26 jeltoqsan. Tulǵalar týǵan kún
Búgin, 25 jeltoqsan kúni tulǵalardan kimderdúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimderkúntizbesin usynady.
ESІMDER
66 jyl buryn (1959) qazaqstandyq qarjyger, bankır, ekonomıst, Eýrazııalyq damý bankiBasqarma tóraǵasynyń keńesshisi Grıgorıı Aleksandrovıch MARChENKO dúnıege keldi.
Almatyda týǵan. 1984 jyly Máskeý Memlekettikhalyqaralyq qatynastar ınstıtýtyn«Halyqaralyq ekonomıkalyq qatynastar» mamandyǵy boıynsha úzdik bitirip shyqty.
1984-1986 jyldary Qazaq KSR-nyń Tústi metaldarmınıstrliginiń: konstrýktorlyq-tehnologııalyqbıýrosynda ınjener-konstrýktor, basqarýshykadrlar bólimi bastyǵynyń orynbasary – Mınıstrdiń keńesshisi bolyp jumys istedi. 1986-1988 jyldary Ǵylymı- ekonomıkalyq jánetehnıkalyq-ekonomıkalyq zertteýler Qazaqǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń Marketıngtikaqparat tobynyń aýdarmashysy, redaktory, aǵaredaktory, top jetekshisi bolyp jumys istedi. 1988-1990 jyldary Jartylaı ótkizgish mashına jasaý konstrýktorlyq bıýrosy sektorynyńatqarýshy dırektory, «ALOE» ǵylymı-óndiristikkooperatıvtik ortalyǵynda Konstrýktorlyqbıýronyń tóraǵasy bolyp jumys istedi. 1990-1991 jyldary Germanııada oqydy, Carl Duisberg Gestaǵylymdamashysy boldy. 1991-1992 jyldary«Eýrazııa» aımaqaralyq memlekettik ekologııalyqkonsortsıýmynyń syrtqy ekonomıkalyqbaılanystar jónindegi bas sarapshysy bolypjumys istedi. 1992-1994 jyldary QR Vıtse-Prezıdentiniń kómekshisi boldy. 1994-1996 jyldary Qazaqstan Respýblıkasynyń UlttyqBanki Tóraǵasynyń orynbasary qyzmetin atqardy. 1996-1997 jyldary QR Baǵaly qaǵazdar jónindegiulttyq komıssııanyń tóraǵasy qyzmetin atqardy. 1997-1998 jyldary QR Prezıdentiniń shtattan tyskeńesshisi boldy. 1998-1999 jyldary «DeutscheBank –Securities (Kazakhstan)» AAQ prezıdentibolyp jumys istedi. 1998-2004 jyldary QR Ulttyq Bankiniń Tóraǵasy boldy. 2004 jyly QR Premer-mınıstriniń birinshi orynbasary boldy. Sol jyly QR Prezıdentiniń ekonomıkalyqmáseleler jónindegi kómekshisi bolyp qyzmetatqardy. 2004-2009 jyldary QR Prezıdentinińshtattan tys keńesshisi boldy. 2005-2009 jyldary«Qazaqstan Halyq banki» AQ Basqarmasynyńtóraǵasy laýazymyn atqarǵan. 2009-2013 jyldaryQR Ulttyq bankiniń tóraǵasy boldy.
Qazirgi qyzmetin 2020 jyldyń qazan aıynan bastapatqaryp keledi.
49 jyl buryn (1976) sarapshy, saıası taldaýshy Asqar Qýandyquly NURShA dúnıege keldi.
Almatyda týǵan. 1998 jyly ál-Farabı atyndaǵyQazaq memlekettik ýnıversıtetiniń halyqaralyqqatynastar fakýltetin, 2001 jyly ál-Farabıatyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetinRespýblıkasynyń halyqaralyq qatynastar jánesyrtqy saıasat kafedrasynda bilim alǵan, tarıhǵylymdarynyń kandıdaty.
Eńbek joly: 2001-2005 jyldary Ál-Farabıatyndaǵy QazUÝ halyqaralyq qatynastarfakýlteti QR halyqaralyq qatynastar jánesyrtqy saıasaty kafedrasynyń oqytýshysy, 2005-2007 jyldary QR Prezıdenti janyndaǵyQazaqstannyń strategııalyq zertteýlerınstıtýtynda syrtqy saıasatty zertteý bóliminińmeńgerýshisi, 2007 jyly QR Tuńǵysh PrezıdentinińQory janyndaǵy Álemdik ekonomıka jáne saıasatınstıtýtynyń halyqaralyq zertteýlerortalyǵynyń jetekshisi, 2012-2013 jyldary QR Tuńǵysh Prezıdentiniń Qory janyndaǵy Álemdikekonomıka jáne saıasat ınstıtýtynyń jetekshisarapshysy, 2013 jyly Halyqaralyq zertteýlerortalyǵynyń jetekshisi, 2013-2017 jyldarysyrtqy saıasat jobalarynyń úılestirýshisi, 2017-2018 jyldary QR Tuńǵysh Prezıdenti Qoryjanyndaǵy Álemdik ekonomıka jáne saıasatınstıtýtynyń Almatydaǵy keńsesiniń basshysy, 2018-2020 jyldary Almaty menedjment ýnıversıtetiniń Saıasat jáne quqyq mektebinińdekany, 2022-2023 jyldary QR Prezıdentijanyndaǵy Qazaqstannyń strategııalyq zertteýlerınstıtýty dırektorynyń keńesshisi bolyp qyzmetatqarǵan. 2023-2025 jyldary QR Prezıdentijanyndaǵy strategııalyq zertteýler ınstıtýty dırektorynyń orynbasary laýazymyn atqarǵan.
