21 ShІLDE. QAZAQPARAT KÚNTІZBESІ: ATAÝLY KÚNDER, OQIǴALAR, ESІMDER
21 shilde, DÚI SENBІ
Belgııa Koroldiginiń ulttyq meıramy - Korol 1 Leopoldtiń ant bergen kúni (1831). Qazaqstan Respýblıkasy men Belgııa Koroldiginiń arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynas 1992 jylǵy tamyzdyń 18-inde ornatyldy.
ESTE QALAR OQIǴALAR 97 jyl buryn (1917) Orynbor qalasynda I jalpyqazaq sezi ótip, onda qazaq ıntellıgentsııasynyń ókilderi «Alash» partııasyn qurý týraly sheshim shyǵardy.
56 jyl buryn (1958) Qazaq sımfonııalyq orkestri quryldy.
4 3 jyl buryn (1971) Qazaq KSR-niń Jer kodeksi qabyldandy.
2 1 jyl buryn (1993) Shyǵys Qazaqstan oblysy Qatonqaraǵaı aýdanynyń ortalyǵyndaǵy Qazan tóńkerisiniń 50 jyldyǵy atyndaǵy kóshege jazýshy Oralhan Bókeıdiń esimi berildi.
2 1 jyl buryn (1993) Vılnıýste Qazaqstan men Lıtva Úkimetteri erkin saýda týraly, halyqaralyq jolaýshylar jáne júk tasymaly týraly, áýe qatynasy týraly, temir jol kóligi salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly kelisimderge qol qoıdy.
20 jyl buryn (1994) Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti N.Nazarbaev qol qoıǵan «Halyqtyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq salaýattyǵy týraly» Zań baspasózde jarııalandy.
9 jyl buryn (2005) Soltústik Qazaqstan oblysynda qazaqstan-reseı «Qaraqoǵa» biryńǵaı baqylaý-ótkizý orny ashyldy.
«Qaraqoǵa» biryńǵaı baqylaý-ótkizý orny Reseı Federatsııasynyń shekarasynda ornalasqan, jalpy alyp jatqan aımaǵy 320 km. Ol halyqaralyq kópjaqty ótkizý orny bolyp tabylady. Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy taýar almastyrýdy jáne saýda-ekonomıkalyq baılanysyn ári qaraı damytýǵa arnalǵan ótkizý orny «bir aıaldama» júıesi boıynsha jumys isteı otyryp, taýar almastyrý barysyn jeńildetedi.
8 jyl buryn (2006) «Qazposhta» AQ respýblıka ishilik poshtalyq aınalymǵa jańa marka shyǵardy. Jańa shyǵarylym tanymal geolog-ǵalym, Qazaqstandaǵy geomehanıkanyń negizin salýshy, QR UǴA múshesi, professor Aqjan Mashanıdiń 100 jyldyǵyna arnalǵan. Ekinshi Arıstotel atanǵan Ábý Nasyr ál-Farabıdiń ǵylymı murasyn zertteýge barlyq sanaly ǵumyryn arnaǵan ol geologııa jáne ken isteri boıynsha jaryq kórgen birqatar oqý quraldarynyń avtory.
4 boıaýly ofsettik tásilmen oryndalǵan marka 50 myń dana taralymmen shyqqan.
7 jyl buryn (2007) Á.H.Marǵulan atyndaǵy arheologııa ınstıtýtynyń bir top qyzmetkerleri Tarazdaǵy qazba jumystaryn ótkizgen kezde, qala ortasynda ornalasqan Qarahan kesenesiniń mańynan meshit qaldyqtaryn tapty.
Meshittiń qurylysyna qaraǵanda 14 ǵasyrda salynǵanǵa uqsaıdy, sol kezde qurylysqa kirpish-shıkizatyn qoldanǵan. Sońǵy ıslamnyń meshitteri terrakota kirpishterinen kóterilgen. Bul ǵımarattyń saqtalyp qalǵan bóligi - irgesi, ishki atrıbýtıkasy - osy jerde meshit bolǵanyn dáleldeıdi, endi ıslam dininiń bizdiń elimizde qaı ýaqytta paıda bolǵanyn aıtýǵa bolady. Bul meshit buryn salynǵan nestorıan nemese manıheı hramnyń irgesinde turǵyzylǵan.
