25 qarasha. QAZAQPARAT KÚNTІZBESІ: ATAÝLY KÚNDER, OQIǴALAR, ESІMDER
25 qarasha. SEISENBІ
Áıelderge qatysty zorlyq-zombylyqty joıý úshin kúrestiń halyqaralyq kúni
BUU Bas Assambleıasy qarashanyń 25-sin 1999 jylǵy jeltoqsannyń 17-indegi 54/134 qararymen áıelderge qatysty zorlyq-zombylyqty joıý úshin kúrestiń halyqaralyq kúni dep jarııalady jáne memleketterge, halyqaralyq uıymdar men memlekettik emes uıymdarǵa bul kúni qoǵam nazaryn osy máselege aýdarýǵa arnalǵan sharalar ótkizýdi usyndy.
Áıelderge qatysty zorlyq-zombylyq dúnıejúziniń barlyq jerinde taralǵan jáne barlyq qoǵamda kezdesetin jaǵdaı. Áıelderge qatysty zorlyq-zombylyq jasaý máselesi tek násildigin, áleýmettik ortasyn, shyǵý-tegin ǵana qozǵap qoımaı, sonymen qatar basqa jaǵdaılardan týyndaıdy. Turmystaǵy zorlyq-zombylyq máselesin damyǵan memleketterdiń ózi jeńe alǵan joq. Bul qubylysty toqtatý joldaryn qoǵam sheshýge tyrysady. Bul másele týraly tek qarashanyń 25-inde ǵana emes, barlyq jerde kóp aıtylý kerek.
Sýrınam Respýblıkasynyń Ulttyq meıramy - Táýelsizdigin jarııalaǵan kúni (1975). Sýrınam - Ońtústik Amerıkanyń soltústik-shyǵysynda ornalasqan memleket. Astanasy - Paramarıbo qalasy. Memlekettik tili - golland tili. Aqsha birligi - sýrınam gýldeni.
Bosnııa memlekettigi kúni. 1943 jylǵy 25 qarashada Vartsar Vakýf, Mrkonıch Grad qalalarynda áskerı parlament dárejesindegi Bosnııa men Gertsegovınany halyqtyq azat etýdiń Memlekettik antıfashıstik vechasynyń (ZAVNOBIH) quryltaı májilisi ótti. ZAVNOBIH Qarary jáne Bosnııa men Gertsegovınany jáne olardyń halqyn tanýda tek ZAVNOBIH pen AVNOıÝ - ıÝgoslavııany halyqtyq azat etýdiń Antıfashıstik vechasy ǵana - ýákildik ete alatynyn bekitken Bosnııa men Gertsegovına halyqtaryna Málimdeme qabyldandy.
ESTE QALAR OQIǴALAR
98 jyl buryn (1916) erli-zaıypty Kólbaı, Marııam Tógisovterdiń basshylyǵymen Semeı qalasynda demokratııalyq-aǵartýshylyq baǵyttaǵy alǵashqy qazaq basylymdarynyń biri «Alash» gazeti jaryq kórdi. Gazetke qazaq zııalylary N.Quljanova, Ǵ.Janaıdarova, J.Aqbaev, M.Áýezov, S.Toraıǵyrov, t.b. belsene at salysqan. «Alash» gazeti 1917 jyly mamyrda 50 shaqty sany shyqqannan keıin qarjy tapshylyǵyna baılanysty jabylyp qalǵan.
88 jyl buryn (1926) BKP (b) OK Saıası keńesiniń «Túrkistan-Sibir temir joly qurylysy týraly» qaýlysy qabyldandy.
14 jyl buryn (2000) Qyzylordada jazýshy Muhtar Áýezovke eskertkish ornatyldy.
10 jyl buryn (2004) 25-27 qarashada Bishkekte (Qyrǵyzstan) Halyqaralyq ǵylym akademııalary assotsıatsııasy (MAAN), ıÝNESKO, Azııa ǵylym akademııalary assotsıatsııasy (AANA) jáne Halyqaralyq máseleler jónindegi Akademııalararalyq keńesi qoldaýymen Qyrǵyz Respýblıkasy Ulttyq ǵylym akademııasy uıymdastyrǵan «Postkeńestik keńistiktegi ǵylym men bilim máseleleri» halyqaralyq konferentsııasy ótti. Qazaqstan Respýblıkasynyń delegatsııasyn Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Ǵylym Akademııasynyń prezıdenti Murat Jurynov basqardy.
