28 tamyz. QAZAQPARAT KÚNTІZBESІ: ATAÝLY KÚNDER, OQIǴALAR, ESІMDER
28 tamyz, BEISENBІ
ESTE QALAR OQIǴALAR 25 jyl buryn (1989) Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń sheshimimen «Áziret Sultan memlekettik qoryq-murajaıy» uıymdastyryldy. Qoryq murajaı Túrkistan qalasynda kóne Jibek Joly boıynda qazirgi Shymkent-Qyzylorda avtojolynyń boıynda, Táýke han dańǵyly men Almaty alańynyń qıylysynda ornalasqan. Qoryq murajaıdyń quramynda 100-den astam tarıhı-mádenı jáne arheologııalyq eskertkish bar. Olardyń jalpy qorǵaý aımaǵy 529,4 gektardy alyp jatyr. Al kesene ornalasqan qalanyń tarıhı ortalyǵynyń qorǵaý aımaǵy 88,7 gektar. Osy aımaqta ornalasqan segiz tarıhı eskertkish murajaılandyrylyp halyqqa qyzmet kórsetýde. «Áziret Sultan» memlekettik qoryq murajaıy Qazaqstandaǵy erekshe mańyzy bar rýhanı ortalyq bolyp tabylady. 22 jyl buryn (1992) QR Prezıdenti Jarlyǵymen qazaq ádebıetiniń damýyna qosqan eren eńbekteri úshin jáne qoǵamdyq qyzmetterge belsendi aralasqandary úshin bir top jazýshy men aqynǵa «Qazaqstan Respýblıkasynyń Halyq jazýshysy» ataǵy berildi. Olardyń qatarynda Ánýar Álimjanov, Tahaýı Ahtanov, Ǵafý Qaıyrbekov, Ábish Kekilbaev, Sherhan Murtaza, Qaltaı Muhamedjanov, Oljas Súleımenov, Safýan Shaımerdenov, Ivan Şegolıhın bar. 18 jyl buryn (1996) Vengrııada Qazaq mádenıetiniń kúnderi ótti. 16 jyl buryn (1998) Qazaqstanda túsirilip jatqan 250 serııaly «Toǵysqan taǵdyrlar» teleserıaly TMD jáne Baltyq jaǵalaýy elderi arasynda ótken festıvalde júldeli birinshi oryndy ıelendi. 13 jyl buryn (2001) Elbasy N.Nazarbaevtyń «Beıbitshilik kindigi» kitabynyń tusaýkeseri ótkizildi. 8 jyl buryn (2006) Qostanaı oblysynyń Sarykól aýdanynda Aqqozy qajy atyndaǵy meshit ashyldy. Aqqozy qajy Abaıdyń seriktesteriniń biri bolǵan. Ol osydan 100 jyldan astam buryn qazirgi Sarykól aýdany aýmaǵynda ýaǵyz jáne tárbıe jumystaryn júrgizgen tulǵa. 5 jyl buryn (2009) Elbasy Nursultan Nazarbaev Astanadaǵy kóp beıindi «Ábý Dabı Plaza» kesheni qurylysynyń irgetasyna kapsýla qalady. 2009 jylǵy shildeniń 7-de Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańymen elimizdiń Úkimeti men Birikken Arab Ámirlikteri arasynda atalǵan keshenniń qurylysy boıynsha kelisim bekitilgen bolatyn. Jobany «Aldar EýroAzııa» JShS-i júzege asyrady. Onyń jumysyna Astanadaǵy Beıbitshilik jáne kelisim saraıy jobasynyń avtory brıtandyq sáýletshi Norman Fosterdiń bıýrosy tartylyp otyr. «Ábý Dabı Plaza» jobasy boıynsha nysannyń bıiktigi 382 metr bolatyn 88 qabatty quraıdy. Atalǵan keshende joǵary jáne orta synyptaǵy 450 páter men 2 qonaq úı salynatyn bolady. Jalpy aýdany 80 myń sharshy metrden turatyn keńselik oryn-jaılardyń qurylysy qarastyrylǵan. Onyń aýmaǵynda 4,5 myń avtokólikke arnalǵan turaq ornalasady. Jobanyń quny 1 mlrd. AQSh dollarynan astam qarjyǵa baǵalanyp otyr. Nysannyń birinshi kezeńiniń qurylysyn 2013 jyldyń qyrkúıeginde tapsyrý josparlanǵan. Al ekinshi kezegi 2014 jyldyń aıaǵyna qaraı paıdalanýǵa berilmek. 