7 4 jyl buryn (1940) gıtlerlik Germanııanyń komandovanıesi Keńes Odaǵyna qarsy áskerı is-shara - «Barbarossa josparyn» ázirleýge kiristi.
6 1 jyl buryn (1953) KSRO Amerıka bıliginen Shyǵys Berlınniń turǵyndaryna tegin tamaq taratýdy toqtatýdy talap etti.
4 5 jyl buryn (1969) tuńǵysh ret adamzat balasy Aıǵa taban tiredi.
Ol amerıkandyq ǵaryshker Neıl Amstrong bolatyn.
3 1 jyl buryn (1983) Antarktıdadaǵy «Shyǵys» stansasynda tarıhtaǵy eń tómengi temperatýra -89,2 gradýs tirkeldi.
1 9 jyl buryn (1995) Bishkek qalasynda «Manas» eposynyń 1000 jyldyǵyna jáne uly Abaıdyń 150 jyldyǵyna oraı halyqaralyq aqyndar aıtysy jáne manasshylar konkýrsy bastaldy.
1 5 jyl buryn (1999) Ingýshetııada erlerge tórt áıel alýǵa ruqsat etildi.
7 jyl buryn (2007) Garrı Potter týraly aǵylshyn tilinde jetinshi kitap jaryq kórdi.
ESІMDER
1 60 jyl buryn (1854-1915) qazaq halqynyń tarıhyn zertteýshi, Orys georgafııalyq qoǵamy Orynbor bólimshesiniń jáne ǵylymı muraǵat komıssııasynyń múshesi DOBROMYSLOV Aleksandr Ivanovıch dúnıege keldi.
A.Dobromyslov 1888-1901 jyldary aralyǵynda Torǵaı oblysynda mal dárigeri bolyp jumys istep, qazaq aýyldaryn aralap, qazaq halqynyń san qyrly sharýashylyq ómirimen, ádet-ǵurpymen tanysty. «Torǵaı oblysyndaǵy halyqtyń qonystanýy týraly», «Torǵaı oblysyndaǵy mal sharýashylyǵy», «Torǵaı oblysyndaǵy qyrǵyzdardyń XVIII-XIX ǵasyrlardaǵy sot qurylysy» jáne taǵy basqa eńbekter jazdy. Keıin muraǵat materıaldarynan Orynbor ólkesi tarıhyna qatysty qundy qujattar jınap, Batys Qazaqstan tarıhy jóninde «Torǵaı oblysy» dep atalatyn 3 tomdyq ǵylymı eńbegin jaryqqa shyǵardy. Ómiriniń sońǵy jyldary Túrkistan óńirin, Ońtústik Qazaqstan qalalaryn zerttep, «Tashkenttiń burynǵy jáne qazirgi tarıhy». «Syrdarııa oblysynyń qalalary (Qazaly, Perovsk, Túrkistan, Áýlıeata, Shymkent)» atty eńbekter qaldyrdy.
11 6 jyl buryn (1898-1971) jazýshy, Sotsalıstik Eńbek Eri, KSRO Memlekettik syılyǵynyń ıegeri SOBOLEVLeonıd Sergeevıch dúnıege keldi.
