1945 j. 5 mamyry: Germanııanyń natsıstik úkimeti nemis áskerleriniń Batys maıdanda qarsylyqsyz tize búgýi týraly odaqtastarmen kelissózder júrgizdi
Germanııanyń Karl Denıts basqarǵan natsıstik úkimeti Batys maıdanda búkil nemis qarýly kúshteriniń qarsylyqsyz tize búgýi týraly odaqtastarmen kelissózder júrgizdi.
Kelissózder Frantsııanyń soltústik-shyǵysynda ornalasqan Reıms qalasynda boldy. AQSh qarýly kúshteriniń armııa generaly Dýaıt Eızenhaýer basqarǵan Odaqtastar qarýly kúshteri qolbasshylyǵynyń shtaby osynda ornalasqan bolatyn. Flot admıraly Gans-Georg fon Frıdebýrg bastaǵan nemis delegatsııasy tek Batys maıdandaǵy nemis qarýly kúshteriniń qarsylyqsyz tize búgýin usyndy. Alaıda, Eızenhaýer buǵan úzildi-kesildi qarsy bolyp, nemis áskerleriniń barlyq maıdanda, Batys jáne Shyǵys maıdanda da bir mezette eshqandaı bultaryssyz tize búgýin talap etti. Áıtpese, odaqtastardyń áskerleri batysqa qaraı kúndiz-túni toqtaýsyz aǵylyp jatqan nemis bosqyndaryn kúshpen toqtatyp, búkil Batys maıdandy jaýyp tastaıtyndyǵyn eskertti. Admıral Karl Denıts bul shartty tıimsiz dep taýyp, odaqtastarmen kelissózge nemis qarýly kúshteriniń shtaby bastyǵy, general-polkovnık Alfred Iodldi jiberdi.
Al bul kúni Shyǵys maıdanda Keńes áskerleri shabýyldaryn údete túsip, sátti urystar júrgizip jatty. Bul týraly «Sotsıalıstik Qazaqstan» gazetiniń 1945 jyldyń 8 mamyryndaǵy (seısenbi) №89-shy sanynda basylǵan Keńes aqparat bıýrosynyń málimetinde naqty aıtylǵan.
«3-shi BELORÝS maıdanynyń áskerleri FRISh-NERÝNG múıisin jaýdan tazartý boıynsha urystar júrgizip, LANGHAKEN, ShELLMıÝLЬ, ShMIRGELЬ, PREBBERNAÝ, ShOTLAND eldi-mekenderin aldy.
2-shi BELORÝS maıdanynyń áskerleri 5 mamyrda nemisterdiń Baltyq teńizi boıyndaǵy iri porty ári áskerı-teńiz bazasy - SVINEMıÝNDE qalasyn, VOLLIN jáne ÝZEDOM aralyn jáne KOLЬTsOV, MISDROV, LEBBIN, ALЬBEK, ZEEBAD GERINGSDORF, ÝZEDOM, KELPINZEE, TsINNOVITTs, PEENEMÝNDE eldi mekenderin basyp aldy.
4-shi mamyrda maıdan áskerleri nemisterdiń 11 700 soldaty men ofıtserin tutqyndap, 55 - ushaqty, 24- tankti, 88 dala zeńbiregin oljalady.
Al 1-shi BELORÝS maıdanynyń áskerleri BRANDENBÝRG qalasynyń ońtústik-batysynda alǵa jyljı otyryp, TsIZAR, LOBÝRG, BÝRG, MEKKERN, GOMMERN, ROSLAÝ qalalaryn aldy. 4 mamyr kúni bolǵan urystarda maıdan áskerleri 2 860 nemis soldaty men ofıtserin qolǵa túsirdi.
4-shi ÝKRAIN maıdanynyń áskerleri MO-RAVSKA OSTRAVA qalasynyń ońtústik jáne ońtústik-batysynda shabýyldaı otyryp, HOF (DVORTsE), BERN (MOR BEROÝN), FÝLЬNEK, MISTEK qalalaryn jáne MELЬCh, RAÝCh, DOMShTADTLЬ, ShTADT LIBAÝ, BARTOShOVITsE, METILOVITsE, FRIDLANT, KÝNChITsE, ROJNOV iri eldi-mekenderin uryspen aldy. Osylaısha 1945 jyldyń 10 naýryzynan 5 mamyrǵa deıin sozylǵan jáne Chehoslovakııanyń Sılezııa jerinde júrgizilgen Moravska-Ostrav shabýyldaý operatsııasy aıaqtaldy. Bul operatsııa barysynda Keńes áskerleri 23 964 adamynan aıryldy. 88 657 jaýynger jaraqat aldy. Keńestik statıstıka boıynsha nemis áskerleri 250 myń adamynan aıryldy. Olardyń ishinde 150 myńy tutqyndar. Sonymen qatar áskerlerimiz 4 myńǵa jýyq zeńbirekti, 1470 - mınomet, 1087 - tank pen shabýyldaýshy zeńbirekti jáne 737 - ushaqty oljalandy.
4-shi mamyr kúni bolǵan urystarda maıdan áskerleri nemisterdiń 1 100 soldaty men ofıtserin tutqyndady.
2-shi BELORÝS maıdanynyń áskerleri bolsa BRNO qalasynyń soltústik-shyǵysynda shabýyl júrgize otyryp, KROMERJIJ qalasyn jaýdan azat etti. Osylaısha, 1945 jyldyń 25 naýryzynan 5 mamyrǵa deıin sozylǵan Bratıslava-Brno shabýyldaý operatsııasy da aıaqtaldy. Keńes áskerleri 19 933 adamynan aıryldy. 62663 jaýynger ár túrli jaraqattar aldy. Nemis áskerleri boıynsha derekter joq.
4-shi mamyr kúni barlyq maıdandarda 26 nemis tankisi talqandaldy jáne joıyldy. Áýe urystarynda zenıttik artıllerııanyń kúshimen 14 jaý ushaǵy atyp túsirildi», - delingen málimette.
