20 qazan. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 20 qazanǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Qazaqstanda orman sharýashylyǵy qyzmetkerleri kúni
Bul merekeni Qazaqstan úkimeti 2017 jyly resmı túrde bekitti jáne jyl saıyn qazan aıynyń úshinshi jeksenbisinde toılanady. Bul kásibı mereke ormandy kútip-baptaýdy ómirlik jumysy retinde tańdaǵan mamandardyń – ár túrli jaǵdaıda kúrdeli jumysty atqaratyndar eńbeginiń mańyzdylyǵyn atap ótýge taptyrmas múmkindik.
Dúnıejúzilik statıstıka kúni
2010 jyly BUU Statıstıka komıssııasynyń 41-sessııasynda Dúnıejúzilik statıstıka kúnin qurý týraly sheshim qabyldandy. 2010 jylǵy 3 maýsymda BUU Bas Assambleıasy 2010 jylǵy 20 qazandy alǵashqy dúnıejúzilik statıstıka kúni dep resmı jarııalaǵan qarardy qabyldady.
Halyqaralyq avıadıspetcher kúni
Amsterdamda 1961 jylǵy 20 qazanda avıatsııa dıspetcherleri qaýymdastyqtarynyń Halyqaralyq federatsııasy quryldy. Bul oqıǵa áýe kóligin damytý tarıhyndaǵy eleýli kezeńge aınalyp, sóıtip jańa kásibı meıramnyń ómirge kelýine negiz boldy. Sodan beri jyl saıyn 20 qazanda Halyqaralyq avıadıspetcher kúni atap ótiledi.
Halyqaralyq bas aspazdar kúni
Mereke 2004 jyldan atalyp ótedi. Osy jyly Dúnıejúzilik as-úı qoǵamdastyǵy qaýymdastyǵynyń bastamasy boıynsha qabyldanǵan. Atalǵan qaýymdastyqqa aspaz ónerine mamandanǵan álemdegi 8 mıllıonnan astam adam múshe.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1933 jyly Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq memlekettik ulttyq ýnıversıtetiniń negizi qalandy. Bilim ordasynyń ashylý saltanaty 1934 jyly 15 qańtarda ótti. Alǵashqy kezde ýnıversıtet quramynda fızıka-matematıka jáne bıologııa fakýltetteri ǵana boldy. Búgingi tańda respýblıkanyń bedeldi oqý oryndarynyń biri.
1995 jyly QR Prezıdentiniń Ákimshiligi quryldy. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Jarlyǵymen Ákimshilik qurylymyna QR Qaýipsizdik Keńesiniń ekonomıkalyq qaýipsizdik máseleleri jónindegi bólim engizildi.
1995 jyly Ulybrıtanııa jáne Soltústik Irlandııa Birikken Koroldiginde Qazaqstan Respýblıkasynyń elshiligi ashyldy.
1997 jyly QR Prezıdentiniń Aqmola qalasyn Qazaqstan Respýblıkasynyń astanasy dep jarııalaý týraly Jarlyǵy shyqty. Jarlyqqa sáıkes, Aqmola qalasy 1997 jyldyń 10 jeltoqsanynan táýelsiz Qazaqstan Respýblıkasynyń astanasy mártebesine ıe bolady.
2009 jyly Astanada «Qazaq eli» monýmenti saltanaty túrde ashyldy. Tuǵyr granıttiń tórt qabyrǵasyna kólemi 3,7h6,9 metrlik qoladan quıylǵan bederbeıneler (barelef) jasalǵan. Alǵashqysy «Halyq jáne Prezıdent» dep atalady. Monýmenttiń oń jaǵyndaǵy kelesi bederbeıne «Qaharmandyq» dep atalady. Al monýmenttiń batys jaq betinde ornalastyrylǵan «Jasampazdyq» bederbeınesinde halqymyzdyń kóshpeli dáýirden ǵaryshqa ushqanǵa deıingi joly kórsetilgen. Monýmenttiń shyǵys jaǵyndaǵy sońǵy bederbeıne «Bolashaq» dep atalady.
2011 jyly Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti Ilham Álıevtiń Qazaqstanǵa resmı sapary aıasynda eki el arasynda teńizdegi saýda keme qatynasy týraly úkimetaralyq kelisimge qol qoıyldy. Atalǵan shart – eki eldiń teńiz kóligi salasyndaǵy yntymaqtastyǵynyń negizgi qujaty.
