20 qarasha. QAZAQPARAT KÚNTІZBESІ: ATAÝLY KÚNDER, OQIǴALAR, ESІMDER
Búgin - Afrıkany ındýstrııalandyrý kúni. Afrıka ónerkásibi damýynyń ekinshi onjyldyǵy (1989 jylǵy jeltoqsannyń 22-degi qarar) sheńberinde BUU Bas Assambleıasy jarııalaǵan. Búgin - Dúnıejúzilik balalar kúni. 1954 jyly BUU-nyń Bas Assambleıasy búkil álemde balalardyń aman-saýlyǵyn qamtamasyz etýge baǵyttalǵan ıgi is-qımyldarǵa arnalǵan balalardyń búkilálemdik baýyrlastyǵy pen ózara túsinistigi kúni retinde «Dúnıejúzilik balalar kúnin» merekeleý úrdisin barlyq elderde engizýdi usyndy. Qarashanyń 20-sy - Bas assambleıanyń 1959 jyly Balalar quqy deklaratsııasyn, al 1989 jyly - Balalar quqy Konventsııasyn qabyldaýymen erekshelenedi. Búgin - Meksıkada Revolıýtsııa kúni. Revolıýtsııa kúnine - 1910 jylǵy 20 qarashada, Meksıka táýelsizdiginiń 100 jyldyǵyn merekeleý boıynsha saltanattar ótken soń, Frantsısko Madero bastaǵan Dıas rejımine qarsy qarýly qaqtyǵystar bastalǵan kúnge oraılastyrylǵan. Búgin - Argentınanyń ulttyq egemendigi kúni 1845 jyly 20 qarashada bolǵan Výelta de Oblıgado shaıqasy qurmetine bekitildi. 2010 meıram ulttyq merekege aınaldy.
Búgin - Koroleva Elızaveta II úılený toıy bolǵan kún
Ulybrıtanııadaǵy bul mereke 1947 jyly koroleva Elızaveta II men Fılıpp Maýntbettenniń úılený toıy bolǵan kúniniń qurmetine arnalǵan.
Búgin - Halyqaralyq temekiden bas tartý kúni Jyl saıyn qarashanyń úshinshi beısenbisinde álemniń kóptegen elderinde atap ótiledi. 1977 jyly bekitilgen.
Búgin - Búkilálemdik fılosofııa kúni 2002 jyldan bastap qarashanyń úshinshi beısenbisinde atalyp ótiledi.
ESTE QALAR OQIǴALAR 91 jyl buryn (1923) kún saıyn shyǵyp turatyn, Qyrǵyz RKP, Qyrǵyz bıýrosy jáne Orynbor gýbernııalyq komıtetiniń organy retinde «Sovetskaıa step» gazeti jaryqqa shyqty. Bas redaktory L.Heıfets boldy. 16 jyl buryn (1998) Baıqońyr ǵarysh aılaǵynan halyqaralyq ǵarysh stansasynyń alǵashqy modýli ushyryldy. 10 jyl buryn (2004) Pavlodarda qazaq tilin úıretetin tegin jeksenbilik mektep ashyldy. 8 jyl buryn (2006) Oralda Alfred Shnıtke atyndaǵy Saratov oblystyq fılarmonııasynyń «Volga-Bend» úrlemeli aspaptar kontserttik orkestri ónerin kórsetti. Kontsert M. Ótemisov atyndaǵy Batys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetinde ótti. Shyǵarmashylyq ujymǵa Saratov konservatorııasynyń professory, Reseı Federatsııasynyń eńbek sińirgen óner qaıratkeri Anatolıı Selıanın jetekshilik etedi. Sahnada sondaı-aq tanymal jeke oryndaýshy, «Slavıan bazary» festıvaliniń laýreaty Irına Levına óz ónerin pash etti. 5 jyl buryn (2009) Elbasy Nursultan Nazarbaev «Astana-Býrabaı» avtomagıstral qurylysynyń aıaqtalýyna baılanysty saltanatty rásimge qatysty. Uzyndyǵy 224 shaqyrym bolatyn elimizdegi alǵashqy úlken jyldamdyqty Astana-Býrabaı avtomagıstraliniń qurylysy 2006 jyly bastalǵan bolatyn. Alty jolaqty jańa jol tehnıkalyq sanaty 1-A parametrlerine sáıkes keledi. Joldyń esepti jyldamdyǵy saǵatyna 150 shaqyrymdy quraıdy. Taratylǵan málimetterge qaraǵanda jobanyń quny 115 mlrd. teńgege jýyq qarjy kóleminde. Jobany júzege asyrýǵa 5 jol-qurylys kompanııalary qatysty. Nysandaǵy jumystarǵa 1,4 myń dana tehnıka jáne 3,5 myń adam jumyldyryldy. Olardyń 500-i shetel adamdary. Qazirgi ýaqytta Astana-Býrabaı jolynda jobany júzege asyrý boıynsha barlyq jumystar tolyq aıaqtalǵan. Jol júrý qaýipsizdigin qamtamasyz etý, paıdalanýshy qyzmet tarapynan jaǵdaıdy shapshań baqylaý jáne júrgizýshilerge únemi habarlap turý maqsatynda atalǵan jolda aýa raıy men jol qozǵalysy jaǵdaıyn baqylaıtyn júıemen qamtylǵan sońǵy býyndy zııatkerlik-elektrondy jabdyqtar ornatylatyn bolady. 