyǵynda Orynborda ótken Torǵaı Keńesteriniń tuńǵysh sezine qatysyp, Torǵaı ýeziniń áskerı komıssary bolyp taǵaıyndaldy. 1919 jyly sáýirdiń 20-ynda Torǵaıda Keńes ókimeti qulap, Amangeldi tutqynǵa alynyp, atý jazasyna kesildi.

70 jyl buryn (1953) QR eńbek sińirgen ártisi, opera ánshisi jáne kontserttik jeke oryndaýshy Kenjeǵalı Tursynbekuly MYRJYQBAI dúnıege keldi.

Shyǵys Qazaqstan oblysynyń Aıagóz qalasynda týǵan. N.A. Rımskıı-Korsakov atyndaǵy Lenıngrad konservatorııasynyń vokal-hor fakýltetin «opera ánshisi, kontserttik ánshi, pedagog» mamandyǵy boıynsha (1981); T. Júrgenov atyndaǵy Almaty óner akademııasynyń mýzykalyq spektaklder rejıssýrasy fakýltetin «mýzykalyq rejısser» mamandyǵy boıynsha (1996) bitirgen. L.N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń professory (1997 jyldan); ónertaný professory (2003 jyldan). 10-nan astam maqalanyń avtory, buqaralyq aqparat quraldaryna kóptegen suhbat bergen. Onyń qatysýymen bolǵan 6 opera spektakli jáne 3 jeke kontsert Qazaqstannyń radıo jáne televızııacynyń altyn qoryna engizildi. Eńbek joly: 1981-1996 jyldary – Abaı atyndaǵy Memlekettik akademııalyq opera jáne balet teatrynyń jetekshi solısi. 1996-1997 jyldary – L.N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń dotsenti, professory. 1997-1998 jyldary – Aqmola memlekettik fılarmonııasynyń dırektory, kórkemdik jetekshisi. 1998-2007 jyldary – Astana Mýzyka akademııasy jeke án oryndaý kafedrasynyń meńgerýshisi. 2007-2009 jyldary ShQO Mádenıet basqarmasynyń bastyǵy. 2009-2012 jyldary – ShQO memlekettik fılarmonııasynyń dırektory. 2012 jyldan bastap L.N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıteti janyndaǵy «Káýsar» mádenı-tanymdyq birlestiginiń jetekshisi.

56 jyl buryn (1967) Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Senatynyń depýtaty Amangeldi Shaıhollauly NUǴMANOV dúnıege keldi.

Aqtóbe oblysynda týǵan. Aqtóbe aýylsharýashylyq tehnıkýmyn bitirgen (1986); «Qaınar» ýnıversıteti (1999); Halyqaralyq quqyq qorǵaý akademııasy, Býdapesht (2002); Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Memlekettik basqarý akademııasy (2004); Ernst & Young Business Academy (Ulybrıtanııa, London) (2017).

Eńbek joly: Mártók aýylyndaǵy ıAısanskıı sovhozynyń agronom-esepshisi, (07.1988-10.1988); Aqtóbe oblysy Mártók aýdandyq ósimdik qorǵaý stantsııasynyń agronomy, jetekshi agronomy (1988-1992); Mártók aýdandyq ákimshiliginiń jastar isi jónindegi komıtetiniń tóraǵasy, «Mártók» keden beketiniń ınspektory, Aqtóbe oblysy boıynsha keden basqarmasynyń ınspektory, aǵa ınspektory, bas ınspektory, bólim bastyǵy (1992-1994); «Mártók» keden beketiniń ınspektory (1994-1997); Aqtóbe oblysy boıynsha keden basqarmasynyń kontrabandaǵa jáne keden erejelerin buzýǵa qarsy kúres bóliminiń ınspektory, aǵa ınspektory, bas ınspektory (1997-1999); «Muǵaljar» keden beketiniń bastyǵy, Qandyaǵash (1999-2000); Aqtóbe oblysy boıynsha keden departamentiniń kontrabandaǵa jáne keden erejelerin buzýǵa qarsy kúres bóliminiń bastyǵy (2000-2002); Qazaqstan Respýblıkasy Kedendik baqylaý agenttiginiń Keden isi salasyndaǵy qylmystarǵa jáne quqyq buzýshylyqtarǵa qarsy kúres departamenti kedendik qorǵaý jáne rejım basqarmasynyń bastyǵy (2002-2003); QR QM QAJK Kadr basqarmasy bastyǵynyń orynbasary (2004-2005); Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrliginiń Qaraǵandy ​​oblysy boıynsha QAJK departamenti bastyǵynyń orynbasary (2005-2006); QR QM QAJK Kadrlar basqarmasynyń bastyǵy (04.2006-11.2006); Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrliginiń Batys Qazaqstan oblysy boıynsha QAJK basqarmasynyń bastyǵy (2006-2008); QR QM Astana qalasy boıynsha QAJK basqarmasynyń bastyǵy (2008-2009); Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrliginiń Jambyl oblysy boıynsha QAJK basqarmasynyń bastyǵy (2009-2010); Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrliginiń Pavlodar oblysy boıynsha QAJK basqarmasynyń bastyǵy (2010-2012); Basqarýshy dırektor – «Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ Basqarma múshesi (2012-2013); «BQO boıynsha tekserý komıssııasy» memlekettik mekemesiniń tóraǵasy (2013-2018); Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligi MKQK Nur-Sultan qalasy boıynsha Іshki memlekettik aýdıt basqarmasynyń basshysy (2018-2019); Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligi MKQK Aqtóbe oblysy boıynsha Іshki memlekettik aýdıt departamentiniń basshysy (2019-2020); Aqtóbe oblysy ákimi apparatynyń basshysy (2020-2021); Aqtóbe oblystyq máslıhatynyń hatshysy (2021-2023).