10 jyl buryn (2004) Aqtóbede tuńǵysh qalalyq bos oryndar jármeńkesi ótti.
9 jyl buryn (2005) Qaraǵandynyń memlekettik tehnıkalyq ýnıversıtetinde Jastar ortalyǵy ashyldy. Endi stýdentterdiń mádenı-demalysynyń bári bir jerge shoǵyrlandyrylatyn bolyp otyr. Ortalyqty salý jarty jylda aıaqtaldy. Qarajatty oqý orny taýyp berdi. Stýdentter qurylys jumystaryna qatysty.
8 jyl buryn (2006) Almatyda Qazaqstan ǵalymdar odaǵynyń tuńǵysh quryltaıy bolyp ótti. Oǵan parlamenttik delegatsııa jáne ózge de qoǵam qaıratkerlerinen quralǵan 350 delegat ǵalymdar qatysty. Ǵylymı-tehnologııalyq damýda ekologııa, tabıǵı qazba baılyqtardy tıimdi paıdalaný, densaýlyq saqtaý jáne aýyl sharýashylyq salasyndaǵy zertteýlerge basymdylyq berý jaıy talqylandy. Jıyn sońynan eldegi ǵylymdy damytý týrasynda qarar qabyldandy.
6 jyl buryn (2008) Elbasy «Joǵary sot Keńesin qurý jáne onyń quramy týraly» Jarlyqqa qol qoıdy.
5 jyl buryn (2009) Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Qyzylorda qalasynyń «Syrdarııa» shaǵynaýdanynda ornalasqan «Altyn uıa» balalar baqshasyn ashty.
Memleket basshysy munda aldymen jańadan salynǵan balalar mekeniniń «Juldyz» jáne «Botaqan» degen eki tobyn aralap kórdi. Elbasy jańa ǵımaratqa jaqsy baǵa berdi. Bul shynynda da sábılerdiń talapqa saı tárbıe men tálim alýyna qolaıly etip salynǵan. Bir mezgilde 320 búldirshindi qabyldaı alatyn onyń kólemi de kóńildi ósiredi.
Baldyrǵandar qonysyn ashý saltanaty ústinde Elbasy olarǵa shaǵyn avtobýsty syıǵa tartty.
5 jyl buryn (2009) Elbasy Nursultan Nazarbaev Qyzylorda qalasynyń «Syrdarııa» shaǵynaýdanynda turǵyzylǵan 40 páterlik ıpotekalyq úıdiń paıdalanýǵa berilý saltanatyna qatysty.
4 goda nazad (2010) pervaıa ledı Kazahstana, prezıdent fonda «Bobek» Sara Nazarbaeva ko Dnıý blagodarenııa podarıla detskomý domý Astany oranjereıý.
Nazvanıe oranjeree detı prıdýmalı srazý - «Sad blagodarenııa». Zdes rastet okolo 30 vıdov komnatnyh rastenıı. Krome togo, fond «Bobek» zakýpıl dlıa bıblıotekı detdoma 30 lýchshıh knıg vseh vremen ı narodov.
3 jyl buryn (2011) Astanada elordalyq Táýelsizdik saraıynda QR Prezıdenti, partııa tóraǵasy nursultan Nazarbaevtyń qatysýymen «Nur otan» HDP kezekten tys XIV sezi jumysyn bastady.
1 jyl buryn QR máleneıt jáne aqparat mınıstrligi Astanada ІІІ halyqaralyq «Orteke» qýyrshaq teatrlary festıvalin ótkizdi. (2013)
129 jyl buryn (1885-1935) qazaq aqyny, jazýshy, aǵartýshy-pedagog, Alash orda úkimetiniń beldi basshylarynyń biri DÝLATULY Mirjaqyp dúnıege keldi.
