23 qyrkúıek. QazAqparat kúntizbesi
23 qyrkúıek, JEKSENBІ.
Saýd Arabııasynyń Memlekettik meıramy - Koroldiktiń jarııalanǵan kúni (1932)
Qazaqstan Respýblıkasy men Saýd Arabııasy arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynas 1994 jylǵy 30 sáýirde ornatyldy.
Qyrǵyzstanda memlekettik til kúni
1989 jyly Qyrǵyz KSR-nyń Joǵarǵy keńesi «Qyrǵyz KSR-nyń memlekettik tili týraly» Zańyn biraýyzdan qabyldap, oǵan memlekettik til dárejesin berdi.
Lıtvada Holokost qurbandaryn eske alýdyń halyqaralyq kúni
Eske alý kúni 1943 jyly Vılnıýstegi gettonyń joıylýymen baılanysty bekitilgen.
Brýneıde muǵalimder kúni
Brýneıdiń 28-shi sultany Omar Álı Saıfýtdın ІІІ-niń týǵan kúniniń qurmetine bekitildi.
Argentına áıelderiniń saıası quqyqtary kúni
Jyl saıyn atap ótiledi. Bul merekeniń atap ótilýi Argentınanyń 29-shy jáne 41-shi prezıdenti Hýan Peronnyń zaıyby Eva Peronnyń qyzmetimen baılanysty.
Orta mektepti aıaqtaı almaıtyn balalardyń quqyqtaryn qorǵaý kúni
Bul ataýly kún alǵash ret 2008 jyly AFEV uıymynyń bastamasymen Frantsııada bekitildi.
Kanadada aǵash merekesi
Bul merekege qatysty sharalar alǵash ret 2011 jyly ótkizilip, sodan beri jyl saıyn Kanadanyń búkil aýmaǵynda atap ótilýde. Bul sharalar negizinen kanadalyqtarǵa aǵashtardyń qorshaǵan ortadaǵy róli týraly kóbirek bilýine múmkindik beredi.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1992 jyly Qazaqstan Respýblıkasy men Kolýmbııa Respýblıkasy arasynda dıplomatııalyq qarym-qatynas ornatyldy.
1993 jyly Qazaqstan, Qyrǵyzstan jáne Ózbekstan basshylary Ortalyq Azııada Ekonomıkalyq odaq qurý týraly kelisimge qol qoıdy.
1994 jyly Aqmola ýnıversıtetine Sáken Seıfýllın esimi berildi.
1994 jyly QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń sybaılas jemqorlyqpen, para alý jáne basqa da memlekettik jáne basqarý organdaryndaǵy laýazymdy tulǵalardyń qylmystyq quqyq buzýshylyqtaryna qarsy kúres boıynsha arnaıy respýblıkalyq komıssııa qurý týraly Jarlyǵy shyqty.
1998 jyly Almatyda tanymal kompozıtor Áset Beıseýovke eskertkish ornatyldy.
2003 jyly Astanada І Dúnıejúzilik jáne dástúrli dinder sezi bastaldy. Onyń jumysyna ıslam, hrıstıandyq, ıýdaızm, sıntoızm, ındýızm jáne býddızmniń meılinshe bedeldi ókilderi qatysty.
Sezdiń qatysýshylary quramynyń kórnekiligi men joǵary deńgeıi konfessııaaralyq forým ótkizý jónindegi Qazaqstan bastamasynyń júzege asýynyń daýsyz tabysyna aınaldy. Dinder dıalogy І Sezdiń tujyrymdamalyq ıdeıasy jáne daý-damaıdy sheshý tásili retinde dinaralyq jáne ultaralyq qarym-qatynastardaǵy kúsh kórsetý men terror ádisterine qarsy qoıyldy. Sezge qatysýshylar arasynda búgingi álemdegi dinniń róli jáne kez kelgen dinniń negizgi moraldyq qundylyqtarynyń jalpyadamzattyq sıpaty jóninde ashyq pikirlesý ótti.
Biregeı jáne este qalarlyq oqıǵaǵa aınalǵan forým búkil álemdegi adamzat balasynyń beıbit jáne laıyqty ómiri úshin túrli dinder ókilderiniń yntymaqtastyǵy men birliginiń ózektiligin jáne asa qajettigin kórsetip berdi. Sezdiń ıdeıasyn K.Annan, Dj.Býsh, M.Tetcher, Tszıan Tszemın, N.Mandella, J.d'Esten jáne álemniń ózge de asa yqpaldy saıasatkerleri qoldady.