Irkýtskide týǵan. 1910-1917 jyldary Irkýtsk gımnazııasynda, Peterbor kadet korpýsynda, áskerı teńiz ýchılışesinde oqyǵan. 1918-1931 jyldary soǵys-teńiz flotynda qyzmet etken. Ásker qatarynan bosaǵannan keıin Jazýshylar odaǵynyń Lenıngrad bólimshesinde, jýrnal redaktsııalarynda, Uly Otan soǵys jyldarynda teńiz flotynyń saıası bas basqarmasynda jumys istegen, «Pravda» gazetinde áskerı tilshi bolǵan. Soǵystan keıin 1958-1970 jyldary Reseı Jazýshylar odaǵy basqarmasynyń basshysy qyzmetin atqarǵan. 1932 jyly jaryq kórgen «Kúrdeli jóndeý» romanynda 1-shi dúnıejúzilik soǵys qarsańyndaǵy oqıǵalar, soǵystyń shynaıy keıpi sheber beınelengen. «Qyzyl týly Baltyq», «Teńiz jany», «Jasyl shuǵyla» romantıkalyq povesi, «Jeńis sáýlesi» áskerı kúndelikter toptamasy, «Basty baǵytta», «Ýaqyt jeli», «Dostyq on jyldyqtary», t.b. eńbekteri jaryq kórgen. 1935 jyly Qazaqstanǵa kelip, Rıdder metallýrgteri, qazaq shopandarynyń tynys-tirshiligi, Jambyl shyǵarmashylyǵy týraly jazylǵan maqalalary men ocherkterin baspasózde jarııalaǵan. 1937 jyly Ǵ.Toǵjanov, І.Jansúgirovtermen birge «Qazaqstan» atty merekelik jınaqty shyǵarýǵa atsalysqan. M.Áýezovtiń «Abaı» romanyn (1937-1945 jyldary 1-shi tomyn A.Nıkolskaıamen birge) orys tiline aýdarǵan. Áýezovpen birge «Qazaq ádebıeti tarıhynyń ocherkteri», «Qazaq halqynyń eposy men folklory» atty zertteýlerdi jáne «Abaı» tragedııasynyń orys tilindegi nusqasyn jazǵan. 1940, 1945 jyldary Máskeýde jaryq kórgen Abaı jınaqtaryna kólemdi kirispeniń avtory. Osy jyldary basylyp shyqqan «Qazaq ádebıeti antologııasynyń» qurastyrýshysy ári redaktory bolǵan. Jazýshy Áýezovke «Talant jáne dáýir», «Abaıdyń rýhanı inisi» degen zertteý eńbekterin arnaǵan. Ol S.Muqanovtyń «Syrdarııa» romanyn orys tiline tárjimalaǵan. «Jasyl shuǵyla», «Úshinshi lek» atty kitaptary qazaq tilinde jaryq kórgen.
8 3 jyl buryn (1931) jazýshy, qazaq balalar ádebıetindegi ertegi janryn damytýda aıanbaı ter tógip júrgen qalamger, Borodýlıha aýdanynyń qurmetti azamaty RYMJANOV Taýpyq Nábıuly dúnıege keldi.
Shyǵys Qazaqstan oblysynda týǵan. Semeı pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. Aıagóz, Jańasemeı aýdandaryndaǵy orta mektepterde muǵalim, oqý isiniń meńgerýshisi, dırektor bolǵan. 1976 jyldan Petropavlovka selosyndaǵy orta mektepte muǵalim qyzmetin atqarǵan.
«Ótkelder» tuńǵysh áńgimesi 1965 jyly oblystyq «Semeı tańy» gazetinde jaryq kórgen.
Taýpyq Rymjanov ańyzǵa bergisiz oqıǵalardy ushqyr qııalymen jaýlaı otyryp, oqyrmanǵa áserli áńgimeleýdiń sheberi. Qalamger kótergen taqyryptar san alýan, oqıǵalary da ár qıly. Ertegi-hıkaıat janryn jańǵyrtýdy basty ustanymyna aınaldyrǵan onyń tynymsyz izdenisiniń arqasynda talaı qundy shyǵarmalary jaryq kórdi.
2011 jylǵy 30 mamyrda Shyǵys Qazaqstan oblystyq Abaı atyndaǵy ámbebap kitaphanasynda jerles ustaz, jazýshy Rymjanov Taýpyqtyń «Ertegiler hıkaıattary» atty kitabynyń tusaýkeseri ótkizildi.
Jazýshynyń «Jalyqpas shejiresi», «Arýg gún nemese arǵyn taıpasynyń tarıhy týraly», «Ólmestiń juldyzy», «Záıtúnqarlyǵashtyń erligi», taǵy da basqa kitaptary bar. Ol Qazaqstan Jazýshylar Odaǵynyń balalar ádebıeti salasynda ótkizgen halyqaralyq «Daraboz» baıqaýynyń 2008, 2009 jyldary arnaıy yntalandyrý júldesine ıe boldy.
7 5 jyl buryn (1939) veterınarııa ǵylymynyń doktory, professor, Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ǵylym akademııasynyń akademıgi IVANOV Nıkolaı Petrovıch dúnıege keldi.
Almaty oblysynda týǵan. Almaty zootehnıkalyq-mal dárigerlik ınstıtýtyn, Qazaq mal dárigerlik ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń aspırantýrasyn bitirgen. 1986-1996 jyldary Qazaq mal dárigerlik ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń kishi, aǵa ǵylymı qyzmetkeri, bólim meńgerýshisi, dırektordyń ǵylymı jumystar jónindegi orynbasary qyzmetterin atqarǵan. 2000 jyldan beri Qazaq ulttyq agrarlyq ýnıversıtetinde kafedra meńgerýshisi bolyp isteıdi.