Qostanaı oblysynyń Jankeldın aýdanynda týǵan. Eki jasynda shesheden, on eki jasynda ákeden jetim qalǵan jasóspirimniń keıingi tárbıe qamqorlyǵy Asqar deıtin oqyǵan aǵasynyń moınynda boldy. 1978 jyly Torǵaı qalasyndaǵy eki klastyq orys-qazaq mektebine túsedi de, bes jyl oqyp, aýyl muǵalimi degen kýálik alyp shyǵady. Alty-jeti jyl boıy el ishinde, aýyl mektepterinde bala oqytady. 1904 jyly Omby qalasyna attanyp, óziniń bolashaq ustazy Ahmet Baıtursynovpen kezdesedi. Oǵan erip Qarqaralyǵa baryp, ondaǵy ulttyq demokratııalyq qozǵalysqa belsene aralasady. Sol jerdegi zııaly toptyń ókili retinde qazaq konstıtýtsııalyq demokratııalyq partııasynyń Oraldaǵy sezine qatysady da, sonyń delegattary qatarynda 1906 jyly Peterborǵa barady. 1907 jyly Peterborda jalǵyz nómiri ǵana shyqqan «Serke» gazetinde «Jastarǵa» degen óleńi basyldy. Tuńǵysh óleńder jınaǵy 1909 jyly Qazan qalasynda «Oıan, qazaq!» degen atpen basylyp shyǵady. Qyzyljarda sot keńesinde tilmáshtyq qyzmet atqaryp, muǵalimdik qyzmetin de jalǵastyrady. Qazaq balalaryna orys tilinen dáris beredi. Sol kezde odan biraz ýaqyt Maǵjan da dáris alady. 1910 jyly Qazandaǵy Kárimovter baspasynan «Baqytsyz Jamal» romany jaryq kóredi. A.Baıtursynovpen birge qyr ólkesiniń aǵartýshylyq-demokratııalyq baǵyttaǵy tuńǵysh beıresmı basylymy - «Qazaq» gazetiniń negizin qalaıdy. Alash basshylarymen birge jańa qurylys jaǵyna shyǵyp, qalǵan ómirin túgeldeı týǵan halqynyń mádenıetin kórkeıtý maqsatyna arnaýdy kózdegen ol az ýaqyt «Aq jol» gazetiniń redaktsııasynda, odan keıin Semeı oblysynyń sot organdarynda qyzmet atqarǵan.. «Balqııa» atty tórt perdeli pesa jazdy. 1924 jyly Orynborda eki jyldyq «Qıraǵat kitaby» (hrestomatııalyq oqýlyq), Qyzylordada «Esep quralynyń» jańa basylymy jaryq kórdi. Keńes úkimeti kezinde eki ret qýǵyn súrginge ushyrap, tutqyndalǵan. 1935 jyly aýyr naýqastan qaıtys bolǵan. 1988 jyly aqtalǵan. Onyń atynda kósheler, mektepter, týǵan jerinde murajaı bar, eskertkish ornatylǵan.
106 jyl buryn (1908-1963) tehnıka ǵylymynyń doktory, professor, Qazaqstan Ǵylym akademııasynyń korrespondent múshesi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ǵylymı qaıratkeri MÝSIN Álıhan Shójebaıuly dúnıege keldi.
Qaraǵandy oblysynyń Aqtoǵaı aýdanynda týǵan. Máskeý tústi metaldar men altyn ınstıtýtyn bitirgen. 1937-1949 jyldary Qońyrat kenishinde, Ýspen ken basqarmasynda, Lenınogor ken basqarmasynda, Berezev kenishinde ınjener, Qazaqstan Ǵylym akademııasynda basshylyq qyzmet atqarǵan. 1949 jyldan ómiriniń sońyna deıin Taý-ken isi ınstıtýtynyń dırektory bolǵan. Negizgi ǵylymı eńbekteri jer astynan ken qazyp alý kezinde paıda bolatyn jer qyrtysy qabattarynyń qysymy men onyń paıda bolý zańdylyqtaryna arnalǵan. Ǵalym jaıpaq ornalasqan ken shoǵyrdyń qalyń jerin dińgekti-kameralap qazý júıesiniń ortasynan or júrgizip qazýdy usynǵan. Osy usynysy Jezqazǵan kenishterinde tájirıbelik-óndiristik synaqtan ótti jáne ken massasyn tıeý jumystaryn tolyǵymen mehanıkalandyrýǵa, kameranyń ónimdiligin 3 ese arttyrýǵa múmkindik berdi. Ol kameralardyń tóbesi men tireýish kentirekterdiń turaqtylyǵyn zertteýge qajetti jańa mıkroseısmıkalyq aspapty (PMS-3) jasaýǵa tikeleı qatysty. 60-tan astam ǵylymı eńbektiń, onyń ishinde 3 monografııanyń jáne 2 ónertabystyń avtory. Ol Lenınogor polımetall qalyń qabatty kenderdi qoldan qaýyrt qulatý ádisin engizgeni úshin Lenındik syılyqtyń laýreaty atandy.