5 jyl buryn (2009) Astanada Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym mınıstrligi, Energetıka jáne mıneraldyq resýrstar mınıstrligi jáne «Atameken» odaǵy» ulttyq ekonomıkalyq palatasy Qazaqstan Respýblıkasy Kásiptik bilim berýdi qoldaý qoryn qurý týraly memorandýmǵa qol qoıdy. Tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berýdi qoldaý qoryn qurý - Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń tapsyrmasy. Áriptesterdiń jospary boıynsha, qordyń qarajaty tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý júıesin damytýǵa arnalǵan jekelegen baǵdarlamalarǵa, salalardyń biri úshin kadrlardy daıyndaý boıynsha naqty tapsyrmalardy sheshýge jáne jańa oqý baǵdarlamalaryn jasaýǵa jumsalady. 5 jyl buryn (2009) Qazaqstan men Reseı ártúrli salalardaǵy birqatar ekijaqty qujattarǵa qol qoıdy. Qol qoıylǵan qujattar arasynda: Reseı Federatsııasy men Qazaqstan Respýblıkasy úkimetteri arasynda Reseı aýmaǵyndaǵy qazaqstandyq júkterdi jáne Qazaqstan aýmaǵyndaǵy reseı júkterin tasymaldaýǵa qolaıly jaǵdaılar týǵyzý týraly kelisim; «Sollers» JAQ pen «AzııaAVTO» JShQ arasynda Qazaqstan aýmaǵynda birlesken avtomobıl óndirisin qurý nıeti týraly memorandým; Reseı Federatsııasy men Qazaqstan Respýblıkasy úkimetteri arasyndaǵy Reseı men Qazaqstan biryńǵaı energııa júıesiniń jaryspaly jumysyn qamtamasyz etý jónindegi sharalar týraly kelisim; Ekibastuzdyq GRES-2 úshinshi energııa blogynyń qurylysyn qarjylandyrýdyń ındıkatıvtik sharttary týraly kelisim; jáne basqa da mańyzdy qujattar bar. 4 jyl buryn (2010) Vena qalasynda daryndy dırıjer Alan Bóribaevtyń basqarýymen Norrchepınga (Shvetsııa) sımfonııalyq orkestriniń kontserti ótti.
4 jyl buryn (2010) elordalyq «Kerýen» SOSO ortalyǵynda Azııadaǵy alǵashqy IMAX kınozaly jumys isteı bastady.
4 jyl buryn (2010) NATO Sammıti aýqymynda Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev Italııa úkimetiniń tóraǵasy Sılvıo Berlýskonımen kezdesti. Taraptar ekijaqty yntymaqtastyqtyń, sondaı-aq halyqaralyq kún tártibiniń ózekti máselelerin talqylady.
2 jyl buryn (2012) Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Frantsýz Respýblıkasyna jumys saparymen keldi. Sapar aıasynda Qazaqstan basshysynyń Frantsııa Prezıdenti Fransýa Ollandpen kezdesip, ekijaqty saýda-ekonomıkalyq jáne mádenı-gýmanıtarlyq yntymaqtastyq máselelerin talqylady.
2 jyl buryn (2012) Astanadaǵy K. Baıseıitova atyndaǵy Ulttyq opera jáne balet teatrynyń kontsert zalynda TMD jáne túrkitildes elderi kompozıtorlarynyń halyqaralyq «Camerata tempo» kameralyq mýzyka festıvali ashyldy.
Festıvalge Qazaqstan, Reseı, Ázerbaıjan, Ózbekstan, Qyrǵyzstan, Tájikstan, AQSh, Belgııa, Grýzııa, Túrkııa, Ulybrıtanııa, Frantsııa elderiniń orkestrlary qatysty.
2 jyl buryn (2012) Qazaqstanda «Sporttyq jekpe-jek jáne kúsh qoldanylatyn sport túrleri konfederatsııasy» quryldy.
2 jyl buryn (2012) Búgin Almatyda Qazaqstan jýrnalıster akademııasynyń «Altyn juldyz» jáne «Altyn samuryq» syılyǵynyń laýreattary marapattaldy. Bul shara «Qazaqstannyń medıa naryǵy: ońtaıly basqarý jáne damytatyn tustary» degen taqyryppen ótip jatqan V medıa quryltaıda júzege asty.
2 jyl buryn (2012) «Qazaqstan» ulttyq arnasynda «Janyńda júr jaqsy adam» derekti fılmder tsıkly kórsetile bastady.