N.Ivanovtyń negizgi ǵylymı eńbekteri brýtsellezdiń epıdemıologııasyn jáne epızootologııasyn zertteýge arnalǵan. Ol mal brýtsellezin anyqtaýda qoldanylatyn erıtrotsıttik dıagnostıkalyq dármekter men antıgen usynyp, osy mal aýrýyn zertteýmen aınalysatyn ǵylymı mektep qurdy. Ǵalym 28 ǵylym kandıdatyn, 3 doktoryn daıyndaǵan.
Halyqaralyq Sıba-Geıge (Shveıtsarııa) medalimen marapattalǵan.
5 8 jyl buryn (1956) aqyn, jazýshy, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń múshesi ZÝBOV Valerıı Nıkolaevıch dúnıege keldi.
Reseıdiń Perm qalasynda týǵan. Semeı pedagogıkalyq ınstıtýtyn jáne Almatydaǵy Qazaqstan menedjment, ekonomıka jáne boljaý ınstıtýtyn btirgen. Pedagogıkalyq ınstıtýtta muǵalim, Іshki ister mınıstrliginde qyzmet atqarǵan. Máskeýde ótken 12-shi álemdik jastar jáne stýdentter festıvaline qatysyp, Novosibirde ótken poezııa baıqaýynyń dıplomanty atanǵan.
Aqynnyń birneshe jyr jınaǵy jaryq kórgen.
5 7 jyl buryn (1957) Qorqyt Ata atyndaǵy Qyzylorda memlekettik ýnıversıtetiniń rektory, tehnıka ǵylymdarynyń doktory, professor BISENOV Qylyshbaı Aldabergenuly dúnıege keldi.
Qyzylorda oblysy Jalaǵash aýdanynda dúnıege keldi. 1974 jyly Qyzylorda qalasyndaǵy №4 S.Seıfýllın atyndaǵy orta mektepti altyn medalmen bitirdi. Sol jyly V.I.Lenın atyndaǵy Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtyna qabyldanyp, osy oqý ornyn 1979 jyly úzdik dıplommen bitirip shyǵady. 1979-1980 jj. V.I.Lenın atyndaǵy Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtynda stajer-zertteýshi. 1980 jyldan bastap Jambyl gıdromelıoratıvtik-qurylys ınstıtýtynyń Qyzylorda fılıalynda oqytýshy, aǵa oqytýshy, fakýltet dekany, dırektordyń orynbasary qyzmetterin atqardy. 1982-1985 jyldary Máskeý qalasyndaǵy KSRO Memlekettik qurylys komıtetiniń Beton jáne temirbeton ǴZI aspıranty. 1985 jyly KSRO Memqurylys BTǴZI-da qurylys materıaldary men buıymdary mamandyǵy boıynsha tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty ǵylymı dárejesin alý úshin dıssertatsııa qorǵady. 1990-1996 jyldary Y.Jaqaev atyndaǵy Qyzylorda agroónerkásip óndirisi ınjenerleri ınstıtýtynyń oqý isi jónindegi prorektory, birinshi prorektory. 1995 jyly Reseı Federatsııasy Tomsk memlekettik sáýlet-qurylys akademııasynda qurylys tehnologııasy jáne uıymdastyrý mamandyǵy boıynsha tehnıka ǵylymdarynyń doktory ǵylymı dárejesin alý úshin dıssertatsııa qorǵady. 1996-1998 jyldary Y.Jaqaev atyndaǵy Qyzylorda polıtehnıkalyq ınstıtýtynyń rektory, 1998-2007 jyldary Qorqyt Ata atyndaǵy Qyzylorda memlekettik ýnıversıtetin basqardy. 160-tan astam ǵylymı eńbektiń, onyń ishinde 8 monografııa, 22 ónertapqyshtyq patent pen kýáliktiń, 5 oqýlyqtyń avtory. Ol 3 ǵylym doktory, 7 ǵylym kandıdatyn daıyndady. 1996-2007 jyldary Qyzylorda oblystyq máslıhatynyń úsh márte saılanǵan depýtaty retinde qoǵamdyq-saıası qyzmetpen belsene aınalysty. «Nur Otan» HDP Qyzylorda oblystyq fılıalynyń tóraǵasy (2006-2007 jj.), «Nur Otan» HDP saıası keńesiniń múshesi. 2007-2011 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Parlament Májilisiniń Qyzylorda oblysynan partııalyq tizim boıynsha saılanǵan depýtaty. 2011 jyly 12 tamyzdan bastap Qorqyt Ata atyndaǵy Qyzylorda memlekettik ýnıversıtetiniń rektory. Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri. «Qurmet» ordenimen, medaldarmen, QR Ǵylymyn damytýǵa qosqan úlesi úshin» belgisimen marapattalǵan.