«Qurmet belgisi» ordenimen jáne medaldarmen marapattalǵan.
105 jyl buryn (1909-1992) Qazaqstan Respýblıkasynyń qurmetti munaıshysy, Atyraý qalasynyń qurmetti azamaty ISENOV Muhambet Aıtýuly dúnıege keldi. Uly Otan soǵysyna qatysqan.
Atyraý oblysynda týǵan.
I.M.Gýbkın atyndaǵy Máskeý munaı ınstıtýtyn bitirgen.
Eńbek jolyn balyq kásipshiliginde qara jumysshy bolyp bastaǵan. 1937-1941 jyldary KSRO Aýyr ónerkásip mınıstrligi Halyqkomatynyń Orta Azııa boıynsha tobynyń ınjeneri, dıspetcheri, bólim bastyǵy, top jetekshisi qyzmetterin atqarǵan. 1944-1947 jyldary - KSRO Munaı mınıstrliginde aǵa ınjener, bólim bastyǵynyń orynbasary. 1947-1952 jyldary - Atyraý oblystyq partııa komıteti hatshysynyń orynbasary. 1952-1960 jyldary - Qazaqstan Kompartııasy Ortalyq Komıteti qurylys jáne qurylys materıaldary bólimi, ónerkásip-kólik bólimi, aýyr ónerkásip bólimi meńgerýshisiniń orynbasary. 1960-1962 jyldary - Qazaq Keńes Halyq sharýashylyǵy otyn ónerkásibi basqarmasynyń bastyǵy. 1962-1963 jyldary - Qazaq Kásipodaqtar keńesiniń hatshysy. 1963-1964 jyldary - Batys Qazaqstan ólkelik partııa komıtetiniń ekinshi hatshysy - ónerkásip jáne qurylys boıynsha bıýrosynyń tóraǵasy. 1964-1970 jyldary Atyraý oblystyq partııa komıtetiniń birinshi hatshysy qyzmetterin atqarǵan.
KSRO Joǵarǵy Keńesi 7-shaqyrylymynyń depýtaty.
Lenın, eki márte Eńbek Qyzyl Tý, 2-dárejeli Otan soǵysy, «Qurmet Belgisi» ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan.
89 jyl buryn (1925-1976) kompozıtor, Qazaqstan Respýblıkasy Kompozıtorlar odaǵynyń múshesi ESBAEV Ábilahat Ysmaǵululy dúnıege keldi.
Qostanaı oblysy Amangeldi aýdanynda týǵan. Uly Otan soǵysyna qatysqan. Mogılev áskerı ýchılışesin, Almaty konservatorııasynyń kompozıtorlyq fakýltetin (Qazaqtyń Qurmanǵazy atyndaǵy ulttyq konservatorııasy) bitirgen.