5 jyl buryn (2009) tamyzdyń 28-i men 30-y aralyǵynda Soltústik Qazaqstan oblysynyń aýdandarynda Konstıtýtsııa kúnine oraı 1600 shaqyrymdyq qashyqtyqqa alaýmen júgirý sharalary ótti. Petropavldyq «Úmit» jelaıaqtar klýbynyń músheleri qatysqan bul joryqtyń baǵyty oblystyń barlyq aýdandaryn qamtydy. Olar Soltústik Qazaqstan oblysynda alǵash ótken «Aqbıdaı» IV respýblıkalyq aýyl oıyndarynda tamyzdyń 15-inde jaǵylǵan alaýmen júgirýde. Qatysýshylardyń eń úlkeni Alık Ázmuhametov - 69 jasta, eń jasy - 18 jasta. Júgirý Konstıtýtsııa kúni Petropavlda márege jetti. 50 jyl buryn (1964) AQSh Nevada ıadrolyq qarý synaǵyn ótkizdi. ESІMDER 125 jyl buryn (1889-1941) Alash qozǵalysynyń qaıratkeri AMANJOLOV Sadyq Aıýkeuly dúnıege keldi. Almaty oblysynyń Eńbekshiqazaq aýdanynda týǵan. Vernyı er balalar gımnazııasyn, Qazan ımperatorlyq ýnıversıtetiniń zań fakýltetin bitirgen. 1917 jyldyń Aqpan revolıýtsııasyna deıin Jetisý oblysynyń Aıagóz, Úrjar zań oryndarynda qyzmetter atqaryp, Úrjar ýezi qazaq komıtetiniń tóraǵasy boldy. 1-shi jalpyqazaq sezi Amanjolovty Búkilreseılik Quryltaı jınalysy depýtattyǵyna bekitken. Sezden keıin ol «Alash» partııasynyń Jetisý óńirindegi jergilikti uıymdaryn qurýǵa belsene aralasty. 1917 jyly 2-shi jalpyqazaq sezi Amanjolovty Alashorda úkimetine - Halyq Keńesine múshe etip saılady. 1918 jyly Lepsi qalasynda ótken Jetisý oblystyq 2-shi qazaq sezinde oblystyq keńes músheligine saılanyp, Jetisýde jáne Shyńjańnyń Sháýshek qalasynda Alashorda jasaqtaryn qurýǵa basshylyq jasaǵan. Keńes áskerlerimen bolǵan shaıqastarǵa qatysyp, aýyr jaraqattandy. 1923-1930 jyldary Qazaq AKSR Zań halyq komıssarıaty júıesinde qyzmet atqardy. 1930 jyly Qazaqstannan ketýge májibúr bolyp, Máskeýde, Bishkekte, Tashkentte jumys istegen. 110 jyl buryn (1904-1977) ataqty ánshi, Qazaq KSR-iniń halyq artısi, Qazaq KSR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty ELEBEKOV Júsipbek dúnıege keldi. Qaraǵandy oblysy Qarqaraly aýdany Mádı aýylynda týǵan. Bes-alty jasynan ánshilik ónerge den qoıǵan. Án ónerin ákesiniń inisi Jaqypbek Balǵabaıulynan úırengen. Ánshiler Ǵ.Aıtbaev, Q.Baıjanov, Á.Qashaýbaev shyǵarmashylyǵymen tanysqan. 1920-1930 jyldary Semeıdegi "Es aımaq" trýppasynyń spektaklderi men birneshe kontsertterine qatysqan. 1931-1935 jyldary Qazaq memlekettik drama teatrynda (qazirgi M.Áýezov atyndaǵy drama teatry), 1935-1960 jyldary Qazaq Memlekettik fılarmonııasynda qyzmet etti. 1960 jyldan «Qazaqkontserttiń» ánshi - solısi boldy. Qazaqtyń Abaı atyndaǵy opera jáne balet teatrynyń spektaklderine qatysyp, «Aıman-Sholpan» mýzykalyq komedııasynan Álibektiń, «Qyz Jibek» pen «Aıman-Sholpan» operasynan Tólegen men Arystannyń partııasyn aıtyp, kóptegen dramalyq spektaklderde oınaǵan. Uly Otan soǵysy jyldary kontserttik brıgadanyń quramynda bolyp, Kalının maıdany jaýyngerlerine mádenı qyzmet kórsetti. Osy saparynda jaýynger-kompozıtor R.Elebaevtyń «Jas qazaq» ánin tuńǵysh ret oryndap, keıin halyq arasynda keń túrde nasıhattady. 