2020 jylǵa qaraı respýblıka joldarynyń 78 paıyzynyń sapasy jaqsarady
Búgin elimizdiń Kólik jáne kommýnıkatsııa mınıstrliginiń resmı saıtynda vedomstvo basshysy Asqar Jumaǵalıev jol salasynyń búgingi jaǵdaıyn baıandap, qabyldaǵan is-sharalar týraly málimetterdi oqyrman nazaryna usyndy. Mınıstrdiń atap ótýinshe, avtomobıl joldary salasynda sheshimin kútken máseleler barshylyq. Máselen, elimizdegi jalpy joldardyń 33 paıyzy qanaǵattanarlyqsyz jaǵdaıda. Budan bólek jóndeý jumystarynyń sapasy, joldardy kútip ustaý men jańǵyrtýǵa qarjynyń jetkiliksiz bólinýi, tasjoldardy buzatyn aýyr júk kólikteriniń kóptigi, basqarý qurylymy men zańnamanyń jetildirilmegeni jáne t.b. kemshilikter oryn alyp otyr. «Árıne, biz qarjylandyrýdyń tapshylyǵy týraly aıtqanymyzben, 2001 jylǵa deıin avtomobıl joldary tipten qarjylandyrylǵan joq dese de bolady. 2001 jyly bólingen qarjyǵa 2,5 myń shaqyrym jolǵa jóndeý jumystary ǵana júrgizildi. Onda da qoldanystaǵy jol jelilerin ustap turý úshin ortasha jáne shuqyrlardy jamaý sekildi jóndeý jumystary júrgizilgen bolatyn. 2009 jyldan bastap bul salany qarjylandyrý birneshe esege artty. Aǵymdaǵy jyly biz 5898 shaqyrym jolǵa (onyń 3485 shaqyrym respýblıkalyq mańyzy bar joldar) jóndeý jumystaryn júrgizdik», - dedi ol. A.Jumaǵalıevtiń jazýynsha, Memleket basshysynyń tapsyrmasymen ázirlenip jatqan Kólik ınfraqurylymyn damytýdyń memlekettik baǵdarlamasy aıasynda 2020 jylǵa qaraı elimizdegi jalpy qoldanystaǵy joldardyń 78 paıyzy jaqsy jáne qanaǵattanarlyq deńgeıge jetkiziletin bolady. Sondaı-aq 29 000 shaqyrymnan astam jol jóndeletin bolady. «Avtojol salasyndaǵy eń basty problema ol - basqarý qurylymy men zańnamanyń shıkiligi. Osynyń saldarynan jol qurylysy salasyndaǵy sybaılas jemqorlyq qaýpiniń kórinis berýi týraly jıi aıtylyp júr. Oǵan basty sebep - baqylaý fýnktsııalarynyń bir jerge toptastyrylǵany, ıaǵnı Avtomobıl joldary komıteti ózi tapsyrys beredi, ózi baqylaıdy, ózi jumysty qabyldaıdy. Biz ótken jyly mundaı basqarý qurylymyn túbegeıli ózgertý týraly sheshim qabyldadyq jáne qyzmetterdi qaıta bóldik. Nátıjesinde Avtomobıl joldary komıtetinde strategııalyq josparlaý, normatıvtik jáne ǵylymı qamtamasyz etý, sapa saraptamasyn uıymdastyrý qyzmetteri ǵana qaldy. Komıtet endigi jerde qandaı joldarǵa qashan jóndeý jumystary júrgiziletinin josparlaıdy, sondaı-aq qurylys jumystarynyń sapasyn baqylaıdy. Al, konkýrstardy uıymdastyrý, merdigerlerdi anyqtaý, jobalaý-smetalyq qujattamalardy ázirleý jumystarymen «Qazavtojol» AQ aınalysatyn bolady. Biraq, olar salynǵan joldardy qabyldamaıdy, júrgizilgen qurylys jumystaryn FIDIC halyqaralyq erejeleri negizinde jumys isteıtin