«Týǵan el» dep atalatyn eń alǵashqy týyndysy 1942 jyly jaryq kórgen. 1953 jyldan Qazaq radıosynyń mýzykalyq redaktory bolǵan. Onyń shyǵarmalary negizinen án (án, romans, hor, ballada) janryna arnalǵan. Onyń «Aqqýym», «Aq sáýle», «Áli esimde», «Batyrbala Bolatbek», «Beıbitshilik saqtalady», «Jaıyq qyzy», «Jastar merekesi», «Jylqyshy», «Qaıdasyńdar, dostarym», «Qyz qýý», «Marjan qyz», «Oramal», «Orteke», «Saǵynysh eken bala kez», «Shofer keldi qyrmanǵa», «Ustazym meniń, ustazym» jáne taǵy basqa ánderi halyqqa keń taraǵan. Áıgili sazger sondaı-aq, S.Adambekovtiń «Kún men kóleńke», Á.Tájibaevtyń «Toı bolarda», Q.Amanjolovtyń «Dosymnyń úılenýi» qoıylymdaryna jáne I.Baızaqovtyń «Aqbópe» poemasy boıynsha jasalǵan radıoqoıylymǵa mýzyka jazǵan.
«Odaǵym baqyt ordasy» óleńi úshin Máskeýde ótken Búkilodaqtyq baıqaýdyń jeńimpazy atanǵan.
80 jyl buryn (1934-1993) ǵalym, tehnıka ǵylymynyń doktory, professor, KSRO Memlekettik syılyǵynyń laýreaty BÁITENOV Noıan Ahmedııaruly dúnıege keldi.
Almaty qalasynda týǵan.
Qazaq ken-metallýrgııa ınstıtýtyn, Qazaqstan Ǵylym Akademııasynyń Metallýrgııa jáne ken baıytý ınstıtýtynyń aspırantýrasyn bitirgen.
1957-1959 jyldary - Shyrshyq qatty qorytpalar kombınatynyń (Ózbekstan) ınjeneri. 1969-1993 jyldary Qazaqstan Ǵylym Akademııasynyń Metallýrgııa jáne ken baıytý ınstıtýtynyń zerthanasynyń meńgerýshisi qyzmetin atqarǵan.
Báıtenovtiń negizgi ǵylymı zertteýleri quramynda tıtany bar shıkizatty jáne pıgmentti tıtan qos oksıdin alýǵa, tıtan tetrahlorıdi kondensatsııasyn jetildirýge jáne ony qospalardan tazartýǵa, qyshqylmen shaımalaý ádisi arqyly ılmenıt kontsentratynan rýtıldi, kómir vanadıı kekterin shaımalaýǵa, sondaı-aq, tselestın kontsentratynan strontsıı tuzyn alýǵa, tıtan óndirisindegi úımelerdi paıdalaný maqsatynda hlorıdti termolızdeý máselelerine arnalǵan. Ol shıkizatty keshendi paıdalanýdyń jańa tehnologııasyn jasady, sondaı-aq, hlorly metallýrgııa salasynda jańa ǵylymı baǵyttyń negizin qalady.
65 jyl buryn (1949) Q.I.Sátbaev atyndaǵy Qazaq ulttyq tehnıkalyq ýnıversıtetiniń rektory ÁDІLOV Jeksenbek Mákeıuly dúnıege keldi.
Almaty qalasynda dúnıege kelgen. Almaty qalasyndaǵy № 75 orta mektepti, Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtynyń ınjenerlik-qurylys fakýltetin (úzdik) jáne Máskeý ınjenerlik-qurylys ınstıtýtynyń aspırantýrasynyń kúndizgi bólimin bitirdi. Ǵylym kandıdaty jáne ǵylym doktory ǵylymı dárejesin alý úshin dıssertatsııalar qorǵady. Ǵylymı-pedagogıkalyq eńbek jolyn Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtynda bastady, odan soń aspırantýrany bitirgennen keıin Qazaq memlekettik sáýlet-qurylys akademııasynda jumys isteı otyryp, assıstentten professorǵa deıingi eńbek jolynan ótti. 1986 jyldan 1990 jylǵa deıin qurylys fakýltetiniń dekany bolyp qyzmet istedi. 1990 jyldan 2000 jylǵa deıin «Qurylystaǵy menedjment» kafedrasy men «Qurylystaǵy menedjment jáne bıznes» fakýltetterin bir ýaqytta basqara otyryp, mamandar daıarlaýda - bıznes-bilim jáne ınjenerlik daıarlyqqa yqpaldastyqtyń jańa baǵyttaǵy bastaýshysy men uıymdastyrýshysy boldy. 