28 mamyr. Tulǵalar týǵan kún

ASTANA. QazAqparat – Búgin, 28 mamyrda tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandar nazaryna esimder kúntizbesin usynady.

15 5 jyl buryn (1868-1946) aqyn, ánshi, kompozıtor, Qazaqstannyń eńbek sińirgen óner qaıratkeri, Qazaqstan Kompozıtorlar odaǵynyń alǵashqy músheleriniń biri Estaı (Esmaǵambet) Berkimbaıuly dúnıege kelgen (keıbir derekter boıynsha 1874 jyly týǵan).

Pavlodar oblysy Ekibastuz aýdanynyń Aqkól aýylynda týǵan. Anasy Kúlıpa, naǵashysy Baıtulym da ánshi bolǵan. Estaı Berkimbaıuly olardan kóptegen jyr, dastan, tolǵaýlar úırengen. Ánge degen qumarlyǵy 7-8 jasynda-aq baıqalǵan. 16 jasynda Birjan saldy tyńdap, umytylmastaı áser alady. Sondaı-aq, Estaı Berkimbaıuly Jarylǵapberdi, Aqan seri, Balýan Sholaq, Sátmaǵanbet, Úkili Ybyraı, Shashýbaı syndy ánshi-aqyndarmen birge úlken jıyndarda (Omby, Qaraótkel, Kókshetaý, Qyzyljar, Semeı, Kereký, Zaısan, Tarbaǵataı, Jetisý atyraby, Almaty) án salyp, halyqqa tanymal bolady. Estaı Berkimbaıuly aqyndyq, oryndaýshylyq ónerimen qatar sheber kompozıtor retinde belgili bolǵan. Onyń ánderi sal-seriler dástúrin ilgeri damytty.

Kompozıtordyń alǵashqy týyndysy - «Sholpan qaqqan» áni. Onyń «Jaıqońyr», «Nazqońyr», «Maıda qońyr», «Qorlan», «Sandýǵash», «ıÝran-aı», «Bir mysqal», «Ashý - pyshaq», «Dúnıe-aı», «Erkem», «Gúlnaraıym», «Qoshtasý», «Qalamqas», «Ǵashyq», «Qarakóz» ánderi - qazaq mýzykasynyń altyn qoryna kirgen. Al klassıkalyq «Horlan», «Qusnı-Qorlan» ánderi Estaı Berkimbaıulynyń esimin ańyzǵa aınaldyrdy. Bul ánderdi kompozıtorlar M. Tólebaev «Birjan - Sara», E. Brýsılovskıı «Er Tarǵyn» operalarynda, S. Shabelskıı men L. Shargorodskıı qobyz ben orkestrge arnalǵan kontsertterinde paıdalanǵan.

Estaı Berkimbaıuly sovettik dáýirde «Týdy kúnim», «Qurbylar», «Ómir», «Qońyr jel» ánderin shyǵardy. Ataqty mýzyka zertteýshisi A. Zataevıch Estaı Berkimbaıuly ánderin tuńǵysh ret notaǵa túsirgen.

Estaı Berkimbaıuly 1939 jyly Almatyǵa kelip, mýzyka zertteýshi ári kompozıtor B. Erzakovıchke óz ánderin notaǵa túsirtedi. Sol saparynda ol halyq aqyny Jambylmen kezdesken. Aqyn Q. Amanjolov ánshiniń óz aýzynan «Horlan» ánin estip, «Horlaǵaıyn» atty dramalaq poema jazǵan. Estaı Berkimbaıuly 1939 jyly Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń 2-sezine qatysqan. 1945 jyly uly aqyn Abaıdyń 100 jyl tolý toıyna qatysyp, Nurlybek, Tóleý, Saparǵalı jáne Nartaı aqyndarmen óner saıysyna túsken.

A. Jubanov pen B. Erzakovıch Estaı Berkimbaıulynyń ómiri men shyǵarmashylyǵy týraly zertteý eńbekter jazdy. Aqyn M. Álimbaev «Estaı - Horlan» poemasyn aqynnyń ómirine arnaǵan.

7 2 jyl buryn (1951 jyly) - Mıkrobıologııa jáne vırýsologııa ǵylymı-óndiristik ortalyǵynyń bas dırektory, QR Ǵylym men tehnıka salasyndaǵy memlekettik syılyqtyń laýreaty Amangeldi Qurbanuly SADANOV dúnıege keldi.