arnaıy ınjenerlik qyzmetter qabyldaıdy. Bul erejelerdi biz «Batys Eýropa - Batys Qytaı» halyqaralyq kólik dáliziniń qurylysy barysynda qoldandyq», - dedi mınıstr. Onyń sózine qaraǵanda, FIDIC (ınjener-konsýltanttardyń halyqaralyq federatsııasy) boıynsha tapsyrys berýshi men merdiger arasyndaǵy kelisim-sharttyń úlgilik nusqasy búgingi kúni 80 elde qoldanylady. Sondaı-aq halyqaralyq qarjy ınstıtýttarynyń qarajatyna jol qurylysyn júrgizgen jaǵdaıda olardy qoldaný mindetti bolyp tabylady. FIDIC talaptaryna sáıkes jobany basqarýmen aınalysatyn ınjenerdiń sáıkes eńbek tájirıbesi bolýy shart jáne ol konkýrs negizinde tańdalyp alynady. Ol júrgizilip jatqan qurylys jumystarynyń sapasyna tolyǵymen jaýap beredi, barlyq tehnıkalyq sheshimderdi shuǵyl túrde qabyldaıdy. Bir sózben aıtqanda tapsyrys berýshilerge júktelgen qyzmetterdi atqarady. FIDIC talaptary boıynsha atqarylǵan jumysqa aqy tóleý týraly sheshimdi ınjener qabyldaıdy. Osylaısha tapsyrys berýshi men merdiger arasyndaǵy baılanysty boldyrmaıdy. Taǵy bir mańyzdy másele, FIDIC sharttarynda qurylys jumystary mezgilinde bastalmasa, merziminen keshiktirilip tapsyrylsa, jol tósemeleriniń sapasy nashar bolsa jáne t.b. jaǵdaılarda aıyppul salý qarastyrylǵan. Sondaı-aq, ınjenerlik qyzmettiń de jeke jaýapkershiligi qarastyrylǵan, tipti qylmystyq jaza da qoldanylýy múmkin. Eger ınjenerlik qyzmet tarapynan qandaı da bir kemshilik jiberilgen bolsa, olar atalǵan qyzmetti júzege asyrý úshin berilgen lıtsenzııasynan aıyrylady. Sonymen qatar mınıstr qazirgi ýaqytta Halyqaralyq qaıta qurý jáne damý bankimen birlesip Qazaqstanda avtomobıl joldaryn basqarýdyń avtomattandyrylǵan júıesin engizýdi josparlap otyrǵandyǵyn jetkizdi. Onyń atap ótýinshe, onda elimizdiń avtomobıl joldarynyń jaǵdaıy týraly barlyq aqparat jınaqtalatyn bolady. Bul júıege joldardyń jaǵdaıyn baǵalaıtyn kópfýnktsıonaldy zerthanalardyń málimetteri men joldardaǵy aqaýlar jáne baqylaýdyń avtomattandyrylǵan júıesindegi qozǵalys qarqyndylyǵy týraly málimetter toptastyrylady. Nátıjesinde atalǵan júıe joldardyń jaǵdaıyn baǵalaýǵa, jóndeý jumystarynyń túrleri men mańyzdylyǵyn anyqtaýǵa, qajet bıýdjetti esepteýge múmkindik beredi. Bul jańashyldyqtyń artyqshylyǵyn avtokólik ıeleri de sezinedi. Olar joldardyń jaǵdaıyn onlaın-rejıminde kóre otyryp, ózderiniń júrý baǵyttaryn ózgertýge, aldyn-ala josparlaýǵa múmkindik alady. Budan bólek «Batys Eýropa - Batys Qytaı» avtomagıstraliniń qurylysy barysyna toqtalǵan mınıstr onda alǵash ret halyqaralyq sapa standarty qoldanylǵandyǵyn atap ótken. Bıylǵy jyly jumystyń úshten eki bóligin aıaqtap, «Batys Eýropa - Batys Qytaı» halyqaralyq kólik dáliziniń