2000 jyly QR Memlekettik qyzmet isteri jónindegi agenttik janynda «Memlekettik qyzmetkerlerge ulttyq oqytý ortalyǵyn qurý» jobasy boıynsha Dúnıejúzilik banktiń ulttyq keńesshisi jáne Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Memlekettik qyzmet akademııasynda kýrs jetekshisi retinde jumysqa shaqyryldy. 2001 jyly QR Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń Memlekettik qadaǵalaý jáne aqparattaný departamentiniń dırektory retinde memlekettik qyzmetke ornalasty. 2004 jyly konkýrs boıynsha Shákárim atyndaǵy Semeı memlekettik ýnıversıtetiniń rektory bolyp taǵaıyndaldy. 2008 jyldyń sáýirinde Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N.Á.Nazarbaevtyń ókimimen Q.I.Sátbaev atyndaǵy Qazaq ulttyq tehnıkalyq ýnıversıtetiniń rektory bolyp taǵaıyndaldy. Professor J.M.Ádilovtiń ǵylymı-pedagogıkalyq qyzmeti tek Qazaqstanda ǵana emes, shetelderde de belgili jáne keńinen tanymal boldy. Ol 150-astam ǵylymı-ádistemelik jumystardyń, sonyń ishinde 9 monografııa men 11 oqý quralynyń avtory, on tórt ǵylym kandıdatyn jáne bir ǵylym doktoryn daıyndady, Reseı, AQSh, Ulybrıtanııa, Germanııa, Frantsııa, Italııa, Shveıtsarııa, Japonııa, Týrtsııa, Gonkong, Malaızııa men Sıngapýrdaǵy halyqaralyq konferentsııalar men semınarlarda baıandamalar jasady. QR Ulttyq ǵylym akademııasynyń Jer týraly ǵylym bóliminiń qurmetti akademıgi jáne tóraǵasy, QR Ulttyq ınjenerlik akademııasynyń, Qazaqstan Jaratylystaný ǵylymdary ulttyq akademııasynyń, Halyqaralyq ınjenerler akademııasynyń, Halyqaralyq joǵary mektep akademııasynyń jáne Halyqaralyq aqparattaný akademııasynyń akademıgi. «Qurmet» ordeniniń ıegeri, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń úsh alǵys hatyna ıe. «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 10 jyl», «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl», «Astanaǵa 10 jyl» jáne «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 20 jyl» mereıtoılyq medaldarymen, «QR ǵylymyn damytýǵa sińirgen eńbegi úshin», «QR Qurmetti bilim qyzmetkeri», «Y.Altynsarın», «Shyǵys Qazaqstan halyqtarynyń tarıhı, mádenı jáne rýhanı murasyn damytýǵa qosqan úlesi úshin», «Kásipodaqtarǵa sińirgen eńbegi úshin» jáne taǵy da basqa kóptegen keýde belgilerimen marapattalǵan. Ol sonymen qatar shetel memleketteriniń ordenderimen jáne medaldarymen marapattalǵan. J.M.Ádilov - «Nur-Otan» HDP múshesi, Týsson qalasynyń (AQSh) qurmetti azamaty.
60 jyl buryn (1954) «Turan» ýnıversıtetiniń birnshi prorektory, oqý jumystary jónindegi prorektory TAZABEKOV Qýanysh Ámirqululy dúnıege keldi.
Taldyqorǵan oblysynda týǵan. S.M. Kırov atyndaǵy Qaaq memlekettik ýnversıtetin bitirgen, ekonomıst.
1972 jyly - qurylys jumysshysy. 1979-1992 jyldpary - Almaty halyq sharýashylyǵy ınstıtýtynda oqytýshy, aspırant, aǵa oqytýshy, dotsent. 1992-1994 jyldary - osy ınstıtýttyń bıznes jáne menedjment fakýltetiniń dekany.
Qazirgi qyzmetinde - 1994 jyldan beri.
40-tan astam ǵylymı jarııalanymdardyń avtory. .
58 jyl buryn (1956) «Amangeldi Gaz» JShS bas dırektorynyń orynbasary. T Ó LEKEShEV Q aldybaı Oń aıba ıuly dúnıege keldi.
