25 aqpan. Jylnama

Kazinform oqyrman nazaryna 25 aqpanǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.

ESTE QALAR OQIǴALAR

1971 jyly Jezqazǵan mys qorytý zaýytynyń alǵashqy kezegi iske qosyldy.

1991 jyly Qazaq KSR Mınıstrler Keńesiniń «Semeı qalasynda Radıatsııalyq medıtsına jáne ekologııa ınstıtýtyn qurý týraly» qaýlysy qabyldandy. Instıtýt ǵylymı qyzmetiniń negizgi baǵyttary – radıatsııalyq jáne basqa da faktorlardyń qorshaǵan ortaǵa, adamdarǵa, janýarlarǵa áserin zertteý.

1993 jyly Qazaq KSRO ǵaryshtyq zertteýler agenttigi Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq aeroǵarysh agenttigi (UAǴA) bolyp qaıta quryldy. Qazaqstan Respýblıkasy UAǴA bas dırektory bolyp tuńǵysh qazaq ǵaryshkeri Toqtar Áýbákirov taǵaıyndaldy.

1994 jyly Qazaqstan Respýblıkasy men Kambodja koroldigi arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynas ornady.

1999 jyly Qazaqstanda táýelsizdik alǵannan keıingi alǵashqy halyq sanaǵy bastaldy. Sanaq naýryzdyń 4-ne deıin jalǵasty. Memleket aýmaǵy 1 463 sanaq bólimderine bólindi. Sanaq qorytyndysy boıynsha Qazaqstanda 15 673 400 adam turady.

2008 jyly S.Seıfýllın atyndaǵy Qazaq agrotehnıkalyq ýnıversıtetiniń (QazATÝ) «Aq jelken» stýdenttik teatry quryldy. Jyl saıyn tanymal qazaq jáne shetel dramatýrgtarynyń qoıylymdaryn qoıady. 2012 jyly stýdenttik teatr Sáken Seıfýllınniń ómiri men qyzmetine jáne rýhanı murasyna arnalǵan «Aqyn men ajal» spektakliniń premerasyn qoıdy. Bul týyndyny «Aq jelken» stýdenttik teatry úshin aqyn, Qazaqstan Jazýshylar Odaǵynyń múshesi G. Eshtanaev arnaıy jazdy.

2009 jyly Polshada «Polıak Benedıkt: Eýropadan Azııaǵa Qazaqstan arqyly (1245-1247 jj.)» atty kitap jaryq kórdi. Osydan jeti ǵasyrdan astam, Marko Polo dúnıeniń azııalyq bóligine kelgeninen 30 jyl buryn, frantsıskandyq taqýa Benedıkt Polıak Qasıetti Taqtyń dıplomatııalyq mıssııasy quramynda eýropalyqtardyń ishinde birinshi bolyp qazirgi Qazaqstan dalasyn basyp ótip, Azııa qurlyǵynyń tereń qoınaýyna saıahat jasady. Bul saıahattaýdyń nátıjesi zamandastarynyń kútken jańalyqtarynyń bárinen de asyp tústi. Polıak saıahatshysynyń jasaǵan habarlamasy Eýrazııadaǵy Altyn Ordanyń saltanat qurý dáýirindegi eń jarqyn qujattardyń biri. Ǵalymdardyń pikiri boıynsha, polıak Benedıkt Uly Dala týraly aqparat jınaýda mańyzdy ról atqardy, osynyń arqasynda Eýropa birinshi ret dala turǵyndarynyń ómiri men turmysy týraly jaılardy bildi. Varshavadaǵy Qazaqstan Elshiligi bastamasymen basylyp shyqqan jarııalanymda oqyrmandarǵa Vena jáne Parıj qalalaryndaǵy Ulttyq kitaphanalarda saqtalǵan osy saıahattyń jylnamasy berilgen. Sonymen qatar saıahat barysyn sıpattaǵan kóne qoljazbalar ǵylymı aınalymǵa tuńǵysh ret birneshe tilde: latyn, polıak, qazaq jáne orys tilderinde engizildi.

2010 jyly Almatyda QR Ortalyq memlekettik mýzeıinde «Ýaqyt aǵymyndaǵy hattar» kórmesiniń ashylýy ótti. Onda arab, latyn jáne kırıll qarpi negizinde jazylǵan iskerlik jáne jeke hattar qoıyldy. Olardyń arasynda Shoqan Ýálıhanov, Abaı, Álkeı Marǵulan, Muhtar Áýezov, Ahmet Jubanovtyń jazǵan hattary bar.