sońǵy ýchaskelerindegi (Almaty - Qorǵas, Shymkent - Jambyl oblysynyń shekarasy, Taraz qalasyn aınalyp ótý) jumystar qolǵa alynǵan «Jaqyn ýaqytta «Tashkent - Shymkent» ýchaskesinde daıyndyq jumystary bastalady. Jospar boıynsha aǵymdaǵy jyly avtomagıstraldiń 806 shaqyrym jolynda kólik qozǵalysyn iske qosamyz. Búgingi kúnge 710 shaqyrym jol salyndy. Jyldyń sońynda jalpy alǵanda 1721 shaqyrym jolda kólik qozǵalysy iske qosylady»,- dedi ol. Sondaı-aq mınıstr sońǵy ýaqytta respýblıkada joǵary sanattaǵy joldar kóptep salynyp jatqandyǵyn aıta kele: «Biraq, mundaı jaqsy joldar kútimdi qajet etedi. 10 santımetrlik jaryqshaqty ýaqytynda jóndemese, ylǵal men kúnniń kózi ony tez arada shuńqyrǵa aınaldyrady. Mundaı joldarmen júrý óte jaıly, biraq olardy kútip ustaý da óte qymbatqa túsedi. Biz bıyl «Astana - Şýchınsk» jolyn aqyly ettik. Bul -Qazaqstandaǵy alǵashqy aqyly jol. Bizdiń maqsatymyz, osy joldy salýǵa jumsaǵan qarajatty qaıtarý emes. Sebebi bul jol sizder men bizderdiń bıýdjetke tólegen salyqtarymyzdyń esebinen turǵyzyldy. Al, aqyly joldan jınalǵan qarajat sol joldy kútip ustaýǵa jumsalatyn bolady. Sondyqtan jolmen júrý tarıfin bekitken kezde, joldy salýǵa jumsalǵan qarajat eseptelgen joq jáne tarıf kólemi óte tómen ekenin aıtyp ótý kerek. Jeńil avtokólikter úshin aqyly joldyń 1 shaqyrymy - 1 teńge, trassanyń boıynda ornalasqan eldi mekenniń turǵyndary úshin, depýtattardyń usynysymen 1000 teńge kóleminde jyldyq abonement qarastyrylǵan», - dedi. Mınıstrdiń atap ótýinshe, Qazaqstandaǵy joldardyń buzylýyna aýyr júk kólikteri óz septigin tıgizýde. Sondyqtan da kóliktik baqylaý beketterinde avtokólik quraldarynyń salmaǵyn qozǵalys barysynda ólsheıtin elektrondyq tarazylar ornatý qolǵa alynǵan. Búginde 13 salmaq ólsheý tarazysy ornatylyp, kólik júgizýshileri kóp shaǵymdanǵan 9 kóliktik baqylaýdyń statsıonarlyq beket jabylǵan. Al elektrondyq tarazylar qazan aıynan bastap tolyǵymen iske qosylady. Kelesi jyly olardyń sany 31-ge arttyrylady. Jalpy mınıstrlik aldaǵy ýaqytta mundaı tarazylardyń sanyn 80-ge jetkizýdi kózdep otyr. Sondaı-aq A.Jumaǵalıev elimizdiń kóliktik ınfraqurylymyn damytýdyń memlekettik baǵdarlamasy aıasynda avtojol jelilerimen qatar, tasymal jáne qyzmet kórsetý ınfraqurylymdaryn da damytý kózdelgendigin basa aıta kele: «Atap aıtsam, qalalarda 10 avtovokzal, aýdan ortalyqtarynda 50 avtobeket jáne eldi mekenderde jolaýshylarǵa arnalǵan 216 pýnkt, respýblıkalyq mańyzy bar avtojoldardyń boıynda qyzmet kórsetýdiń 260 nysany salynatyn bolady. Sondaı-aq, qoldanystaǵy ınfraqurylymdar - avtomobıl, temirjol jáne avıavokzaldarǵa jóndeý jumystaryn júrgizý josparda bar», - deıdi.