1967 jyldan Qazaq estradalyq stýdııasynda pedagogtyq qyzmetpen aınalysqan. J.Elebekov repertýary negizinen halyqtyń jáne halyq kompozıtorlarynyń mýzykalyq qurylysy men tili kúrdeli, syrshyl ánderi «Ardaq», «Aǵash aıaq», «Aıtbaı», «Jambas sıpar», «Jıyrma bes», «Qanattaldy», «Qulager», «Segiz aıaq», «Surjekeı», taǵy basqalardan turady. Qazaq ádebıeti men óneriniń on kúndikterinde, sondaı-aq kontserttik saparmen barlyq respýblıkalarda, Qytaı Halyq Respýblıkasynda, Mońǵol Halyq Respýblıkasynda, Úndistanda boldy. J.Elebekovtyń qurmetine Egindibulaq selosyndaǵy mýzykalyq mektepke, kóshege onyń esimi berilgen. Lenın ordeni, «Qurmet belgisi» ordenderimen jáne medaldarmen marapattalǵan. 94 jyl buryn (1920-1985) qoǵam jáne memleket qaıratkeri, ekonomıka ǵylymynyń kandıdaty, Uly Otan soǵysyna qatysqan QAShAǴANOV Ekeıbaı dúnıege keldi. Jambyl oblysynyń Qordaı aýdanynda týǵan. Almaty pedagogıkalyq tehnıkýmyn. Qazaqstan KP OK janyndaǵy joǵary partııa mektebin, KOKP OK joǵary partııa mektebin bitirgen. Lýgovoı aýdany partııa komıtetiniń bólim meńgerýshisi, 2- jáne 1-hatshy, Jambyl oblysynyń partııa komıtetinde bólim meńgerýshisi, hatshy, Ońtústik Qazaqstan ólkelik partııa komıtetiniń hatshysy, Semeı obkomynyń 2-hatshysy, oblystyq atqarý komıtetiniń tóraǵasy qyzmetterin atqarǵan. Qazaq KSR Memlekettik syılyǵynyń ıegeri. 3 ret Eńbek Qyzyl Tý, Qurmet belgisi, Halyqtar Dostyǵy, І- jáne ІІ-dárejeli Otan soǵysy, 2 ret Qyzyl Juldyz ordenderimen, 6 ret «Erligi úshin» medalimen marapattalǵan. 93 jyl buryn (1921-2008) belgili ǵalym, fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor, Uly Otan soǵysyna qatysýshy TÓREQUL Nysanbek dúnıege keldi. Ońtústik Qazaqstan oblysynda týǵan. Almaty joǵary partııa mektebin bitirdi. Býhgalter, halyq sýdıasy boldy, «Ońtústik Qazaqstan», «Egemen Qazaqstan» gazetterinde qyzmet etti. 1961 jyldan QR UǴA M.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynda qyzmet etti. 1970 jyldan «Qazaq keńes entsıklopedııasyna úles qosty. «Qazaqtyń qanatty sózderi», «Júz jasaǵan báıterek», «Alataý asqarynan jyr asyrǵan», «Qazaqtyń júz shesheni», «Altyn adam» jáne basqa da kitaptardyń avtory. ІІ dárejeli Uly Otan soǵysy jáne «Qyzyl juldyz» ordenderimen jáne kóptegen medaldarmen marapattalǵan. 83 jyl buryn (1931-1998) qazaq óneriniń janashyry, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty, kórnekti memleket qaıratkeri JÁNІBEKOV Ózbekáli dúnıege keldi. Ońtústik Qazaqstan oblysynyń Otyrar aýdanynda týǵan. Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. 1952-1962 jyldary - muǵalim, orta mekteptiń oqý isiniń meńgerýshisi, Keles aýdandyq partııa komıtetiniń shtattan tys nasıhatshysy, Aýdandyq komsomol komıtetiniń birinshi hatshysy, Ońtústik Qazaqstan oblystyq komsomol komıtetiniń hatshysy, birinshi hatshysy, Qazaqstan LKSM Ortalyq Komıtetiniń hatshysy-bólim meńgerýshisi. 