2010 jyly Almatydaǵy Qazaq-Brıtan ýnıversıtetinde respýblıkadaǵy alǵashqy munaı murajaıy ashyldy. Qazirgi tańda qolda bar barlyq jádigerler «Munaı-gaz salasynyń tarıhy», «Munaı-gaz isiniń geologııalyq-geofızıkalyq negizi», «Munaı kásibiniń qural-jabdyqtary» degen 3 sektsııaǵa toptastyrylyp otyr.

2012 jyly elordadaǵy Beıbitshilik jáne kelisim saraıynda «Astana - túrki áleminiń mádenı astanasy» jylynyń ashylý saltanaty ótti. Mádenı shara barysynda mártebeli meımandar men elorda jurtshylyǵynyń aldyna shyǵyp sóz sóılegen QR Mádenıet jáne aqparat mınıstri Darhan Myńbaı «Astana - túrki áleminiń mádenı astanasy» jylyn ótkizý barsha túrkitildes memleketterdiń rýhanı damýyna sony serpin beretinin atap ótti.

2014 jyly QBTÝ Halyqaralyq ekonomıka mektebiniń (HEM) 2 stýdenti Merýert Erkebulan men Halıda Ǵalymova London ýnıversıteti emtıhandarynyń qorytyndysy boıynsha úzdik nátıje kórsetti. QBTÝ HEM 4 kýrs stýdenti M. Erkebulan 100 baldyń 92 upaıyn jınap, «Elements of Econometrics» páni boıynsha úzdik atandy. Al H. Ǵalymova «Economics of Labour» páninen 90 upaıǵa ıe bolǵan. London ýnıversıtetiniń emtıhandaryn jyl saıyn 180 eldiń 54 myń stýdenti bir ýaqytta tapsyrady.

2015 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Tuńǵysh Prezıdentiniń mýzeıinde beıneleý jáne sándik-qoldanbaly óner týyndylarynyń «Qazaq handyǵy: Uly dalanyń uly beıneleri» atty kórmesiniń ashylý rásimi ótti. Ekspozıtsııada birqatar tarıhı artefaktiler: Reseı patshaıymy І Elızavetanyń atynan Abylaı hanǵa tartý etilgen ataqty qylyshtyń bóligi, Bólek batyrdyń dýlyǵasy, sonymen qatar Q.Altynbekovtiń tarıhı dáldikpen oryndaǵan qazaq handarynyń mór-júzikteri men A.Abdýbaıttiń altyn zerli jippen kestelengen kórkem pannolary bar.

2017 jyly Máskeýde Mahambet Ótemisuly atyndaǵy Atyraý qazaq drama teatry alǵash ret reseılik jazýshy Georgıı Prıahınniń «Tergeý» pesasyn qoıdy.

2019 jyly Polshada polonııa alǵashqy jastar qysqy chempıonaty ótti. Oǵan quramyna Almaty, Astana, Kókshetaý qalalary men Soltústik Qazaqstan oblysynyń ıAsnaıa Polıana aýylynyń ókilderi kirgen Qazaqstan quramasy qatysty. Krynıtsa-Zdrýı kýrortty qalashyǵynda ótken jarysqa Avstrııa, Belarýs, Ulybrıtanııa, Vengrııa, Islandııa, Ispanııa, Italııa, Qazaqstan, Lıtva, Reseı, Ýkraına jáne Chehııa sportshylary qatysty. Komandalyq esepte qazaqstandyqtar Chehııa men Lıtvadan keıingi úshinshi orynǵa ıe boldy. Marapatty júldegerlerge chempıonattyń jabylý saltanatyna qatysqan Polsha Senatynyń basshysy Stanıslav Karchevskıı tabystady.

2021 jyly Jańa Zelandııanyń iri qalasy Oklendte Qazaqstannyń Qurmetti konsýldyǵynyń saltanatty ashylý rásimi ótti. Qurmetti konsýl bolyp Beesley Investments Limited konsaltıngtik kompanııasynyń dırektory Braıan Eshlı Djonson taǵaıyndaldy.

2023 jyly elordalyq «Astana» fýtbol klýby fýtboldan Qazaqstan sýperkýbogyn altynshy ret jeńip aldy.

«Astana» Qazaqstan Sýperkýbogyna 10-shy ret qatysyp, bul kýbokty altynshy ret jeńdi. Komanda 2011, 2015, 2018, 2019, 2020 jáne 2023 jyldary jeńiske jetti.