2 jyl buryn (2012) Parıjde 2017 jyly EXPO Halyqaralyq mamandandyrylǵan kórmesin ótkizýge kandıdat qalalar - Astana jáne Lej ókilderi jınalǵan baspasóz máslıhaty ótti.
1 jyl buryn (2013) Londonda Qazaqstan elshiliginiń jańa ǵımaraty ashyldy.
1 jyl buryn (2013) Qazaqstan ІІM jeke tulǵalarda jumys isteıtin eńbek mıgranttary úshin «patent» engizý jónindegi zańnama qurdy.
1 jyl buryn (2013) Qaraǵandyda «Greater Region» eýropalyq birlestigi delegatsııasynyń ekonomıkalyq mıssııasy boldy.
1 jyl buryn (2013) Táýelsizdik Saraıynda QR Prezıdenti N.Á. Nazarbaevtyń qatysýymen Qazaqstan sýdıalarynyń VI Sezi bastaldy.
209 jyl buryn (1805) Lıýdvıg van Bethovenniń «Fıdelıo» atty jalǵyz operasy aıtyldy.
52 jyl buryn (1962) Karıb daǵdarysy aıaqtaldy.
51 jyl buryn (1963) Birikken Ulttar Uıymy Bas Assambleıasy násildik kemsitýlerdiń barlyq túrin joıý týraly deklaratsııa qabyldady. 32 jyl buryn (1982) Ekvador jumysshylarynyń bas odaǵy quryldy.
22 jyl buryn (1992) Vındzor saraıynda (London, Ulybrıtanııa) órt shyqty. Tilsiz jaý 50 mıllıon fýnt sterlıngten astam zalal keltirdi.
ESІMDER 94 jyl buryn (1920-2010) aqyn, aýdarmashy, KSRO jáne Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń múshesi, Qarqaraly qalasynyń Qurmetti azamaty ÓMІRBEKOV Jappar dúnıege keldi. Qaraǵandy oblysy Qarqaraly aýdanynda týǵan. Jambyl muǵalimder ınstıtýtyn, Qazaq memlekettik ýnıversıtetin jáne aspırantýrasyn bitirip, M.Gorkıı atyndaǵy Ádebıet ınstıtýtynda jáne KSRO Jazýshylar odaǵynyń joǵary ádebı kýrsynda bilim alǵan. 1944-1951 jyldary - «Sotsıalıstik Qazaqstan» (qazirgi Egemen Qazaqstan) gazetiniń Qaraǵandy oblysyndaǵy tilshisi. «Ádebıet jáne óner» jýrnaly redaktsııasy bóliminiń meńgerýshisi. 1952-1957 jyldary - «Jazýshy» baspasynyń aǵa redaktory, poezııa redaktsııasynyń meńgerýshisi. 1959-1965 jyldary - Almaty televızııa stýdııasynyń, Qazaq KSR Televızııa men radıohabar jónindegi memlekettik komıtetiniń bas redaktory. 1965-1977 jyldary - «Juldyz» jýrnaly ǵylym jáne óner bóliminiń meńgerýshisi. Qazaqstan Jazýshylar odaǵy balalar men jasóspirimder ádebıeti keńesiniń jaýapty hatshysy. 1977-1981 jyldary - «Jazýshy» baspasy KSRO halyqtary ádebıeti redaktsııasynyń meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan. Óleńderi men poemalary orys tilinde birneshe ret jeke kitap bolyp basylyp shyqqan «Alǵashqy sóz», «Jıyrma tórt saǵat», «Myń tereze», «Erlik pen mahabbat» (dastan), «Jer ushqyndary», «Atyńnan aınalaıyn», «Shýaqty kúnder», «Batyrdyń qalyńdyǵy» jyr, dastan, poemalarynyń, «Eleýsiz», «Zamandas syrlasym», «Kóńilimniń qustary», «Qyzyl sý», «Perzentterim», «Tas túıin» atty áńgimeleri men povesteriniń avtory. «Nevesta geroıa», «Pro tetıý Anıý», «Golýbınnyı svet» atty eńbekteri orys tilinde jaryq kórgen. . Sonymen qatar Baıron, Pýshkın, Lermontov, Nekrasov, Maıakovskııdiń shyǵarmalaryn qazaq tiline aýdarýǵa qatysqan. «Tyń jáne tyńaıǵan jerlerdi ıgergeni úshin», «Erlik eńbegi úshin» medaldarymen jáne 2 ret Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Qurmet gramotasymen marapattalǵan. 81 jyl buryn (1933-1994) aqyn, fılologııa ǵylymynyń doktory, professor AIDAROV Turap dúnıege keldi. Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń qazaq tili men ádebıeti fakýltetin bitirgen. 