Qyzylorda oblysy Jańaqorǵan aýdany Talap aýylynda týǵan. Qyzylorda pedagogıkalyq ınstıtýtyn (qazirgi Qyzylorda memlekettik ýnıversıteti) bitirgen. 1982-1994 jyldary QR UǴA Mıkrobıologııa jáne vırýsologııa ınstıtýtynda ǵylymı qyzmetker, mıkrobıologııa laboratorııasynyń meńgerýshisi. 1994-2002 jyldary QazUAÝ-de ekologııa kafedrasynyń meńgerýshisi, 2002-2004 jyldary QR ulttyq bıotehnologııalyq ortalyq dırektorynyń ǵylymı ister jónindegi orynbasary qyzmetterin atqarǵan. QR Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń «Bıologııalyq zertteýler ortalyǵy» respýblıkalyq memlekettik kásiporyndarynyń bas dırektory boldy.

Ǵylymı eńbekteri kúrish ósirý alqaptarynda topyraqtyń qunarlylyǵyn arttyrý; qarashiriktiń bıologııalyq túzilýi men ydyraý mehanızmderin zertteýge arnalǵan. Zertteý nátıjeleri Jańaqorǵan aýdany «Túgisken» jáne «Zadarııa» keńsharlarynyń egistikterinde júrgizilip, mol ónim alǵan. 200-den asa ǵylymı eńbektiń avtory, onyń ishinde 7 monografııa, 3 oqýlyq, t.b. bar.

5 5 jyl buryn (1968) Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq arhıviniń dırektory

Saǵıla Esimseıitqyzy NURLANOVA dúnıege keldi.

Aqmola oblysynda týǵan. 1991 jyly Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetin bitirgen. Eńbek jolyn Aqmola agrarlyq ýnıversıtetinde oqytýshy bolyp bastaǵan. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdent Ákimshiliginiń Jalpy bóliminde aǵa maman, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdent Ákimshiliginiń sektor meńgerýshisi bolǵan. Prezıdent Ákimshiliginde 23 jylǵa jýyq qujattarmen qamtamasyz etý salasynda, qujattaý, arhıv máseleleri jáne is júrgizý protsesterin ońtaılandyrý, avtomattandyrý baǵytynda jumystar atqarǵan.

«Eren eńbegi úshin» (2015) medalimen, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdent Ákimshiliginiń «Minsiz qyzmeti úshin» (2020) medalimen marapattalǵan.

4 6 jyl buryn (1977) «Habar» Agenttigi» AQ basqarma tóraǵasynyń orynbasary Janar Qoblandyqyzy SABDYKEEVA dúnıege keldi.

Almaty qalasynda týǵan. 1999 jyly Qazaq Memlekettik basqarý akademııasyn Ortalyq Azııa ýnıversıtetin támamdady, 2009 jyly Halyqaralyq bıznes ýnıversıtetinde «Qarjy» mamandyǵy boıynsha iskerlik ákimshilendirý magıstri dárejesin aldy. Sol jyly «MIRBIS» Máskeý halyqaralyq joǵary bıznes mektebi» MeBM-de Іskerlik ákimshilendirý sheberi dárejesin qorǵady (MVA).

1996 jyldan 2005 jylǵa deıin «Habar» Agenttigi» AQ-da túrli laýazymda jumys istedi. 2005-2012 jyldar aralyǵynda Halyqaralyq bıznes ýnıversıtetinde jáne Halyqaralyq aqparattyq tehnologııalar ýnıversıtetinde bas býhgalter qyzmetin atqardy. Kelesi úsh jyl «Qazmedıa ortalyǵy» basqarýshy kompanııasy» JShS Bas dırektorynyń ákimshilik-qarjylyq máseleler jónindegi orynbasary boldy. 2015-2016 jyldary University medical center korporatıvtik qorynyń «Respýblıkalyq dıagnostıkalyq ortalyǵy» fılıalynyń ákimshilik-qarjylyq máseleler jónindegi dırektory bolyp jumys istedi. Kelesi jyly «Qazteleradıo» AQ Basqarma Tóraǵasynyń ákimshilik-qarjylyq máseleler jónindegi orynbasary qyzmetin atqarady.

2017 jyldan beri qazirgi qyzmetinde.