20 qańtar. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 20 qańtarǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Ázerbaıjanda ulttyq aza tutý kúni
1990 jyly saǵat 00:20-da KSRO-nyń basqa oblystarynan kelgen keńes áskerleri Ázerbaıjan KSR Joǵarǵy Keńesi Prezıdıýmynyń kelisiminsiz Baký qalasyna basyp kirip, sol arqyly KSRO jáne Ázerbaıjan KSR konstıtýtsııalaryn, sondaı-aq respýblıkanyń egemendigi týraly Konstıtýtsııalyq zańyn buzdy.
Áskerılerdiń negizsiz jáne shekten tys kúsh qoldaný saldarynan júzden astam beıbit turǵyn qaza tapty, olardyń kóbi ázerbaıjandar. Qaıǵyly oqıǵanyń mán-jaıy men sebepterin tekserý jónindegi respýblıkalyq komıssııanyń málimetinshe, 131 adam qaza taýyp, taǵy 744 adam jaraqat alǵan. Bul data Ázerbaıjan tarıhyna «Qara qańtar» degen atpen endi.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1919 jyly qazirgi Almatyda Jetisý jyrshy-aqyndarynyń sleti ótti. Oǵan halyq aqyny Jambyl Jabaev ta qatysty.
1932 jyly Qazaq Ólkelik Komıtetiniń ІІІ Plenýmynyń Qaýlysymen «Sovetskaıa step» gazeti «Kazahstanskaıa pravda» bolyp ózgerdi.
1984 jyly Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesi Tóralqasynyń Jarlyǵymen «Qazaq KSR-iniń halyq jazýshysy» qurmetti ataǵy bekitildi. Qurmetti ataqty alǵashqylardyń biri bolyp Ǵabıt Músirepov, Dmıtrıı Snegın, Tursynhan Ábdirahmanova ıelendi. 1999 jyldan bastap «Qazaqstannyń halyq jazýshysy» ataǵyn berý toqtatyldy.
1994 jyly «Baıqońyr» ǵarysh aılaǵynan «Gals» telehabar taratýdyń alǵashqy ǵaryshtyq qondyrǵysy ushyryldy.
1994 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Jarlyǵymen Qazaqstannyń mamandandyrylǵan kommertsııalyq jınaq banki Halyq banki bolyp qaıta quryldy.
1996 jyly Qazaqstannyń eki palataly Parlamenti – zańnamalyq qyzmetterdi atqaratyn Qazaqstan Respýblıkasynyń joǵary ókiletti organy óz jumysyn bastady.
2009 jyly «Qazposhta» AQ Ekinshi Ulttyq halyq sanaǵyna arnalǵan poshta konvertin aınalymǵa shyǵardy. «Kazpost» tańbaly konvertte Ekinshi ulttyq halyq sanaǵynyń belgisi men «Eltańba» standartty poshta markasy basylǵan. Kólemi – 220h110 mm, sany – 1 mıllıon dana.
2010 jyly Aqordada ıadrolyq qarýdy taratpaý jóninde QR Prezıdenti janynan qurylǵan Komıssııanyń alǵashqy otyrysy ótti. Májilis barysynda ıadrolyq qarýdy taratpaý, Qazaqstannyń osy saladaǵy halyqaralyq seriktestikteri men Vashıngtonda ótetin sammıtke qatysatyn Qazaqstan delegatsııasynyń daıyndyǵy talqylandy.
2010 jyly Qorǵanys mınıstriniń orynbasary general-leıtenant Bolat Sembınovtyń basshylyǵymen qazaqstandyq delegatsııanyń Brıýsselge sapary barysynda «NATO+Qazaqstan» formatynda otyrys ótti, onda NATO-men Qazaqstan áriptestiginiń jeke is-qımyl josparynyń (ÁJІJ) ekinshi tsıkli maquldanyp, qabyldandy.
2016 jyly Almatyda Murat Mutyrǵanovtyń tsırk stýdııasy ashyldy. QR Tuńǵysh Prezıdenti Qorynyń arqasynda az qamtylǵan otbasylardyń balalary tsırk stýdııasynda tegin bilim alady.
2018 jyly Qazaqstan Respýblıkasy men Frantsııa Respýblıkasy Abaı men Jıýl Vernniń qurmetine «Abaı-Vern» stıpendııa baǵdarlamasyn bekitti. Bul baǵdarlamany Frantsııa úkimeti «Halyqaralyq baǵdarlamalar ortalyǵy» AQ-men birlesip qarjylandyrady. Baǵdarlama jyl saıyn 100 stıpendııa taǵaıyndaıdy.
2018 jyly álemdegi iri kitaphanalardyń biri – Nıý-Iork kitaphanasynda Qazaq ádebıeti men mádenıeti ortalyǵynyń saltanatty ashylýy ótti.
2019 jyly Máskeýdegi Tretıakov galereıasynda «Qazaq handyǵy. Almas qylysh» fılminiń arnaıy kórsetilimi boldy. Tarıhı jobanyń avtory – Nursultan Nazarbaev. Fılm QR Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń tapsyrysy boıynsha Sh. Aımanov atyndaǵy «Qazaqfılm» AQ «Centaurus Rustem Abdrashev production» JShS-nyń qatysýymen túsirilgen. Stsenarıin jazýshy Smaǵul Elýbaı Іlııas Esenberlınniń «Almas qylysh» romanynyń jelisi boıynsha daıyndaǵan. «Almas qylyshty» túsirýge eki jyl ýaqyt ketken.
2019 jyly Qazaqstan alǵash ret Germanııada ótken aýqymdy halyqaralyq aýylsharýashylyq kórmesine qatysty. Oǵan álemniń 65 elinen 1 700 kompanııa qatysty.
Elimiz otandyq 10 aýylsharýashylyǵy taýarlaryn óndirýshilerdiń ónimin tanystyrdy. Olar jaqsy daıyndyqpen baryp, Berlınde ónimniń túr-túrin kórsetti. Jent, qurt jáne halýadan bastap, tanymal qazaqstandyq shokoladqa deıin. Táttiden bólek túıe súti men balyq ákelindi. Biraq, kópshilik bıe sútinen jasalǵan shokoladqa tańdandy. Qant pen transmaı qosylmaǵan ónimdi sheteldikter biregeı dep tanyp, rahattana dámin tatty.
2023 jyly elordadaǵy «QAZAQSTAN» ortalyq kontsert zalynda «Roza Baǵlanova atyndaǵy «Qazaqkontsert» memlekettik kontserttik uıymynyń Qazaq memlekettik sımfonııalyq orkestri álemge áıgili vıolonchelıst Aleksandr Hıýlshofftiń (Germanııa) qatysýymen «Vıolonchel jáne orkestr» atty klassıkalyq mýzyka keshi ótti.
