1945 j. 24 sáýiri: Keńes áskerleri Berlınniń ortalyǵyna jaqyndady (FOTO)
Sondaı-aq, qalany shyǵys jáne soltústik jaǵynan shabýyldap kele jatqan 1-shi Belorýs maıdanynyń áskerleri Berlınniń ońtústik jaǵyn basyp alǵan 1-shi Ýkraın maıdanynyń áskerlerimen qosyldy. Osylaısha Berlın ońtústik, shyǵys jáne soltústik jaǵynan tolyǵymen qorshaýǵa alyndy. Bul týraly «Sotsıalıstik Qazaqstan» gazetiniń 1945 jyldyń 27 sáýirindegi (juma) №82-shi sanynda basylǵan Keńes aqparat bıýrosynyń málimetinde kórsetilgen.
«24-shi sáýirde 1-shi Belorýs maıdanynyń áskerleri Berlınniń ortalyǵy úshin urys júrgizýmen boldy. Maıdannyń 3-shi jáne 5-shi ekpindi armııalary keskilesken urystar júrgize otyryp, qalanyń ortalyǵyna jaqyndady. Al 2-shi gvardııalyq tank armııasy Berlın-Shpandaýer-Shıffarts kanalynan ótý urystaryn júrgizdi. 8-shi gvardııalyq armııa Shenefelda aýdanynda 1-shi Ýkraın maıdanynyń 3-shi gvardııalyq tank armııasymen qosyldy. Osylaısha, Berlın - ońtústik, shyǵys jáne soltústik jaǵynan tolyǵymen qorshaýǵa alyndy. Al 33-shi armııa Oder-Shpree kanalynan ótý urystaryn júrgizdi» - delingen málimette.
Al sol kúni Berlınniń ońtústiginde 1-shi Ýkraın maıdanynyń 3-shi gvardııalyq tank armııasy men 6-shy tank korpýsy joıqyn artıllerııalyq soqqynyń arqasynda Teltov kanalynan ótip, qala kóshelerinde urystar júrgizýge kiristi. 28-shi armııa Býkkova aýdanynda 1-shi Belorýs maıdanynyń 8-shi gvardııalyq armııasymen qosyldy. Osylaısha, jaýdyń frankfýrt-gýben toby tolyǵymen qorshaýǵa alyndy. 3-shi gvardııalyq armııa bul topty ońtústik batystan qorshady.
«Maıdannyń 4-shi gvardııalyq tank armııasy 3-shi gvardııalyq tank armııasynyń izimen Teltov kanalynan ótip, batysqa qaraı buryldy. Sóıtip, keshke qaraı Hafel ózenine jetip, Potsdamnyń ońtústik-shyǵys jaǵyn basyp aldy. Osy baǵytta soltústikten kele jatqan 1-shi Belorýs maıdanynyń áskerlerimen qosylýǵa 10-aq shaqyrym qaldy. Eger osy dáliz jabylsa, Berlın tolyǵymen qorshaýǵa alynady» - delingen málimette.
Al nemis qolbasshylyǵy qalany qalaıda qorǵap qalýǵa bar kúshterin jumsaýda. Aıtalyq, batystan qalaǵa kómekke kele jatqan general Venktiń 12-shi armııasy jolynda kóse-kóldeneń jatqan 5-shi gvardııalyq mehanıkalandyrylǵan korpýsqa shabýyl jasap edi, biraq olarynan túk shyqpady. Keıin sheginýge májbúr boldy. Jalpy, Berlın mańyndaǵy urystar qyzyl armııa úshin aıtarlyqtaı sátti júrýde. Óıtkeni, nemis áskerleri buǵan deıingi urystardan ábden álsirep qalǵan bolatyn. Onyń ústine qaladaǵy nemis áskerleriniń kópshiligi jóndi úıretilmegen folksshtýrmnyń (halyq jasaqtary) jaýyngerlerinen turdy. Jalpy, Berlındi qansha myń nemis jaýyngeri qorǵaǵany jóninde ortaq pikir joq. Keıbir áskerı sarapshylardyń dereginshe Berlınde 100 myńnan asa nemis áskerleri bolǵan. Basqa derekter boıynsha olardyń sany 250 myńnan asady. Qalaı bolǵanda da qalada vermahttyń (nemis qarýly kúshteri) SS (kúzet otrıady) áskerleri, folksshtýrm (halyq jasaqtary) jáne basqa da quramalar bolǵany anyq. Al qalada urys júrgizý keńes áskerleri úshin ońaıǵa soqpady. Óıtkeni, Berlın sol kezde álemdegi eń iri qalalardyń biri bolatyn. Kólemi jóninen (88 myń gektar) Londonnan keıin ekinshi orynda turdy. Jalpy aýmaǵy batystan shyǵysqa qaraı 45 shaqyrymdy, al soltústikten ońtústikke 38 shaqyrymdy alyp jatty. Úlken bolǵan soń, Berlın 20 aýdanǵa bólindi, olardyń altaýy ishki, al 14-i syrtqy aýdandar bolyp sanaldy.
Jalpy 24-shi sáýir kúni Berlın men Drezden baǵytynda birneshe qalalar men qalashyqtar basyp alyndy. Bul týraly «Sotsıalıstik Qazaqstan» gazeti naqty bylaı dep jazady:
24-shi sáýirde 1-shi Belorýs maıdanynyń áskerleri BERLINNІŃ soltústik-batysynda urys júrgize otyryp, KREMMEN, FLATOV, VELЬTEN, NAÝEN qalalaryn aldy. Osy maıdannyń áskerleri Berlınniń ońtústik-shyǵysynda DAME ózeninen ótip, ADLERSHOF, RÝDOV, ALЬT-GLINIKKE, BONSDORF qalashyqtaryn alyp, 1-shi ÝKRAIN maıdanynyń áskerlerimen qosyldy.
Bir mezette maıdan áskerleri Berlınniń soltústik jáne shyǵys jaǵynda kóshe urystaryn júrgizip, TEGELЬ, VITENAÝ, REINIKENDORF, Sılezııa vokzalyn jáne onyń soltústiginde jáine shyǵysynda ornalasqan qala kvartaldaryn aldy.
ODER-degi FRANKFÝRT qalasynyń ońtústiginde maıdan áskerleri FıÝRSTENBERG ı GÝBEN qalalaryna basyp kirdi.
23 sáýirde bolǵan urystarda maıdan áskeerleri 3000 myńnan asa nemis soldaty men ofıtserin qolǵa túsirip, 48 - tank, 200 astam - dala zeńbiregi, 2550 avtokólik, 88- paravoz, 1000 - temir jol vagony jáne soǵys múlikteri qoıylǵan 113 - qoımany oljalady.
Al 1-shi ÝKRAIN maıdanynyń áskerleri urys júrgize otyryp, BERLINNІŃ ońtústik jaǵynda qalanyń MARIENDORF, LANKVITs, OSDORF, ShTANSDORF aýdandaryn basyp alyp, DAME ózeninen ótken 1-shi Belorýs maıdanynyń áskerlerimen qosyldy. Maıdan áskerleri sonymen qatar DREZDEN baǵytynda GROSSEN-HAIN qalasyn basyp aldy.
23-shi sáýir kúni bolǵan urystarda maıdan áskerleri 6000 asa nemis soldaty men ofıtserin qolǵa túsirip, 38 tankti oljalady».
Jalpy 23 sáýirde barlyq maıdanda 110 nemis tankisi talqandaldy jáne joıyldy. Al áýe urystarynda zenıttik artıllerııanyń kúshimen dushpannyń 60 ushaǵy atyp túsirildi.