1957 jyldan bastap 40 jyldaı Tashkenttiń Nızamı atyndaǵy pedagogıka ınstıtýtynda qazaq tilinen sabaq bergen. Ǵalymnyń «Qazaq tili leksıkasynyń erekshelikteri», «Lıngvıstıkalyq geografııa», «Ózbekstan qazaq govorlary leksıkasy jáne lıngvıstıkalyq geografııalyq máseleleri» sııaqty monografııalyq eńbekterimen birge, «Jana ber juldyzym», «Qońyr jel», «Araıly aspan», «Shıe», «Kóńil saltanaty» sııaqty óleńder jınaǵy jaryq kórgen. 69 jyl buryn (1945) jazýshy, pýblıtsıst, tarıh ǵylymynyń kandıdaty, «Alash» tarıhı-zertteý ortalyǵynda ǵylymı qyzmetkeri QOIShYBAEV Beıbit dúnıege keldi. Jambyl oblysy Sarysý aýdanynda týǵan. Qazaq memlekettik aýyl sharýashylyǵy ınstıtýtyn bitirgen. Sol jyly Baıqadam selolyq kásiptik-tehnıkalyq ýchılışesinde sabaq berdi. 1969-1971 jyldar Qazaq KSR Mınıstrler Keńesiniń respýblıkalyq «Qazaýylsharýashylyqtehnıka» birlestiginde jańa tehnıka engizý basqarmasynyń ratsıonalızatorlyq pen ónertapqyshtyq boıynsha ınjeneri, jańa tehnıka engizý jónindegi aǵa ınjeneri qyzmetterin atqarǵan. 1971-1975 jyldary Almaty oblystyq komsomol komıteti kásiptik-tehnıkalyq bilim berý sektorynyń meńgerýshisi, Qazaqstan LKJO Ortalyq Komıteti nasıhat bóliminiń lektory bolǵan. 1975-1980 jyldary «Qazaqstan pıoneri» (Ulan) gazetiniń jaýapty hatshysy, redaktory, 1980-1983 jyldary «Bilim jáne eńbek» (Zerde) jýrnalynyń bas redaktory, 1983-1985 jyldary «Sotsıalıstik Qazaqstan» (Egemen Qazaqstan) gazetiniń bólim meńgerýshisi, 1985-1987 jyldary Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesi Tóralqasynyń apparatynda aǵa redaktor, 1987-1988 jyldary shyǵarmashylyq jumysta, 1988-1989 jyldary «Qazaq ádebıeti» gazetinde aǵa tilshi, bólim meńgerýshisi, 1990-1991 jyldary «Densaýlyq» jýrnalynyń bas redaktory, 1991-1996 jyldary Qazaqstan Jazýshylar odaǵy basqarmasynyń hatshysy, Qazaqstan ádebı qory basqarmasynyń tóraǵasy, «Tirshilik» jýrnalynyń bas redaktory. 1996-1998 jyldary - «Ádebı qor jarshysy» gazetiniń bas redaktory, «Zaman-Qazaqstan» gazeti bas redaktorynyń orynbasary, Qazaqstan Respýblıkasy Ekonomıka jáne saýda mınıstrligi Avtor quqyqtaryn qorǵaý agenttiginiń bas basqarmasynyń bastyǵy. 1998-2001 jyldary - «Dil» gazetiniń tilshisi. 2002-2003 jyldary - Qazaq entsıklopedııasy Ǵylymı baqylaý redaktsııasynyń jetekshi mamany, áleýmettik jáne gýmanıtarlyq ǵylymdar ortalyǵynyń basshysy, «Tarıh jáne saıasat» gazeti bas redaktorynyń orynbasary. 2003-2005jyldary - «Zańger» jýrnalynyń jaýapty redaktory, 2006-2008 jyldary - «Jańa ǵasyr» jýrnaly bas redaktorynyń orynbasary, «Qazaq ádebıeti» gazeti bas redaktorynyń orynbasary, bas redaktordyń mindetin atqarýshy, «Juldyz» jýrnalynyń jaýapty hatshysy, «Ana tili» gazetiniń bólim meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan. 2009 jyldan «Alash» tarıhı-zertteý ortalyǵynda ǵylymı qyzmetkeri qyzmetin atqarady. Qoǵamdyq jumystarǵa qatysyp, ulttyq qozǵalystar («Azat», «Ult taǵdyry») qyzmetine atsalysýda. Qazaqstan «Ádilet» tarıhı-aǵartý qoǵamynyń basqarma múshesi, prezıdenti, qoǵam tóraǵasynyń birinshi orynbasary. Jambyl oblysy Sarysý aýdanynyń Qurmetti azamaty «Lenın ósıetterine berikpiz», «Jastardyń Kommýnıstik ınternatsıonaly jáne onyń revolıýtsııalyq dástúrleri», «Internatsıonalızm - bizdiń týymyz», «Taltúske deıin», «Ar - Qýat», pýblıtsıstıkalarynyń, «Kempirqosaq kók aspan», «Baqytty bolǵym keledi», «Aı nury», «Altyn dińgek», «Komsomol ordenderi», «Kıeli mura», «Qara altyn qaıdan shyǵady?», «Shag k lıýbvı», «Jaqsy kórem», «Jas qalam», «Dúnıe-kilt», «Biz tabysar qıyrlar», «Sattar