5 6 jyl buryn (1958) Jambyl oblysy Moıynqum aýdanynyń ákimi MÁDІKENOV Bolat Asqaráliuly dúnıege keldi.
Jambyl oblysynda týǵan. Almaty sáýlet-qurylys ınstıtýtyn, Q.ıAsaýı atyndaǵy Halyqaralyq qazaq-túrik ýnıversıtetin bitirgen. Eńbek jolyn «Almatyturǵynúıqurylys» tresiniń ınjeneri bolyp bastaǵan. 1987-1990 jyldary - Jańatas qalalyq partııa komıtetiniń nusqaýshysy, bólim meńgerýshisi. 1991-1997 jyldary - «Maqsat» kooperatıvi tóraǵasynyń orynbasary, «Qarataý» aktsıonerlik qoǵamy jaǵarmaı materıaldary qyzmeti bastyǵynyń orynbasary. 1998-2000 jyldary - Sarysý aýdany ákimi apparatynyń bólim meńgerýshisi, bas mamany. 2000-2004 jyldary - Jambyl oblysy ákimi apparatynyń bas mamany, bólim meńgerýshisi. 2004-2010 jyldary - Jambyl oblysy Sarysý aýdanynyń ákimi. 2010-2013 jyldary - Jambyl oblysy ákimdiginiń jumyldyrý daıyndyǵy, azamattyq qorǵanys, apattardyń aldyn alý jáne joıýdy uıymdastyrý basqarmasynyń bastyǵy. Qazirgi qyzmetinde - 2013 jylǵy maýsymnan beri.
5 3 jyl buryn (1961) «Nur Otan» HDP Astana qalalyq fılıaly tóraǵasynyń birinshi orynbasary JAŃABERGENOV Qaırat Myrzahanuly dúnıege keldi.
Jambyl oblysynda týǵan.1978 jyly Jambyl gıdromelıoratsııalyq ınstıtýtyn jáne 1983 jyly Qazaq Halyqaralyq quqyq ınstıtýtyn ınjener-gıdrotehnık, zańger mamandyqtary boıynsha támamdaǵan.Eńbek qyzmetin 1983 jyly Jambyl oblysy Talas aýdanynyń Jdanov atyndaǵy sovhozynda ınjener-gıdrotehnık bolyp bastaǵan. 1985-1991 jyldary Qazaqstan LKJO OK nusqaýshysy, sektor meńgerýshisi bolǵan. 1997 jyldan bastap memlekettik qyzmet júıesinde ártúrli laýazymdyq qyzmetterdi atqarǵan. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Ákimshiliginde qyzmet etken. Sonan soń Atyraý oblysy ákiminiń is basqarýshysy bolǵan, Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy sotynyń apparatyn basqarǵan, Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń kómekshisi retinde jumys jasaǵan.
Ortalyq memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdarda jaýapty qyzmetterde bolǵan: 2003 jylǵy shilde - 2004 jylǵy sáýir aralyǵynda Astana qalasy ákiminiń orynbasary. 2004 jylǵy sáýir - 2005 jylǵy qańtar aralyǵynda Aqmola oblysy Stepnogorsk qalasynyń ákimi. 2005 jylǵy qańtar - 2008 jylǵy sáýir aralyǵynda Almaty qalasy Almaly aýdanynyń ákimi. 2008 jylǵy mamyrdan bastap Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligi Memlekettik organ qyzmetin qamtamasyz etý departamentiniń dırektory bolǵan. 2008 jylǵy tamyz - 2011 jylǵy qarasha aralyǵynda Astana qalasy «Esil» aýdanynyń ákimi. 2011 jylǵy qarasha - 2012 jylǵy aqpan aralyǵynda Astana qalasy ákiminiń keńesshisi.