V.I.Lenın atyndaǵy Qazaq polıtehnıkalyq ýnıversıtetin, Qazaq memlekettik basqarý akademııasyn bitirdi, ken ınjeneri, ekonomıst.
1979 jyldan Mańǵystaý oblysynyń munaı-gaz ken oryndary men kásipshilikterinde mamandyǵy boıynsha qyzmet atqardy. 1988-1990 jyldary - Qazaqstan KP Jańaózen qalalyq komıtetiniń nusqaýshysy. 1990 jylǵy qańtar-maýsym Jańaózen aýdandyq atqarý komıtetiniń aǵa referenti. 1991-1992 jyldary «Ózenmunaı» munaı kásipshiliginiń bastyǵy. 1991-1998 jyldary - uńǵylardy jóndeý, munaı jáne gaz óndirý bólimderinde bastyq., munaıgaz óndirý basqarmasynda bas tehnolog. basqarma bas ınjeneri - óndiristik bólim bastyǵy. 1998-2007 jyldary - «Ózenmunaı» kenishin ońaltý blogy jobaynyń kenishti jobalaý óndiris jumystary tobynyń dırektory. 2000-2007 jyldpary «Qazmunaıgaz» UK» AQ óndiris basqarmasy departamenti dırektorynyń orynbasary., departament dırektorynyń orynbasary,tehnıkalyq damý departamentiniń dırkektory. 2007-2008 jyldary - «Samuryq» munaıgaz aktıvterin basqarý jónindegi qazaqstandyq holdıngi dırektorynyń orynbasary. 2008-2013 jyldary - «Samuryq-Qazyna» memlekettik aktıvterdi basqarý dırektorynyń orynbasary., bas sarapshysy,
Qazirgi qyzmetinde - 2013 jylǵy qyrkúıekten beri.
«Eren eńbegi úshin», «Qazaqstan munaıyna 10 jyl», «Qazaqstan táýelsizdigine 10 jyl» medaldarymen, basqa da nagradalarmen marapattalǵan.
54 jyl buryn (1960) QR Prezıdentiniń kómekshisi OŃJANOV Nurlan Baımoldauly dúnıege keldi.
Taldyqorǵan oblysynda týǵan. Germanıstıka mamandyǵy boıynsha Gýmboldt atyndaǵy Berlın Ýnıversıtetiniń fılologııa fakýltetin bitirgen, Fılologııa ǵylymdarynyń kandıdaty. 1983-1986 - Almaty qalasynda fılologııa dotsenti; 1986-1992 - Máskeý qalasynda ǵylymı qyzmette; 1992-1994 - QR Baspa jáne buqaralyq aqparat mınıstrliginiń bólim bastyǵy jáne mınıstrdiń keńesshisi; 1994-1996 - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Apparaty, Halyqaralyq bóliminiń aǵa referenti; 1996-1997 - Qazaqstan Respýblıkasynyń Avstrııa Respýblıkasyndaǵy Elshiliginiń birinshi hatshysy keıin keńesshisi; 1997-2001 - Qazaqstan Respýblıkasynyń Shveıtsarııa Konfederatsııasyndaǵy Elshiliginiń keńesshisi; 2001-2002 - QR Syrtqy ister mınıstrligi, Ekonomıkalyq saıasat departamentiniń dırektory; 2002-2003 - Qazaqstan Respýblıkasynyń Maındaǵy Frankfýrt qalasyndaǵy Bas konsýly; 2003-2004 - QR Syrtqy ister vıtse-mınıstri, TMD isteri komıtetiniń tóraǵasy, «Ortalyq Azııa yntymaqtastyǵy» uıymy qyzmetiniń máseleleri jónindegi Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq úılestirýshisi; 2004-2007 - QR Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary; 2007-2008 - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń kómekshisi; 2008-2014 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasynyń Germanııa Federatıvtik Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi jáne Danııa Koroldigindegi Elshi mindetin qosa atqarýshy. Qazirgi qyzmetinde - 2014 jylǵy shileden beri.
Nemis tilin meńgergen. «Qurmet» ordenimen, medaldarmen marapattalǵan.