Erýbaev», «Álıhan Bókeıhanov» «Sen ǵana», «1905 jyl», «Ult teatry shańyraǵyn kóterýshi» romandary, povesteri men áńgimeleri men «Jazyqsyz japa shekkender», «Rýh» zertteýleriniń, «Baqytjan Qarataev», tarıhı mınıatıýralarynyń, «Rýh-Saraı», tanymdy týyndylar toptamasy-3 kitabynyń, «Sultanbek Qojanov» ǵumyrnamalyq derekti hıkaıattyń avtory. Olga Gýmırova, Tatıana Aladınalardyń, taǵy basqalardyń týyndylaryn qazaq tiline aýdarǵan. «Qurmet» ordenimen, Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Qurmet gramotasymen marapattalǵan. 67 jyl buryn (1947) «QazMunaıGazdyń» salynyp jatqan kásiporyndary dırektsııasynyń» bas dırektory BALǴYMBAEV Nurlan Ótepuly dúnıege keldi. Atyraý qalasynda týǵan. Qazaqstan Respýblıkasynyń 1997 - 1999 jyldar aralyǵyndaǵy premer-mınıstri. Qazaq polıtehnıka ınstıtýtyn taý-ken ınjeneri mamandyǵy boıynsha bitirgen (1973). Eńbek jolyn Atyraý (qazirgi Mańǵystaý) oblysynyń Quryq kentinde burǵylaýshynyń kómekshisi (1964) bolyp bastaǵan. 1973-1977 jyldary "Mańǵyshlaqmunaı" birlestiginde jerasty jóndeý operatory, munaı shyǵarý jónindegi operator, skvajınalardy jerasty jóndeý sheberi. 1977 - 1992 jyldary Atyraý oblysyndaǵy Aqqystaý óndiristik qyzmet kórsetý bazasy bastyǵynyń orynbasary, "Embimunaı", "Aqtóbemunaı" birlestikteriniń bas ınjeneri, KSRO Munaı jáne gaz ónerkásibi mınıstriginiń Bas basqarmalarynda bastyqtyń orynbasary qyzmetterin atqardy. Odan keıin AQSh-tyń Massachýssets ýnıversıtetinde oqyp, munaı óndirisiniń álemdik ozyq tájirıbelerin is júzinde meńgerý úshin "Shevron" kompanııasynda jumys istedi. 1994-1997 jyldary QR Munaı jáne gaz ónerkásibi mınıstri, "Qazaqoıl" ulttyq munaı-gaz kompanııasynyń prezıdenti boldy. 1997 - 1999 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy premer-mınıstri qyzmetin atqardy. 1999 jyldan "Qazaqoıl" ulttyq munaı kompanııasynyń prezıdenti, Qazaqstan úkimetiniń múshesi. 2002 jyndan - «Qazaqstandyq munaı ınvestıtsııalyq kompanııasy» AQ prezıdenti. 2007 jyldan -QR Prezıdentiniń keńesshisi, Qazaqstannyń Kaspıı teńizi resýrstaryn paıdalaný máseleleri jónindegi arnaıy ókili. Qazirgi qyzmetinde - 2009 jyldan beri. Balǵymbaev - elimizdiń munaı jáne gaz ónerkásibin zaman talabyna saı damytyp, qazba baılyqtardy tıimdilikpen ıgerip, halyq ıgiligine jaratý jónindegi iri jobalardy jasaý isine tikeleı aralasyp, uıytqy bolǵan tulǵa. Úkimet basshysy retinde áleýmettik saladaǵy reformatorlyǵymen, otandyq taýar óndirýshilerge múmkindiginshe qoldaý kórsetý baǵytyn ustanýymen erekshelendi. ІІ dárejeli "Barys" ordenimen marapattalǵan (1999). 60 jyl buryn (1958) aqyn, Qazaqstan Jastar odaǵy syılyǵynyń laýreaty QAIYŃBAEV Mádı dúnıege keldi. Qyzylorda oblysynyń Qarmaqshy aýdanynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń jýrnalıstıka fakýltetin bitirgen. «Jazýshy» baspasynda, «Jalyn», «Aq jelken» jýrnaldarynda, QazTAG-ta qyzmet istegen. Onyń «Qyryq birinshi qaqpa», «Katalaýn qyrǵyny», «Úrkerdiń Sulýsarysy», «Jarǵaqtaǵy jazbalar» atty jyr jınaqtary jaryq kórgen. 60 jyl buryn (1954) tarıh ǵylymynyń doktory, professor, Halyqaralyq tarıh ǵylymdary akademııasynyń akademıgi, Qazaqstan Respýblıkasy Baspa jáne polıgrafııa isiniń qaıratkeri AıAǴAN Búrkitbaı Ǵelmanuly dúnıege keldi. Soltústik Qazaqstan oblysynyń Esil aýdanynda týǵan. Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýty komsomol uıymynyń hatshysy, aǵa oqytýshysy bolǵan. 