2012 jylǵy 10 aqpannan bastap «Nur Otan» Halyqtyq Demokratııalyq partııasy Astana qalalyq fılıaly tóraǵasynyń birinshi orynbasary qyzmetine taǵaıyndaldy.
«Qurmet» ordenimen, «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 10 jyl», «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl», «Qazaqstan Respýblıkasynyń Parlamentine 10 jyl» medaldarymen marapattalǵan.
5 1 jyl buryn (1963) «QazMunaıGaz» UK» AQ Soltústik-Kaspıı jobasy departamentiniń dırektory SAǴYNǴALIEV Muhtar Bólekbaıuly dúnıege keldi.
Almaty qalasynda týǵan. 1985 jyly Lenın atyndaǵy Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtyn ınjener-munaıshy mamandyǵy boıynsha, 1995 jyly AQSh, Boston qalasy Saffolksk ýnıversıtetin bitirdi.
Atalǵan qyzmetinde - 2003 jyldan bastap.
5 1 jyl buryn (1963) QR Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń medıtsınalyq jáne farmatsevtik qyzmetti baqylaý komıtetiniń tóraǵasy ESІMOV Dáýlethan Serǵazyuly dúnıege keldi.
Kókshetaý oblysynda týǵan. Qaraǵandy medıtsına ınschtıtýtyn, Qaraǵandy ekonomıka ýnıversıtetin bitirgen. Mamandyǵy boıynsha Torǵaı, Aqmola oblystarynyń Astana qalasynyń medıtsıtnalyq mekemelerinde ártúrli qyzmetterde, basshylyq jumystarda boldy. 2005-2009 jyldary QR Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń medıınalyq qyzmetter kórsetý salasyna baqylaý komıtetiniń basqarma bastyǵy, Medıtsınalyq qyzmetter kórsetý salasyna baqylaý komıteti departamenti dırektorynyń orynbasary Medıtsınalyq qyzmetter kórsetý salasyna baqylaý komıteti tóraǵasynyń orynbasary. 2009 jyly - QR Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń medıtsınalyq jáne farmatsevtik qyzmetti baqylaý komıteti tóraǵasynyń orynbasary. 2009-2011 jyldary - Astvana qalasy densaýlyq saqtaý basqvarmasynyń bastyǵy. 2011-2013 jyldary - R Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń medıtsınalyq jáne farmatsevtik qyzmetti baqylaý komıteti tóraǵasynyń orynbasary. Qazirgi qyzmetinde - 2013 jyldan beri. «Qazaqstan Respýblıkasy densaýlyq saqtaý isiniń úzdigi» (2009) tósbelgisimen marapattalǵan. .
11 5 jyl buryn (1899-1961) amerıkandyq jazýshy, Nobel syılyǵynyń laýreaty HEMINGÝEI Ernest Mıller dúnıege keldi.
Dáriger otbasynda týǵan. Jazýshynyń alǵashqy kitaby «Bizdiń dáýirde» degen atpen 1925 jyly jaryq kórdi. Onyń esimin álemge tanytqan «Qosh bol, qarý» romany boldy. Hemıngýeı 20 ǵasyrdyń 30-shy jyldary «Buqa múıizi», «Frensıs Makomberdiń qysqa baqyty», «Kılımandjaro qary», t.b. týyndylaryn jáne qoǵamdaǵy áleýmettik qaıshylyqtardy synǵa alatyn «Bar men joq» romanyn jazdy. Ispan dáýiri jazýshy shyǵarmashylyǵynyń órleý kezeńi boldy. Bul tusta onyń kóptegen ocherkteri, reportajdary, «Besinshi kolonna» pesasy, «Qońyraý kimge soǵylady» romany jaryq kórdi. Ekinshi dúnıejúzilik soǵystan keıingi birshama irkilisten keıin ol «Shal men teńiz», t.b. týyndylarymen qaıtadan dańq tuǵyryna kóterildi.
70 jyl buryn (1944-2012) gana ǵalymy jáne saıasatker, 2009-2011 jyldardaǵy Gana Respýblıkasynyń vıtse-prezıdenti jáne prezıdenti Djon Evans Atta MILLZ dúnıege keldi.
4 7 jyl buryn (1967-1994) keńestik jáne reseılik jýrnalıst HOLODOV Dmıtrıı ıÝrevıch dúnıege keldi.