2023 jyldyń qańtar aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.

«10 jyl Astana» (2008), «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 20 jyl» (2011) medaldarymen marapattalǵan; «Kedendik odaq qurýǵa qosqan úlesi úshin», Máskeý (2012), «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 20 jyl» (2015), «Qazaqstan halqy Assambleıasy 20 jyl» (2015), «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 25 jyl» (2016), «Eren eńbegi úshin» (2020); «Úzdik memlekettik qyzmetshi» tós belgisi (2016 j.).

41 jyl buryn (1982) Qazaqstan Respýblıkasy Joǵary aýdıtorlyq palatasynyń múshesi ıÝlııa Fedorovna ENGELЬ dúnıege keldi.

Soltústik Qazaqstan oblysy Petropavl qalasynda týǵan. Qazaq gýmanıtarlyq zań ýnıversıtetin bitirgen (2003 j., magıstratýra 2005 j.); Qazirgi zamanǵy gýmanıtarlyq akademııa, Máskeý (2007)

Eńbek joly: zańger, zańger, jeke uıymdarda bas zańger (2000-2005); kishi ǵylymı qyzmetker, azamattyq, azamattyq is júrgizý jáne zańnamanyń basqa da sabaqtas salalaryndaǵy normatıvtik quqyqtyq aktilerdi ázirleý sektorynyń meńgerýshisi, zań jobalaý jumystary bóliminiń meńgerýshisi (2005-2008); Respýblıkalyq bıýdjettiń atqarylýyn baqylaý jónindegi esep komıtetiniń «Qarjylyq buzýshylyqtardy zertteý ortalyǵy» respýblıkalyq memlekettik kásiporny quqyqtyq qamtamasyz etý jáne kadr qyzmeti bóliminiń zań keńesshisi, quqyqtyq máseleler jónindegi bas mamany (2008-2009); Respýblıkalyq bıýdjettiń atqarylýyn baqylaý jónindegi esep komıtetiniń sektor meńgerýshisi, zań bólimi basshysynyń orynbasary, ákimshilik-qarjy bóliminiń, zań bóliminiń basshysy (2009-2016); Respýblıkalyq bıýdjettiń atqarylýyn baqylaý jónindegi esep komıtetiniń Josparlaý, taldaý jáne eseptilik basqarmasynyń basshysy (2016-2021 jj.).

2022 jyldyń qarasha aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.

«Eren eńbegi úshin», «Qazaqstan respýblıkasynyń táýelsizdigine 20 jyl», «Qazaqstan halyq assambleıasy 20 jyl», «Qazaqstan halyq assambleıasy 25 jyl», «Qarjy saqshysy» II, III jyl medaldarymen marapattalǵan.

38 jyl buryn (1985) Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne sport vıtse-mınıstri Nurǵısa Muratuly DÁÝEShOV dúnıege keldi.

Batys Qazaqstan oblysynda týǵan. Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq ulttyq konservatorııasyn, T. Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń magıstrantýrasyn támamdaǵan. Eńbek joly: 2007-2011 jyldary – halyq aspaptary akademııalyq orkestri, fılarmonııa ártisi. 2009-2013 jyldary – T. Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń «Dástúrli mýzyka óneri» kafedrasynyń oqytýshysy. 2011-2013 jyldary – Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq memlekettik halyq aspaptary orkestrinde ınspektor. 2013-2019 jyldary – Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq memlekettik halyq aspaptary orkestri dırektory. 2019 jyldyń shilde aıynan bastap qazirgi qyzmetinde. «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 20 jyl» medalimen (2015), TMD elderiniń Parlamentaralyq assambleıasynyń «Mádenıet pen ónerge qosqan úlesi úshin» tósbelgisimen (2017) marapattalǵan.

38 jyl buryn (1985) N.A. Tilendıev atyndaǵy «Otyrar sazy» orkestriniń kórkemdik jetekshisi jáne bas dırıjeri Dınara Nurǵısaqyzy TІLENDIEVA dúnıege keldi.

Almaty qalasynda týǵan. Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq ulttyq konservatorııasynyń dırıjerlik fakýltetin bitirgen, halyq orkestriniń dırıjeri (2008).

2009 jyldan beri qazirgi qyzmetinde.

Mýzyka ónerin damytýǵa qosqan erekshe úlesi úshin «Qurmet» ordenimen marapattaldy (2018). «Qazaqstan Respýblıkasynyń Eńbek sińirgen qaıratkeri» qurmetti ataǵy berildi (2011).