53 jyl buryn (1961) Qazaq ulttyq óner ýnıversıtetiniń «horeografııa» fakýltetiniń dekany, QR eńbek sińirgen ártisi, professor MÝSIN Rınat Eltaıuly dúnıege keldi.
Almaty horeografııa ýchılışesin, A.V.Lýnacharskıı atyndaǵy Reseı memlekettik teatr óneri ınstıtýtyn bitirgen.
Kóp jyldar boıy Bolat Aıýhanov basqarǵan QR memlekettik akademııalyq bı teatrynyń solısi boldy. Kóptegen kontserttik baǵdarlamalarda jáne «Aqqý kóli», «Jızel», «Qyz Jibek», «Bolero», «Gamlet», «Shyńǵyshan», «Máńgúrt», «Karmen-sııýta», «Tatıana Larına» jáne basqa da baletterde jetekshi partııalardy oryndady.
Oryndaýshylyq qyzmetimen qatar A.Lýnacharskıı atyndaǵy GITIS-te pedagog mamandyǵyn meńgerdi. Іzmir qalasyndaǵy Іzmir opera jáne balet teatryna (Túrkııa) shaqyrylyp, onda 4 jyl boıy kásibı trýppanyń pedagog-jattyqtyrýshysy boldy.
2012 jyly Almatyda Abaı atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq opera jáne balet teatrynda onyń 30 jyldyq oryndaýshylyq qyzmetine arnalǵan saltanatty kontsert ótti. «Qurmet belgisi» ordenimen marapattalǵan.
53 jyl buryn (1961) QR Bilim jáne ǵylym vıtse-mınıstri IMANǴALIEV Esenǵazy Nurtóleýuly dúnıege keldi.
Semeı oblysynda týǵan. V.I.Lenın atyndaǵy Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtyn, Lenıngrad memlekettik ýnıversıtetin bitirgen., ınjener, psıholog.
1984-1992 jyldary Balqash ken-metallýrgııa tehnıkýmynda oqytýshy, tsıkldik komıssııa meńgerýshisi, aǵa oqytýshy, dırektordyń orynbasary. 1992-2001 jyldary - Balqash qalasyndaǵy kásiptik-tehnıkalyq lıtseıdiń dırektory. 2001-2008 jyldary - Qaraǵandy oblystyq bilim departamentiniń dırektory. 2008-2013 QÓaraǵandy oblystyq bilim basqarmasynyń bastyǵy.
Qazirgi qyzmetinde - 2013 jylǵy qarashadan beri.
452 jyl buryn (1562-1635) ıspan dramatýrgy Lope de VEGA (Felıks Lope de Vega Karpo) dúnıege keldi. 204 jyl buryn (1810-1881) orys hırýrgy, áskerı-*dalalyq hırýrgııanyń negizin salýshy PIROGOV Nıkolaı Ivanovıch dúnıege keldi.
179 jyl buryn (1835-1919) amerıkandyq kásipker, iri bolat ónerkásipshisi, fılantrop Endrıý KARNEGI - dúnıege keldi.
170 jyl buryn (1844-1929) nemistiń avtomobıl ónertapqyshy Karl BENTs dúnıege keldi.
99 jyl buryn (1915-2006) genera-kapıtan (armııa generaly), áskerı hýnta basshsy, chılı ultynyń joǵarǵy basshysy, Chılı qarýly kúshteriniń bas qolbasshysy, 1974-1990 jyldardaǵy Chılı prezıdenti Aýgýsto Hose Ramon PINOChET ÝGARTE dúnıege keldi. 119 jyl buryn (1895-1978) keńestik memleket jáne saıası qaıratkeri MIKOıAN Anastas Ivanovıch dúnıege keldi.
91 jyl buryn (1923-1982) fın memlekettik jáne saıası qaıratkeri, Fınlıandııanyń 1982-1994 jyldardaǵy prezıdenti Maýno Henrık KOIVISTO dúnıege keldi.
89 jyl buryn (1925-2008) reseı kınoaktrısasy MORDıÝKOVA Nonna (Noıabrına) Vıktorovna dúnıege keldi.