1990-1996 jyldary - Qazaq KSR-i Joǵarǵy bilim mınıstrliginde jetekshi ǵylymı qyzmetkeri, Prezıdent ákimshiligi men Mınıstrler Kabınetiniń baspasóz qyzmetiniń keńesshisi, sektor meńgerýshisi, ishki saıasat bólimi meńgerýshisiniń orynbasary. 1996-1998 jyldary - Qazaq memlekettik zań ýnıversıtetiniń syrtqy baılanystar ortalyǵynyń dırektory. 1998-1999 jyldary - Aqparat jáne qoǵamdyq kelisim mınıstrligi BAQ departamenti dırektorynyń orynbasary. 1999-2003 jyldary - Almaty kalalyq aqparat pen qoǵamdyq kelisim basqarmasynyń bastyǵy boldy. 2003-2008 jyldary «Qazaq entsıklopedııasynyń» baspasynyń dırektory qyzmetterin atqarǵan. 2008 jyldyń qazan aıynan - Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym mınıstrligi Memleket tarıhy ınstıtýtynyń dırektory - Qazaqstan Respýblıkasy tarıhshylary jáne qoǵamtanýshylary lıgasynyń tóraǵasy. Negizgi ǵylymı eńbekteri Qazaqstan Respýblıkasynyń qazirgi zamanǵy (qoǵamnyń áleýmettik qurylymynyń evolıýtsııasy, saıası ózgerister, halyqtyń demografııalyq qurylymyndaǵy ózgerister) tarıhı máselelerin zertteýge arnalǵan. «Qazaqstan memleketi: qoǵamdyq júıelerdiń evolıýtsııasy», «Keńestik sotsıalızmniń sharyqtaý shegi men batýy. Qazaqstan polıgony», «Qyzyldar men qaralar» kitaptarynyń, kóptegen ǵylymı maqalalardyń avtory. Mektep okýshylary men joǵary oký oryndarynyń stýdentterine arnalǵan oqýlyqtardy jazýǵa qatysty. «Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdiginiń 10 jyldyǵy», «Eren eńbegi úshin» medaldarymen marapattalǵan. 58 jyl buryn (1956) «Tehnologııalyq damý jónindegi ulttyq agenttigi» AQ basqarma tóraǵasynyń orynbasary SULTANǴAZIN Ánýarbek Jáleluly dúnıege keldi. Qorǵan oblysy Tobyl mańy aýdanynda (RKFSR) týǵan. 1983 j. E.A. Býketov atyndaǵy QarMÝ-dy bitirgen, ekonomıst. Ekonomıka ǵylymdarynyń doktory (2000). 1974 j. - elektrshi, Keńes Armııasynyń qatarynda azamattyq boryshyn ótegen. 1978-92 jj. - E.A. Býketov atyndaǵy QarMÝ stýdenti, komsomol komıteti hatshysynyń orynbasary, hatshysy, stajer-zertteýshisi, oqytýshysy. 1992-94 jj. - Qaraǵandy qalalyq ákimshiligi basshysynyń orynbasary. 1994-97 jj. - Qaraǵandy oblysy qarjy basqarmasynyń bastyǵy. 1997 j. - Qaraǵandy oblysy ákiminiń orynbasary. 1997-99 jj. - QR Qarjy mınıstrliginiń qarjy júıesi kadrlaryn daıyndaý men qaıta daıyndaý jáne qyzmetkerlermen jumys jasaý departamentiniń dırektory. 1999-2000 jj. - QR Memlekettik qyzmet isteri jónindegi agenttiginiń kadrlarmen jumys jasaý departamentiniń dırektory. 2000-01 jj. - QR Tabıǵı monopolııalardy retteý, básekelestikti qorǵaý jáne shaǵyn bıznesti qoldaý jónindegi agenttigi tóraǵasynyń orynbasary. 2001 j. - QazMBA fılıalynyń (Astana) dotsenti mindetin atqarýshy. 2001-06 jj. - Respýblıkalyq bıýdjettiń oryndalýyn baqylaý jónindegi Esep komıtetiniń múshesi. 2006 jyldan - Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligi Qarjy baqylaýy jáne memlekettik satyp alý komıtetiniń tóraǵasy. 2007-2008 jyldary - QR Qarjy mınıstrliginiń jaýpapty hatshysy. 2008-2010 jyldary «arna-Medıa» AQ basqarma tóraǵasynyń orynbasary. 2010-2012 jyldary - «Ulttyq ınnovatsııalyq qor» AQ basqarma tóraǵasynyń orynbasaryts. Qazirgi qyzmetinde - 2012 jylǵy mamyrdan beri. «Qurmet» (2007) ordenimen; medaldarmen, Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń gramotasymen marapattalǵan. 