1962-1975 jyldary - Qazaqstan LKSM Ortalyq Komıtetiniń birinshi hatshysy, Torǵaı oblystyq partııa komıtetiniń hatshysy. 1975-1977 jyldary - Qazaqstan KP Ortalyq Komıtetiniń sheteldermen baılanys bóliminiń megerýshisi. 1977-1987 jyldary - Qazaq KSR mádenıet mınıstriniń orynbasary, Almaty oblystyq atqarý komıteti tóraǵasynyń orynbasary. 1987-1988 jyldary Qazaq KSR mádenıet mınıstri, 1988-1991 jyldary - Qazaqstan KP Ortalyq Komıtetiniń hatshysy. 1991 jyldan zeınet dnemalysynda, «Arqas» qazaq tili men ádebıetin túletý qorynyń prezıdenti boldy. Úsh márte Eńbek Qyzyl tý ordenimen, medaldarmen marapattalǵan. 76 jyl buryn (1938) aýyl sharýashylyǵy ǵylymdarynyń doktory, professor, Qazaqstan Ulttyq ǵylym akademııasynyń akademıgi EGOROV Nıkolaı Petrovıch dúnıege keldi. Reseıde týǵan. Almaty zootehnıkalyq-maldárigerlik ınstıtýtyn bitirgen. 1961-1969 jyldary Sarkent, Qaskeleń aýdandarynyń sharýashylyqtarynda jumys istegen. 1969-1992 jyldary - Qazaq qus sharýashylyǵy jónindegi aımaqtyq tájirıbelik stansasynyń bólim meńgerýshisi, dırektordyń orynbasary, dırektory. 1992-2000 jyldary Qazaq qus sharýashylyǵy ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń dırektory bolǵan. 2000 jyldan Qazaq qus sharýashylyǵy ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń bólim meńgerýshisi qyzmetin atqarady. Ǵalymnyń negizgi ǵylymı eńbekteri Qazaqstannyń ońtústik aımaǵy men Orta Azııa respýblıkalarynyń ystyq klımatynda qustardy durys qorektendirýge, syrtqy orta yqpaly men qustar genotıpiniń ózara baılanysyn zertteýge arnalǵan. Birqatar ǵylymı eńbekterdiń avtory. 70 jyl buryn (1944) aqyn, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń múshesi BAQTYGEREEVA Aqushtap dúnıege keldi. Batys Qazaqstan oblysy Aqjaıyq aýdanynda týǵan. Qazaq memlekettik qyzdar pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. 1966-1971 jyldary - Oral oblysy «Oral óńiri», Taldyqorǵan oblysy «Oktıabr týy», respýblıkalyq «Qazaq ádebıeti» gazetteriniń ádebı qyzmetkeri. 1971-1972 jyldary - «Qazahfılm» kınostýdııasynyń redaktory. 1972-1975 jyldary - «Juldyz» jýrnalynyń ádebı qyzmetkeri. 1975-1981 jyldary «Jazýshy» baspasynyń aýdarma redaktsııasynyń redaktory qyzmetterin atqarǵan. 1981 jyldan shyǵarmashylyq jumysta. 1967 jyly tuńǵysh «Órimtal» óleńder jınaǵy jaryq kórgen. «Naz», «Qanyshym - ińkárim», «Seni oılaımyn», «Aq qanat», «Baqyt áni», «Jaıyq qyzy», «Belokrylaıa», «Aqjeleń», «Súmbile» atty kitaptarynyń avtory. 2001 jyly «Aq shaǵala» atty tańdamaly jyr jınaǵy jaryq kórdi. S.Kapýtıan, V.Týshnova, A.Ahmatova óleńderin qazaq tiline aýdarǵan. Kóptegen án mátinderiniń avtory. «Qurmet» ordenimen jáne medaldarmen marapattalǵan. 