Forým qorytyndysy boıynsha rýhanı kóshbasshylar bolashaqtaǵy úılesimdi álemniń negizderi retinde adamzat úshin beıbitshilik pen órleýdi qamtamasyz etý jáne barlyq qoǵamda turaqtylyqty saqtaý baǵytyndaǵy birlesken is-áreketteri týraly málimdegen deklaratsııa qabyldady. Aýqymdy sharanyń tabysy І Sezdiń dinaralyq forýmdy ár úsh jylda bir retten kem emes turaqty negizde ótkizip turý týraly sheshiminde bekitildi.
2004 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Almatydaǵy rezıdentsııasynda Afınyda ótken XXVIII jazǵy Olımpıada oıyndary júldegerlerimen kezdesip, memlekettik nagradalar tabys etti. Bokstan Olımpıada chempıony Baqtııar Artaev І dárejeli «Barys» ordenimen, Olımpıadanyń kúmis júldegerleri - grek-rım kúresiniń palýany Georgıı Tsýrtsýmıa, boksshy Gennadıı Golovkın, erkin kúres palýany Gennadıı Lalıev, aýyr atlet Sergeı Fılımonov «Qurmet» ordenimen, qola júldegerler - jeńil atlet-onsaıysshy Dmıtrıı Karpov, boksshy Serik Eleýov, grek-rım kúresiniń palýany Mkhıtar Manýkıan «Eren eńbegi úshin» medalimen marapattaldy. Olımpıada jeńimpazy men júldegerlerin daıyndaǵan jattyqtyrýshylar - N.Aqúrpekov, K.Ǵalymtaev, L.Don, ıÝ.Melnıchenko, T.Saıhanov jáne V.Karpovqa «Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri» ataǵy berildi. Qazaqstan sportshylary Olımpıada oıyndarynan bir altyn, tórt kúmis jáne úsh qola medal jeńip aldy. Komandalyq esep boıynsha Qazaqstan qyrqynshy orynǵa taban tiredi.
2005 jyly Pavlodardaǵy Taras Shevchenko atyndaǵy Ýkraına mádenıet seriktestiginde respýblıkadaǵy birinshi ýkraın-qazaq sózdiginiń tusaýkeser rásimi boldy. Sózdik ýkraına dıasporasynyń oqýshylaryna óz tilin jáne memlekettik tildi úırenýge kómek kórsetedi. Basylymnyń tırajy - úsh myń dana.
2005 jyly Aqtóbede Álııa Moldaǵulovanyń memorıaldyq kesheni ashyldy. Qoladan quıylǵan Álııanyń beınesi granıt tuǵyrǵa ornatylǵan. Eskertkishtiń eki jaǵyndaǵy granıt bederlerge saq dáýirinen bastap qazirgi kezeńge deıingi qazaq tarıhy beınelengen. Memorıal avtorlary - belgili músinshiler Baqytjan Ábishev pen Esken Sergebaev.
2009 jyly Taldyqorǵanda Qabanbaı batyr eskertkishi saltanatty túrde ashyldy. Jetisý jerinde turyp jatqan batyrdyń urpaqtary «Daraboz» qoǵamdyq-mádenıet qoryn quryp, birneshe qaıyrymdylyq aktsııalaryn jasaý nátıjesinde eskertkishtiń qurylysyna qarajat jınady. Eskertkish qoladan quıylǵan, bıiktigi - 11 metr. Músinshi-arhıtektor - Bolat Qusaıynov, jobalaýshy - Berdibek Shigerbaev.
Qarakereı Qabanbaı (1691-1769) - qazaq batyry, jońǵarlarǵa qarsy azattyq soǵystyń dańqty qaharmandarynyń biri. Ańyraqaı-Alakól shaıqasyna, keıin Shyńǵystaý, Ertis boıyndaǵy shaıqastarǵa qatysyp, Abylaı hannyń bas batyrlarynyń biri bolǵan.
2009 jyly Shyǵys Qazaqstannyń Jarma aýdanyndaǵy Qalbataý aýylynda Er Jánibek batyrdyń memorıaldyq kesheni saltanatty túrde ashyldy. Keshen qolyndaǵy naızasymen beınelengen batyrdyń alty metrlik qola eskertkishinen turady. Onyń eki jaǵynda eki qasqyr tursa, al arqa jaǵynda bıiktigi 45 metrlik stella bar. Eskertkishten 30 metrdeı jerde Er Jánibektiń kesenesi ornatylǵan.
Er Jánibek, Jánibek Berdáýletuly (1714-1792) - jońǵar shapqynshylyǵy kezinde erekshe kózge túsken batyr, sheshen. Ol úsh júzdiń handary Ábilmámbet jáne Abylaı (Ábilmansur) kezinde jońǵar shapqynshylaryna qarsy soǵystarda qazaq qolynyń sardarlary Qarakereı Qabanbaı, Qanjyǵaly Bógenbaı, Ýaq Ótegen jáne Oraqbaı, Malaısary qatarly batyrlarmen tize qosa otyryp, «Quba Qalmaq» atalǵan jońǵar shapqynshylaryna qarsy soǵystarda kúresken qolbasy, áıgili sheshen, ádil bı ári sol kezdegi tutas Abaq Kereıdiń el ıesi bolǵan.