54 jyl buryn (1960) Respýblıkalyq bıýdjettiń oryndalýyn baqylaý jónindegi Esep komıtetiniń múshesi QULMAǴANBETOV Sovhozbek Ábikeshuly dúnıege keldi. Qostanaı oblysy Amankeldi aýdany Ekidin aýylynda dúnıege keldi. 1983 jyly Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetiniń ekonomıka fakýltetin bitirdi. Eńbek jolyn 1983 jyly Torǵaı oblystyq qarjy bóliminiń memlekettik kiris bóliminde aǵa ınspektor bolyp bastady. 1983 jylǵy qarasha-1985 jylǵy sáýir aralyǵynda - Keńes armııasynyń qatarynda mindetti qyzmette boldy. 1985 jylǵy maýsym-1990 jylǵy qazan aralyǵynda - Qazaq KSR Qarjy mınıstrliginiń baqylaý-tekserý basqarmasynda jumys istedi. 1990 jylǵy qarasha-1994 jylǵy maýsym aralyǵynda - kooperatıvterge salyq salý bóliminiń bastyǵy, Torǵaı oblysy boıynsha memlekettik salyq ınspektsııasy bastyǵynyń birinshi orynbasary. 1994 jylǵy shilde-1998 jylǵy sáýir aralyǵynda - Torǵaı oblystyq halyqty áleýmettik qorǵaý basqarmasynyń bastyǵy, Torǵaı jáne Aqmola oblystyq ekonomıka jáne saýda basqarmalarynyń bastyǵy. 1998-2000 jyldary - «Aına» JShS-nyń qarjy dırektory (Almaty qalasy). 2000 jylǵy shilde-2002 jylǵy aqpan aralyǵynda - Qostanaı oblysy ákiminiń orynbasary. 2002 jylǵy naýryz-2011 jylǵy qyrkúıek aralyǵynda - «Astanaenergoservıs» AQ Basqarmasynyń tóraǵasy, «Ońtústik» áleýmettik-kásipkerlik korporatsııa» ulttyq kompanııasy» AQ-nyń Qyzylorda oblysy boıynsha departamentiniń dırektory, «Jıhan holdıng» kompanııasynyń prezıdenti. Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Senatynyń 2011 jylǵy 15 qyrkúıektegi qaýlysymen Respýblıkalyq bıýdjettiń atqarylýyn baqylaý jónindegi esep komıtetiniń múshesi bolyp taǵaıyndaldy. «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 20 jyl» (2011) mereıtoılyq medalimen marapattaldy. 52 jyl buryn (1962) QR Іshki ister mınıstrliginiń Ákimshilik polıtsııa komıtetiniń tóraǵasy LEPEHA Igor Vladımırovıch dúnıege keldi. Qaraǵandy oblysynda týǵan. Qaraǵandy polıtehnıkalyq ınstıtýtyn, RF ІІM akademııasyn bitirgen. 1986-1987 jyldary - Qaraǵandy oblysynyń Temirtaý qalasy ishki ister basqarmasynyń saıası bóliminiń aǵa nusqaýshysy. 1987-1988 jyldary - Qaraǵandy oblysy Gagarın aýdany ishki ister bólimi bastyǵynyń saıası bólim boıynsha orynbasary. 1988-1990 jyldary - Qaraǵandy oblysy Abaı qalasy ishki ister bólimi bastyǵynyń saıası bólim boıynsha orynbasary. 1990-1993 jyldary - RF ІІM akademııasynyń tyńdaýshysy. 1993-1997 jyldary - Qaraǵandy oblysy qalalyq ishki ister basqarmasynyń torýyl polıtsııasy basqarmasynyń bastyǵy. 1998-2005 jyldary - Qaraǵandy oblysy qalalyq ishki ister basqarmasynyń ákimshilik polıtsııasy qyzmetiniń bastyǵy, qoǵamdyq qaýipsizdik basqarmasynyń bastyǵy. 2005-2009 jyldary - Qaraǵandy oblysy ІІD bastyǵynyń orynbasary. 2009-2011 jyldary - QR ІІM Ákimshilik polıtsııasy komıteti tóraǵasynyń orynbasary. Qazirgi qyzmetinde - 2011 jylǵy qyrkúıekten beri. 47 jyl buryn (1967) Petropavl qalasy ákiminiń qurylys jáne jedel máseleler jónindegi orynbasary ǴALEEV Qaırolla Tóleıuly dúnıege keldi Soltústik Qazaqstan oblysy Býlaev aýdany Chıstovskıı sovhozynda týǵan.1994 jyly Aqmola aýylsharýashylyq ınstıtýtyn ınjener-mehanık mamandyǵy boıynsha bitirdi. 2011 jyly Soltústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetinde ekonomıka jáne bıznes bakalavry dıplomyn aldy. Eńbek jolyn 1989 jyly «Otdelstroı» QMB 3 dárejeli elektrıkten bastady. 1990 jyly Býlaev aýdany «Avangard» keńsharyndaǵy mal sharýashylyǵynda aǵa dánekershi bolyp istedi. 