19 maýsym. Tulǵalar týǵan kún
Búgin, 19 maýsym kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.
74 jyl buryn (1950) Qazaqstan Respýblıkasynyń qoǵam jáne memleket qaıratkeri Serik Ábikenuly ÚMBETOV dúnıege keldi.
Almaty oblysy Jambyl aýdany Prýdkı keńsharynda týǵan. Almaty zootehnıkalyq-maldárigerlik ınstıtýtyn «zooınjener» mamandyǵy boıynsha bitirgen.
Eńbek jolyn 1968 jyly Almaty oblysy Jambyl aýdany «Amangeldi» keńsharynyń jumysshysy bolyp bastady. 1974-1985 jyldary Almaty oblysy Kúrti aýdany T.Bokın atyndaǵy keńshardyń brıgadıri, bólimshe meńgerýshisi, bas zootehnıgi, partııa komıtetiniń hatshysy, 1985-1992 jyldary Almaty oblysy Kúrti aýdany «Jeltorańǵy» keńsharynyń dırektory, Kegen aýdany agroónerkásiptik kesheni birlestiginiń tóraǵasy, Kúrti aýdany T.Bokın atyndaǵy keńshardyń dırektory, 1992-2004 jyldary Almaty oblysy Kúrti aýdany ákimshiliginiń basshysy, Almaty oblysy ákiminiń orynbasary, oblys ákimi. 1999-2004 jyldary Jambyl oblysynyń ákimi bolyp qyzmet atqarǵan. 2004-2005 jyldary QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstri, 2005-2011 jyldary Almaty oblysynyń ákimi, 2011-2012 jyldary QR Prezıdentiniń Іs basqarýshysy, 2012-2016 jyldary besinshi shaqyrylǵan Parlament Májilisiniń depýtaty, agrarlyq máseleler jónindegi komıtet múshesi, 2016-2021 jyldary altynshy shaqyrylǵan Parlament Májilisiniń depýtaty, agrarlyq máseleler jónindegi komıtet múshesi boldy.
«Parasat», ІІІ dárejeli «Barys» ordenderimen jáne Ulttyq olımpıada komıtetiniń altyn ordenimen marapattalǵan.
58 jyl buryn (1966) «Qazaq gazetteri» JShS bas dırektory, fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor, memlekettik «Daryn» jastar syılyǵynyń ıegeri Dıhan QAMZABEKULY dúnıege keldi.
Ońtústik Qazaqstan oblysy Túlkibas aýdanynda týǵan. Abaı atyndaǵy Qazaq memlekettik pedagogıka ınstıtýtyn (Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıka ýnıversıteti) bitirgen.
QR Prezıdenttigine úmitkerlerdiń memlekettik tildi bilý deńgeıin anyqtaý jónindegi Lıngvıstıkalyq komıssııanyń múshesi, QR Premer-Mınıstri janyndaǵy Memlekettik til saıasatyn odan ári jetildirý jónindegi komıssııanyń múshesi, Ádebıet jáne óner salasyndaǵy QR Memlekettik syılyǵyn berý jónindegi komıssııanyń múshesi, Respýblıkalyq Onomastıka komıssııasynyń múshesi, Astana qalasy Onomastıka komıssııasynyń múshesi, Qazaqstan halqy Kishi assambleıasynyń múshesi, L.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıteti «Habarshysynyń» (gýmanıtarlyq serııa) jaýapty redaktory, «L.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıteti ǵalymdary» ǵylymı anyqtamalyǵynyń jaýapty redaktory.
«Smaǵul Sádýaqasuly», «Rýhanııat», «Alash jáne ádebıet», «Paıym» atty monografııalardyń, «Aǵartýshylyq jáne ádebıet» oqý quralynyń, Júsipbek Aımaýytovtyń 5 tomdyǵyn, Smaǵul Sádýaqasulynyń 2 tomdyǵyn, Qoshke Kemeńgeruly tańdamaly shyǵarmalarynyń, Qoshke Kemeńgerulynyń 3 tomdyǵynyń avtory. «Qazaqtyń Qoshkesi», «Astana týraly bata», «Kózdiń qarashyǵyndaı» derekti fılmderi stsenarııiniń avtory. 450-ge jýyq jýrnal men gazet maqalalaryn, 150-den astam tele-radıo materıaldar shyǵarǵan.
«Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýtsııasyna 10 jyl» mereıtoılyq medalimen, QR Bilim jáne Ǵylym mınıstrliginiń Ybyraı Altynsarın atyndaǵy tós belgisimen marapattalǵan.
53 jyl buryn (1971) Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Keńsesi bastyǵynyń orynbasary Marjan Ábdiıýsýpqyzy ÁKІMJANOVA dúnıege keldi.
Almaty oblysynda týǵan. 1999 jyly Qazaq memlekettik qyzdar pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen.
Eńbek joly: 1991-1993 jyldary QR Ǵylym Akademııasynyń mehanıka jáne mashınataný ınstıtýtynyń zerthanashysy, sharýashylyq meńgerýshisi, kadr bóliminiń ınspektory, 1993-1995 jyldary QR Joǵarǵy Keńesiniń redaktsııalyq-baspa bóliminiń mamany, 1995 jyly QR Mınıstrler Kabıneti Apparatynyń Іshki saıasat bóliminiń mamany, 1995-1997 jyldary QR Úkimeti Apparatynyń Aýmaqtyq damý bóliminiń mamany, 1997-2012 jyldary QR Prezıdenti baspasóz qyzmetiniń aǵa mamany, referenti, aǵa referenti, sarapshysy, aǵa sarapshysy, bas sarapshysy, konsýltanty, sektor meńgerýshisi qyzmetinde boldy. 2012-2021 jyldary QR Prezıdenti baspasóz hatshysynyń orynbasary, 2021-2022 jyldary QR Prezıdentiniń keńesshisi, 2022 jyldan bastap QR Prezıdenti janyndaǵy Áıelder isteri jáne otbasylyq-demografııalyq saıasat jónindegi ulttyq komıssııanyń múshesi. 2022-2023 jyldary QR Prezıdenti is basqarýshysynyń orynbasary qyzmetin atqarǵan.