64 jyl buryn (1950) fýtbolshy, Qazaqstan fýtbol federatsııasynyń vıtse-prezıdenti BAIShAQOV Seıdilda Ikramuly dúnıege keldi. Taraz qalasynda týǵan. Qazaq dene shynyqtyrý jáne sport ınstıtýtyn bitirgen. «Qaırat» fýtbol komandasynda jáne KSRO ulttyq qurama komandasynda oınady. «Qaırat» Fýtbol klýby» AQ vıtse-prezıdenti, Qazaqstan Respýblıkasynyń shaǵyn fýtbol qaýymdastyǵynyń prezıdenti, Dene shynyqtyrý jáne sport klýby tóraǵalyq komıtetiniń tóraǵasy, Dene shynyqtyrý jáne sport klýbynyń vıtse-prezıdenti, Qazaqstan fýtbol federatsııasynyń balalar men jasóspirimderge arnalǵan fýtbolynyń jetekshi mamany qyzmetterin atqarǵan. Qazirgi qyzmetinde - 2007 jyldyń tamyz aıynan. 63 jyl buryn (1951) zań ǵylymdarynyń doktory professor, QR Áleýmettik ǵylymdar akademııasynyń akademıgi ÝDARTsEV Sergeı Fedorovıch dúnıege keldi. Novosibir oblysynda týǵan. Qazaqstanda 1960 jyldan beri turady. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin jáne aspırantýrasyn bitirgen. 1976-1988 jyldary - QazMÝ-de assıstent, aǵa oqytýshy, memleket jáne quqyq teorııasy men tarıhy kafedrasynyń dotsenti, dekannyń orynbasary, zań fakýltetiniń dekany. 1988-1992 jyldary - AJPM, AMPÝ dotsenti, ǵylymı hatshysy, aǵa ǵylymı qyzmetkeri. 1992 jyly - KIPEP ulttyq qatynastar jáne memlekettik qurylys kafedrasynyń dotsenti. 1992-1995 jyldary - QR Konstıtýtsııalyq sotynyń sýdıasy. 1995-1998 jyldary - QazMZÝ memleket jáne quqyq teorııasy kafedrasynyń meńgerýshisi. 1998-1999 jyldary «Qazatomónerkásip» Ulttyq atom kompanııasy zań qyzmetiniń jetekshisi. 1999 jylǵy aqpannan - «Ádilet» Joǵarǵy quqyq mektebi zań akademııasynyń oqý jumystary jónindegi prorektory jáne QazMZÝ professory. QR Prezıdenti janyndaǵy Adam quqyqtary jónindegi komıssııa janyndaǵy sarapshylyq keńestiń múshesi, «Soros-Qazaqstan» qorynyń sarapshysy boldy. Ártúrli zańdar men basqa da normatıvtik quqyqtyq aktilerdi ázirleýge jáne saraptaýǵa qatysty. 2006 jylǵy naýryzdan - QR Parlamenti Májilisi janyndaǵy Qoǵamdyq sarapshylar palatasynyń múshesi. Saıası jáne quqyqtyq ilimder tarıhy, memleket jáne quqyq teorııasy men tarıhy problemalary, konstıtýtsııalyq jáne azamattyq quqyq jónindegi 220 jarııalanǵan jumystardyń avtory. «Zań salasyndaǵy jyl professory» medalimen, A.Baıtursynov atyndaǵy medalmen marapattalǵan. 62 jyl buryn (1952) Astananyń bas dızaıneri, Qazaqstan komsomoly syılyǵynyń laýreaty DEMBAI Salaýat Mahanbetuly dúnıege keldi. Jambyl oblysynda týǵan. Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. Ǵylymı-zertteý ınstıtýttarynda, Jambyl oblysynyń qurylys salasynda basshylyq qyzmetterde boldy. Jambyl oblysyndaǵy Baýyrjan Momyshulyna, Báıdibek Qarashaulyna, Kóshek batyrǵa arnalǵan kóptegen eskertkishterdiń avtory. 2009 jylǵy qyrkúıekten - QR Qurylys isteri jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq agenttiginiń jaýapty hatshysy. Eki medalmen marapattalǵan. 53 jyl buryn (1961) QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń Baqylaý jáne áleýmettik qorǵaý komıteti tóraǵasynyń orynbasary - Bas memlekettik eńbek ınspektory OSPANQULOV Tólegen Qapaquly dúnıege keldi. Almaty oblysynyń Qarasaı aýdanyndaǵy Jambyl aýylynda týǵan. 1983 jyly Almaty mal dárigerlik ınstıtýtyn bitirdi. 