25 jastaǵy bloger-muǵalim: Áleýmettik jeli jumysqa kedergi keltirmeýi kerek
ALMATY. KAZINFORM – Elimizde mekteptegi jumysymen shektelip qalmaı, áleýmettik jeliler arqyly balalarǵa oqý-bilim úıretip júrgen muǵalimder kóbeıip keledi. Olardyń biri – Jambyl Qapparov atyndaǵy №5 mamandandyrylǵan fızıka-matematıkalyq mektep-ınternatynyń matematıka muǵalimi Baıbolat Seıdahan.
25 jastaǵy mamannyń áleýmettik jelidegi beınerolıkteri 2-3 mıllıonnan astam qaralym jınaǵan. Jaqyn kúnderi ol QR Oqý-aǵartý mınıstrligi men Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligi Tiktok-pen birlesip uıymdastyrǵan «Qazaqstan muǵalimderi» baıqaýynyń jeńimpazy atandy. Jas mamanmen Kazinform tilshisi tildesti.
— Baıbolat Álimbaıuly, aldymen ózińiz jaıly aıtyp ótseńiz. Qandaı mekemelerde bilim aldyńyz jáne muǵalim retindegi jumys jolyńyz qalaı bastaldy?
— Men Túrkistan oblysy, Qazyǵurt aýdany, Rabat eldi mekeninde dúnıege keldim. 1-7 synypqa deıin aýyldaǵy mektepte, keıin Jambyl Qapparov atyndaǵy № 5 mamandandyrylǵan fızıka-matematıkalyq mektep-ınternatynda bilim aldym. Mektepti altyn belgimen aıaqtap, Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıtetine matematıka mamandyǵynda oqýǵa tústim. Magıstratýrany da osy ýnıversıtette sátti támamdadym. Matematıkadan sabaq berýdi 2-kýrsta bastadym. Alǵashynda repetıtor bolyp, shaqyrǵan úıge baryp sabaq ótetinmin. Ýaqyt óte oqý ortalyqtarynda sabaq berdim. Resmı jumys jolyn bastaǵan alǵashqy mektebim — Shymkenttegi fızıka-matematıka baǵytyndaǵy NISh mektebi. Onda 1 jyl 1 aı jumys istep, 9-11 synyptarǵa sabaq berdim. Biraq dırektorymyz Jańabaı aǵaıdyń shaqyrtýymen ózim oqyǵan Jambyl Qapparov atyndaǵy mektep-ınternatyna aýystym.
— Áleýmettik jelidegi paraqshańyzdy qaı ýaqyttan beri júrgizip kelesiz? Tiktok-ta vıdeo túsirýge ne sebep boldy?
— Men Nazarbaev zııatkerlik mektebinde jumys istep júrgenimde áriptesim Tiktok-qa vıdeo túsirip, Qazaqstan muǵalimderi» baıqaýynyń jeńimpazy atandy. Ol kelesi jyly bul baıqaýǵa maǵan da qatysýǵa keńes berdi. Sóıtip 2023-2024 oqý jylynyń basynda mende táýekel etip, beınejazbalarymdy jelide jarııalaı bastadym. Jańa mektepte aýysqannan keıin de bul isimdi toqtatqan joqpyn. Qaıta paıdaly kontent jasap úshin ıdeıalarymdy jınap, odan jospar qurap, júıeli túrde vıdeo túsirýge kiristim. Sonda logıkalyq suraqtarǵa baılanysty jáne ártúrli elderdiń esep shyǵarý tásilderin salystyrǵan rolıkter kóp qaralym jınady. Qazir barlyǵy áleýmettik jelilerdi qoldanady. Oǵan kúnine kemi 2-3 saǵat jumsaıdy. Sondyqtan meniń maqsatym — adamdardyń nazary aýǵan quraldy paıdalanyp, halyqqa, ásirese, oqýshylarǵa matematıkadaǵa kóp suraqtardyń ońaı ekenin kórsetý jáne óz pánime qyzyǵýshylyqty arttyrý. Biraq árıne, mekteptegi jumysym birinshi orynda. Menińshe, áleýmettik jeli muǵalimniń oqý ornyndaǵy jumysyna kedergi keltirmeýi kerek.
— Qazaqstan men basqa elderdegi esep shyǵarý tásilderin salystyryp jıi vıdeo túsiredi ekensiz. Oqýshy bir tásildi tolyǵymen túsingeni durys pa, álde ártúrli tásildi bilýdiń artyqshylyǵy bar ma?
— Iá, mundaı vıdeolarym bar, onyń ishinde Qazaqstan men Qytaıdy, Qazaqstan men AQSh-ty jáne basqa da memleketterdiń tásilderin salystyramyz. Mektepte elimizde engizilgen standart boıynsha úıretemiz. Biraq test tapsyratyn 11 synyptarǵa jyldam, tez sheshiletin tásilderdi de kórsetip jiberemiz. Esep shyǵarýdyń eki tásilin bilgen bala testti bir tásilmen shyǵaryp, ekinshisimen jaýabyn teksere alady. Biraq barlyq sheteldik esep shyǵarýyn joldaryn oqýshyǵa bilý mindetti emes, onyń bireýin bolsyn tolyq túsingeni mańyzdyraq. Al muǵalimderge bilgen artyq etpeıdi dep oılaımyn.
— Sabaq kezinde qanshalyqty jasandy ıntellektini paıdalansyz?
— Nazarbaev zııatkerlik mektebinde jumys istegen kezde jasandy ıntellektini kóbirek paıdalandym. Biraq tek sabaqty jeńildetý maqsatynda qoldandym. Atap aıtqanda, topqa bólý, ınteraktıvti oınatý ne sergitý sátin uıymdastyrýǵa kómekshi retinde paıdalandym. Biraq sabaq túsindirýde jappaı jasandy ıntellektini qoldanýǵa qarsymyn. Óıtkeni ol oqýshy úshin sabaqty qıyndatyp jiberýi múmkin. Qazirgi jumysymda JI-di qoldana bermeımin, sebebi munda ınternet álsiz ustaıdy.
— Bıyl Qazaqstan muǵalimderi baıqaýynda jeńiske jettińiz. Sizdiń oıyńyzsha, mundaı baıqaý ótkizýdiń mańyzdylyǵy nede? Muǵalimderge qandaı paıdasy bar?
— Ustazdarǵa arnalǵan áleýmettik jelidegi mundaı baıqaýlardyń ótkizilip turǵany durys. Men ózim Tiktok túsirer aldynda kóp izdemin jáne sol arqyly buryn bilmegen jańa dúnıelerdi úırenip júrmin. Jelidegi bizdiń rolıkterimiz oqýshylarǵa ǵana emes, ózge muǵalimderge de jańa ádis-tásilderdi úırenýge, tájirıbe almasýǵa kómektesedi. Men túsirgen vıdeodaǵy keı suraqtardy óz sabaǵynda qaıtalap júrgen ustazdardyń beınejazbalaryn da kórdim. Sondyqtan Qazaqstan muǵalimderi sekildi baıqaýdyń mańyzy zor. Degenmen, artyq qylamyn dep tyrtyq qylýǵa da bolmaıdy. Trend qýalaımyn dep muǵalimderge de kirip keltirip almaýdy oılaǵan jón.
Eske salaıyq, buǵan deıin Oqý-aǵartý mınıstri Ǵanı Beısembaev bıologııa, ınformatıka, aǵylshyn, qazaq tili muǵalimderi álsiz ekenin aıtqan bolatyn.