2014 jyly Nıý-Iorkte Qazaqstan Respýblıkasy men Mavrıkıı Respýblıkasynyń BUU janyndaǵy turaqty ókilderi Qaırat Ábdirahmanov pen Mılan Djaıa Nıamradjsıngh Mıtarbhan eki memleket arasynda dıplomatııalyq qarym-qatynastar týraly birlesken kommıýnıkege qol qoıdy. Mavrıkıı respýblıkasy – Úndi teńiziniń ońtústik-batys bóliginde ornalasqan araldyq memleket. Astanasy – Port-Lýı qalasy. Aýmaǵy – 2,04 myń sharshy gektar.
2015 jyly Astanada Kýveıt memleketiniń Qazaqstandaǵy jańa Elshiliginiń ǵımaraty ashyldy. Ol elordanyń Sharl de Goll kóshesi, 6 úı kósh mekenjaıynda ornalasqan. Eki el arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynastar 1993 jyldyń 11 qańtarynda ornatylǵan. Buǵan QR Prezıdenti N. Nazarbaevtyń 1997 jyldyń 31 tamyzy men 1 qyrkúıegi aralyǵynda Kýveıt memleketine jasaǵan sapary negiz bolǵan.
2017 jyly Aqtóbe qalasynda QR tuńǵysh ádilet mınıstri, belgili zańger, ǵalym, saıası qaıratker Naǵashbaı Shaıkenovke eskertkish qoıyldy.
N. Shaıkenov 1947 jylǵy 6 naýryzda RF Orynbor oblysynda týǵan. 1992 jyly Qazaqstanǵa jumysqa shaqyrylǵan. QR Prezıdentiniń keńesshisi, ádilet mınıstri, Premer-Mınıstr orynbasary bolǵan.
2021 jyly Pavlodardyń ońtústiginde Baıdala aýylyndaǵy arheologııalyq jumystar barysynda úlken ǵylymı qundylyǵy bar IX-X ǵasyrlardaǵy qorǵandar tabyldy. Topyraqtyń erekshe hımııalyq quramyna baılanysty aǵashtan jasalǵan buıymdar, jibek kıimder, sondaı-aq bylǵary men metaldardan jasalǵan túrli zattar jaqsy saqtalǵan.
2021 jyly Oral qalasyndaǵy «Oral» halyqaralyq áýejaıyna Keńes Odaǵynyń Batyry Mánshúk Mámetovanyń esimi berildi. Mánshúk Mámetova – Oral oblysynda týǵan (qazirgi BQO), Ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa qatysýshysy. Ol Qyzyl Armııada pýlemetshi bolyp qyzmet etti. 1943 jyldyń kúzinde qaza taýyp, sońǵy shaıqasta 70-ten astam qarsylasyn joıdy. Oǵan qaıtys bolǵannan keıin Keńes Odaǵynyń batyry ataǵy berildi.
2022 jyly Almaty oblysyna jumys sapary barysynda Qazaqstan Prezıdenti Almaty oblysy búkil Qazaqstan úshin orasan zor týrıstik áleýetti tıimdi iske asyrýdyń úlgisi bola alady jáne bolýy tıis ekenin atap ótti.
«Týrızm Almaty oblysynda aýyl sharýashylyǵynyń turaqty ósýine yqpal ete alady. «Tańbaly tas» shatqalynda Tengri Ultra marafony men Qapshaǵaı sý qoımasynda Oceanman júzýi syndy halyqaralyq jarystardyń ótkizilýi óńirdiń týrıstik áleýetin arttyryp keledi. Qazirgi ýaqytta bul sý qoımasy aýyz sýmen qamtamasyz etý, sýarý, balyq aýlaý, demalys kózi retinde paıdalanylady. Úkimet Qapshaǵaı sý qoımasynyń elimizdiń negizgi týrıstik oryndarynyń biri mártebesin bekitýi kerek», - dedi Qasym-Jomart Toqaev.
2023 jyly Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstannyń geologııa salasynyń ardagerlerin qabyldady. Memleket basshysy elimizdiń geologııa salasynyń eńbek sińirgen qaıratkerleri – Ulttyq ǵylym akademııasynyń akademıgi Serikbek Dáýkeevpen, «Meridian Petroleum» JShS prezıdenti Baltabek Qýandyqovpen, Q.I.Sátbaev atyndaǵy Geologııa ǵylymdary ınstıtýtynyń dırektory Batyr Joltaevpen jáne «Mıneraldy resýrstar akademııasy» qoǵamdyq birlestiginiń prezıdenti Bolat Ýjkenovpen kezdesti. Kezdesýde Qasym-Jomart Toqaev geologııalyq sala jer qoınaýyn paıdalanýdyń barlyq salasyn údemeli damytýdyń negizi jáne el ekonomıkasynyń mańyzdy quramdas bóligi bolyp tabylatynyn atap ótti.
2023 jyly Respýblıka kúnine oraı Qazaqstannyń kók týy Afınanyń eń bıik núktesi – Lıkavıtos taýynda kóterildi.