2006 jyly Qyzylorda akademııalyq ekonomıka, ekologııa jáne quqyq ýnıversıtetin bitirip, ıýrısprýdentsııa mamandyǵyna ıe boldy. Eńbek jolyn 1983 jyly «Almaty oblysynyń TSh Qaskeleń QEI-nyń tájirıbelik shaýrashylyǵynyń» mal dárigeri qyzmetinen bastady. 1986 jyldan 1988 jyldar aralyǵynda HHІІІ Partsezi atyndaǵy sovhozdyń bas dárigeri, sút kesheniniń bastyǵy qyzmetterin atqaryp, 1994 pen 1997 jyldar aralyǵynda QEI TSh-da bas mal dárigeri bolyp jumys istedi. 1998-2001 jyldary Almaty oblysy Ákiminiń Eńbek, jumyspen qamtý jáne áleýmettik qorǵaý basqarmasy janyndaǵy eńbek ınspektsııasynyń jetekshi mamany, bas mamany, sektor meńgerýshisi, bólim bastyǵy - Almaty oblysy boıynsha Bas memlekettik eńbek ınspektory bolyp jumys atqardy. 2001 jyldan bastap 2008 jylǵa deıin QR Eńbekmınniń Almaty oblysy boıynsha departamenti dırektorynyń orynbasary - oblystyń Bas memlekettik eńbek ınspektory. 2008 jyldyń mamyr aıynan bastap - Almaty oblysy boıynsha baqylaý jáne áleýmettik qorǵaý departamenti dırektorynyń orynbasary - oblystyń Bas memlekettik eńbek ınspektory. 2009 jyldyń 1 shildesinen bastap QR Eńbekmıniniń Baqylaý jáne áleýmettik qorǵaý komıteti tóraǵasynyń orynbasary - Bas memlekettik eńbek ınspektory laýazymyna taǵaıyndaldy. 120 jyl buryn (1894-1981) avstrııalyq dırıjer, klassıtsızm jáne romantazım kezeńindegi nemis jáne avstrııa mýzykasyn sheber oryndaýshy BEM Karl dúnıege keldi. Ol dırıjerlik mansabyn 1917 jyly Gratse qalasynda bastaǵan. 1921-1933 jyldary Mıýnhen, Darmshtadt, Gambýrg qalalarynda jumys istegen. 1933 jyly Venada alǵash ret Vagnerdiń «Trıstan men Izolda» operasyna dırıjerlik etken. 1934-1941 jyldary Drezden opera teatrynda basshylyq qyzmet atqarǵan. 1943-1945 jáne 1954-1956 jyldary Vena operasynyń dırektory bolǵan. Dırıjer Zaltsbýrg, Baıroıt festıvaldaryna qatysqan. Italııa, Frantsııa, Býenos-aıres, Tokıo, Máskeýde gastroldik saparmen bolyp Motsart, Shtraýs, Vagnet, Brýkner, Bethoven shyǵarmalaryn oryndaǵan. Vena fılarmonııalyq orkestrmen tyǵys jumys istep, kóptegen jazbalar jasaǵan. 1967 jyly osy orkestrdiń qurmetti dırıjeri atanǵan. Ol «Gremmı» mýzykalyq syılyǵyn ıelengen. 119 jyl buryn (1895-1960) geolog, KSRO ǴA múshe-korrespondenti ShATSKII Nıkolaı Sergeevıch dúnıege keldi. 106 jyl buryn (1908-1976) jazýshy TANHIMOVICh Zalman dúnıege keldi. Irkýtsk qurylys ınstıtýtyn bitirgen. Otyz jylǵa jýyq iri qurylys tresterinde jumys istegen. Jazýshynyń «Zabaıkale dalasynda», «Bargýzın», «Ertis ústinde», «Qashýǵa áreket» romandary, «Qaterli tapsyrma», «Іzdeý» derekti povesteri, «Tize búgýshi», «Jomarttyq» ocherkteri jaryq kórgen. Kórkem aýdarma salasynda A.Lekerovtyń «Aq qaıyń týraly jyr», A.Sársenbaevtyń, S.Omarovtyń áńgimelerin orys tiline tárjimalaǵan. 89 jyl buryn (1925-1991) fantast-jazýshy STRÝGATsKII Arkadıı Natanovıch dúnıege keldi. 89 jyl buryn (1925-1981) jazýshy TRIFONOV ıÝrıı Vladımırovıch dúnıege keldi. 66 jyl buryn (1948-2005) Reseı aktrısasy Natalıa GÝNDAREVA dúnıege keldi. 65 jyl buryn (1749 - 1832) nemis aqyny Iogann Volfgang GETE dúnıege keldi.