1994-1998 jyldary - Býlaev aýdany «Dáýren» QSh ınjener-mehanık bolyp jumys istedi. 1998-1999 jyldary - Býlaev mıntsıpaldyq kommýnaldyq sharýashylyǵy kásipornynyń konkýrstyq basqarýshysy laýazymynda boldy. 2000-2002 jyldary - Býlaev «Selhozmehanızatsııa» MKK astyq qozǵalysy jónindegi menedjer bolyp jumys istedi. 2006-2009 jyldary - «Petropavl qalasynyń TKSh, jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary bólimi» MM avtomobıl joldary bóliminiń bastyǵy. 2009-2011 jyldary «Petropavl qalasynyń TKSh, jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary bólimi» MM bastyǵynyń orynbasary laýazymyn atqardy. 2011-2012 jyldary «Kommýnhoz» MKK dırektory bolyp jumys istedi. 5-shi shaqyrylǵan Petropavl qalalyq máslıhatynyń depýtaty boldy. 2012 jylǵy qazannan bastap qala ákiminiń qurylys jáne jedel máseleler jónindegi orynbasarynyń mindetterin atqardy. 37 jyl buryn (1977) 2013 jylǵy mamyrdan bastap, «Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ Basqarmasy tóraǵasynyń orynbasary. 2013 jylǵy maýsymnan bastap, «Qazatomónerkásip» UAK» AQ Dırektorlar keńesiniń tóraǵasy qyzmetin atqaryp kele jatqan ERDEBAI Dáýren Imanjanuly dúnıege keldi. Qazaqstanda týǵan. Qazaq memlekettik basqarý akademııasyn bitirgen. 1998-2003 jyldary - Ekonomıka jáne qarjy mınıstrlikterinde ártúrli qyzmetterde boldy, QR Premer-Mınıstri orynbasarynyń keńesshishy bolyp qyzmet atqardy, QR Prezıdenti Ákimshiliginde jumys jasady. 2003-2004 jyldary - QR Indýstrııa jáne saýda mınıstrliginde Investıtsııalar komıteti tóraǵasynyń orynbasary. 2005-2006 jyldary - «SAT & Company» JShS bas dırektorynyń birinshi orynbasary. 2005-2009 jyldary - prezıdent AO «Kazakhstan Petrochemical Industries» AQ prezıdenti, «Kazakhstan Petrochemical Industries» bas dırektory. 2009-2013 jyldary - «Birlesken hımııa kombınaty» JShS basqarma tóraǵasy. Qazirgi qyzmetinde - 2013 jylǵy maýsymnan beri. 34 jyl buryn (1980) qazaqstandyq ánshi AHMADIEVA Dilnaz Muratqyzy dúnıege keldi. Almaty qalasynda týǵan. Qazaq memlekettik halyqaralyq tilder ýnıversıtetiniń aǵylshyn tili fakýltetin bitirgen. Qazirde Gollıvýdte akterlik sheberlik kýrsynda oqıdy. 1977-2007 jyly Respýblıkalyq uıǵyr teatrynyń ánshisi. Qazir jeke ánshilik qyzmetpen aınalysýda. «Sıqyrly alma», «Kóshpendiler» fılmderine túsken. «Álem halyqtarynyń bıleri» jobasyna, ıÝrmaladaǵy «Jańa tolqyn» jas ánshilerdiń halyqaralyq festıvaline qatysty. «Almaly-98» jas ánshilerdiń respýblıkalyq konkýrsynyń Gran-prı ıegeri. Uıǵyr teatrynyń trýppasy quramynda «Medıvaıv» óner festıvalinde Gran-prıdi jeńip aldy. Qazaqstandyq «Altyn dısk» án festıvali syılyǵynyń laýreaty. Ulttyq «A-1» syılyǵynyń, «7 Not» jýrnaly syılyǵynyń, Qazaqstan jastar syılyǵynyń, «Ilham» syılyǵynyń laýreaty. 89 jyl buryn (1925) keńestik jáne reseılik áıgili bıshi, baletmeıster, horeograf, pedagog, KSRO halyq ártisi PLISETsKAıA Maııa Mıhaılovna dúnıege keldi. 89 jyl buryn (1925-1968) amerıkandyq saıası qaıratker, Demokratııalyq partııa kóshbasshylarynyń biri, ádilet mınıstri, AQSh prezıdenti Djon Kennedıdiń inisi Robert Frensıs KENNEDI dúnıege keldi. 87 jyl buryn (1927-2007) keńestik jáne reseılik teatr jáne kıno akteri, rejısser, KSRO halyq ártisi ÝLЬıANOV Mıhaıl Aleksandrovıch dúnıege keldi. 86 jyl buryn (1928) keńestik jáne reseılik akter, rejısser, stsenarıst jáne qoǵam qaıratkeri BATALOV Alekseı Vladımırovıch dúnıege keldi.