131 jyl buryn (1894-1938) memleket jáne qoǵamqaıratkeri, Túrkistan Respýblıkasy Halyqkomıssarlary Keńesiniń tóraǵasy, Túrksibqurylysynyń negizin salýshylardyń biri Turar RYSQULOV dúnıege kelgen.
1907-1910 jyldary Turar Merkidegi orys-qazaqbastaýysh mektebinde, 1910-1914 jyldaryBishkektegi aýyl sharýashylyq ýchılışesinde oqyp, baý-baqsha mamandyǵyn alady.
1914-1916 jyldaryMerkide jáne Tashkent túbindegi baý-baqsha isimenaınalysady. 1916 jyldyń jazynda Áýlıeataoıazynda otarshyldyqqa qarsy qarýly kóterilistiuıymdastyrǵany úshin qamaýǵa alynady. Qazaqhalqynyń 1916 jylǵy ult-azattyq qozǵalysy jasıntellıgentterdiń saıası saýattaný mektebi boldyjáne olardyń taǵdyryn aıqyndap bergen ulyqozǵalys edi. 1917 jylǵy revolıýtsııa kezindepatshanyń taqtan qulaǵanyn estigen T. RysqulovTashkenttegi oqýyn tastap, Áýlıeata oıazyndaǵyMerki aýdanyna keledi. Onda erkindik pen táýelsizdik úshin kúresý maqsatynda 1917 jyldyńbasynda «Qazaq jastarynyń revolıýtsııalyqodaǵyn» qurady. 1918 jyly Áýlıeata oıazySovdepi tóraǵasynyń orynbasary qyzmetinatqarady. Qazan aıynda Keńesterdiń VІ sezindeTúrkOAK quramyna kiredi. Odan keıin TúrkistanRespýblıkasynyń densaýlyq saqtaý halkomybolyp taǵaıyndalady. Túrli qyzmet atqaryp, 1920 jyly Túrkistan Kompartııasy OK-niń múshesi, Túrkistan AKSR OAK tóraǵasy bolyp saılandy. Rysqulovtyń saıası, memlekettik qyzmetkerretindegi esimi Musylman bıýrosyndaǵyqyzmetimen baılanysty keńinen belgili boldy. Onyń basshylyǵymen Musbıýro Ortalyqtyńqysymy men dıktatyna qarsy únemi kúresjúrgizdi. Túrki Respýblıkasy men Túrkikompartııasyn qurý jónindegi Rysqulovkózqarastary Musbıýronyń ІІ konferentsııasyndaqoldaý tapty. Biraq ortalyq aralasyp, túrkistandyqtardyń ulttyq baǵdarlanýǵa degenerkindigin basyp tastady. Turarǵa pantıýrkızm men ulttyq aýytqý jóninde aıyp taǵylyp, ómirinińsońyna deıin qamaldy. T. Rysqulov 1920 jylyBakýdegi Shyǵys halyqtarynyń І sezinińjumysyna qatysty. 1920 jyly jeltoqsandaRSFSR Ulttar isi jónindegi halkomynyńorynbasary, 1922 jyly Túrkistan RespýblıkasyHalyq komıssarlary Keńesiniń tóraǵasy qyzmetinetaǵaıyndaldy. 1924 jyly MonǵolııaǵaKomınternniń ókili retinde jiberildi. 1925 jylyQazraıkom BKP (b) baspasóz bóliminiń meńgerýshisijáne «Eńbekshi qazaq» gazetiniń jaýaptyredaktory, 1926-1937 jyldary maqta jónindegituraqty májilis tóraǵasynyń orynbasary. Onyńqalamynan ondaǵan kitap, kitapsha, 100-den astammaqala shyqty. 1937 jyldyń mamyr aıyndaMáskeýde qamaýǵa alynǵan. 1934 jyly qurylǵan«Búkilodaqtyq birikken ortalyqty» uıymdastyrýshy degen aıyp taǵylǵan. 1938 jyldyń 10 aqpanynda atý jazasyna ushyrady.