2010 jyly Jezqazǵan aýmaǵynda birqatar mektepterge Qazaqstannyń tanymal qaıratkerleriniń esimderi berildi. Jezqazǵan ákimdiginiń sheshimin XVI sessııa kezinde qalalyq máslıhat depýtattary maquldady. Jezqazǵannyń №1 orta mektebi endi Ahmet Baıtursynovtyń, № 4 mektep - Baýyrjan Momyshulynyń, № 9 mektep - Maǵjan Jumabaevtyń, № 10 mektep - Mirjaqyp Dýlatovtyń, № 13 - Dinmuhamed Qonaevtyń, № 21 - Mustafa Shoqaıdyń, al № 26 gımnazııa - Shoqan Ýálıhanovtyń esimin aldy. Keńgir aýylynyń № 2 orta mektebine Muhtar Áýezovtiń, al Talap aýylyndaǵy № 6 mektepke - Qaırat Rysqulbekovtiń esimi berildi.
2010 jyly Qazaqstan aýmaǵynda Baýyrjan Momyshulynyń 100 jyldyǵyna arnalǵan poshta markasy aınalymǵa shyǵaryldy.
2010 jyly «Mádenı mura» baǵdarlamasy aıasynda alǵash ret tarıhı-mádenı eskertkishterdiń Memlekettik tizimi bekitildi.
2011 jyly Almatyda TMD ekonomıkalyq keńesiniń 51-otyrysy, EýrAzEQ Integratsııalyq komıtetiniń 55-otyrysy jáne Kedendik odaq komıssııasy 31-otyrysynyń qatysýshylary EýrAzEQ pen Kedendik odaqqa múshe memleketterdiń ózara yqpaldastyǵynyń mańyzdy máseleleri men bolashaǵyn talqylady.
2012 jyly Maınıngen qalasynyń (Germanııa) memlekettik teatrynda «Abaı» operasynyń nemis tilindegi premerasy ótti.
2013 jyly Astanadaǵy Beıbitshilik pen kelisim saraıynda Álemdik jáne dástúrli din kóshbasshylary seziniń 10 jyldyǵynyń qurmetine «Dintutqa» kitabynyń tusaýkeseri bolyp ótti.
2013 jyly Reseı jazýshysy Gennadıı Vasılev «Bókeı han» tarıhı romanyn jazyp aıaqtady.
2013 jyly Pavlodar oblysynyń Baıanaýyl aýdan ortalyǵynda Qazaqstan Respýblıkasynyń tuńǵysh akademıgi, Geologııa ǵylymdary ınstıtýtynyń jáne Musa myrza meshitiniń negizin qalaýshy Qanysh Imantaıuly Sátbaev atyndaǵy memorıaldyq murajaı ashyldy.
2014 jyly «Qazaqstan» ulttyq telearnasynda «Janyńda júr jaqsy adam» derekti fılmder tsıklynyń jańa maýsymy bastaldy.
2016 jyly Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Qostanaı oblysyna jumys saparymen bardy. Sapar barysynda kóptegen áleýmettik, aýyl sharýashylyq jáne óndiris nysandaryn aralady.
2016 jyly Memleket basshysy Qostanaıda aımaqtaǵy iri kásiporyndar shyǵarǵan elektromobılderdiń úlgilerimen tanysyp, kólik quralynyń jaılylyǵyna oń baǵasyn berdi. Elektr togymen júretin mashınalar «Astana EKSPO-2017» Halyqaralyq mamandandyrylǵan kórmesine qoıylǵan bolatyn.
1846 jyly Berlın observatorııasynyń astronomy Iogann Gottfrıd Galle Ýrben Levereniń nusqaýlaryn basshylyqqa alyp, Neptýndy anyqtady.
1986 jyly Amerıkanyń astrofızıgi men dıssıdenti Charlz Haıder Vashıngtondaǵy Aq úıdiń qasynda ashtyq jarııalady. Ol Ronald Reıgannyń ákimshiliginen qarýlaný jarysyn toqtatyp, ıadrolyq qarýdan bas tartýdy talap etken. Doktor Haıder 218 kún tamaqtan bas tartqan.
1991 jyly Qytaıda eń kóne mýzykalyq aspap - 9 000 jyl burynǵy fleıtanyń tabylǵany týraly jarııalandy.
2008 jyly Google-diń Android mobıldi operatsııalyq júıesiniń birinshi nusqasy resmı túrde shyqty. Atalǵan platformamen jumys istegen birinshi qurylǵy HTC Dream smartfony boldy.