2023 jyldyń maýsym aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
«Qurmet» ordenimen, «Eren eńbegi úshin» medalimen jáne Prezıdent Ákimshiliginiń «Minsiz qyzmeti úshin» tósbelgisimen marapattalǵan.
47 jyl buryn (1977) Qazaqstan Respýblıkasy Tótenshe jaǵdaılar vıtse-mınıstri Batyrbek Qadyrbekuly ÁBDІShEV dúnıege keldi.
Aqtóbe oblysynda týǵan. QR Qarýly Kúshteriniń Joǵarǵy shekara-komandalyq ýchılışesin bitirgen.
20-dan astam jyl memlekettik qyzmette.
Qazirgi qyzmetin 2024 jyldyń sáýir aıynan bastap atqaryp jatyr.
38 jyl buryn (1986)Astana qalasy máslıhatynyń áleýmettik-mádenı damý máseleleri jónindegi turaqty komıssııasynyń múshesi Jandos Qanatly RAHMET dúnıege keldi.
Aqmola oblysynyń Ereımentaý qalasynda dúnıege kelgen. 2006 jyly L.N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetin «Quqyqtaný» mamandyǵy boıynsha bitirdi.
Eńbek joly: 2022 jyldan bastap qazirgi ýaqytqa deıin «Qazaqstan skeıtbordıng federatsııasy» RQB prezıdenti, 2023 jyldan «BALALAND.KZ» JShS dırektory.
2023 jylǵy 29 naýryzda Astana qalasy máslıhatynyń VIII saılanymynyń depýtaty bolyp saılandy.
140 jyl buryn (1884-1976) qazaqtyń áıgili halyq aqyny, ánshi, kompozıtor, Qazaqstannyń eńbek sińirgen óner qaıratkeri Kenen ÁZІRBAEV dúnıege kelgen.
Jambyl oblysynyń Qordaı aýdanynda týǵan. Kenen – qazaq ónerindegi sal-serilik jáne aıtyskerlik dástúrlerdi úzbeı, HH ǵasyrdyń 70-jyldaryna deıin jetkizgen ónerpaz.
Ákesi Ázirbaı, sheshesi Uldar da ánshi, dombyrashy edi. Ár jyrdy áýeli ata anasynan úırengen Kenen 11 jasynan dombyraǵa qosylyp, óz janynan óleń, án shyǵara bastady. «Boztorǵaı», «Kóksholaq», «Bulbul», «On altynshy jyl», «Qaıran elim», «Attan» ánderin shyǵaryp, «Álı batyr», «Qyrǵyzbaı» dastandaryn jyrlady. Qazaq, qyrǵyz arasyndaǵy belgili jıyndarǵa qatysyp, aıtysqa tústi, án saıysyna aralasty. Memleket qaıratkerleri O. Jandosov, J. Báribaev, T. Bokın, taǵy basqalarmen tanys-bilis boldy.
Ekinshi dúnıejúzilik soǵys jyldarynda mádenı-úgit brıgadasyn quryp, el aralap, halqymyzdan shyqqan batyr ul-qyzdarymyzdyń erligin, jeńisin jyrlady. «Biz jeńemiz», «Súıgenim-aı, kúıgenim-aı», «Tórt batyr» sııaqty kóptegen óleń, jyrlar shyǵardy. 50-70 jyldary beıbit ómirdi, respýblıka tabystaryn, zamandastaryn beıneleıtin óleń, terme, tolǵaý dastandary týdy. 150-deı án tolǵap, onyń óleńin jazdy.
Onyń ánshi, kompozıtor bolýyna ánshi-jyrshylardyń, dombyrashy-kúıshilerdiń áseri zor boldy. Ásirese, Jambyl, Sarybas, Balýan Sholaq, Shashýbaı syndy belgili ánshi-aqyn, kompozıtorlardan úlgi-ónege aldy. Aqyn-kompozıtordyń «Boztorǵaı», «Kóksholaq», «Bazar-Nazar», taǵy basqa ánderi halyq súıip aıtatyn máńgilik rýhanı qazynaǵa aınaldy.
Ol – jyr alyby Jambylmen jarty ǵasyrdaı birge júrip, jańa dáýirdi asqaqtata jyrlaǵan zamana jyraýy. Buǵan eki júzden astam óleń, arnaý, tolǵaýlary aıǵaq. Bul týyndylary áldeneshe ret jınaq bolyp jarııalandy.
1984 jyly aqynnyń 100 jyldyq merekesi ótkizildi. Tańdamaly shyǵarmalarynyń 2 tomdyǵy jáne «Shyrqa, daýysym», orys tilinde «Pesnı gor ı stepeı» kitaptary jaryq kórdi. Derekti kıno-telefılmder túsirildi. «Eńbek Qyzyl Tý», 2 márte «Lenın», «Qurmet belgisi» ordenderimen marapattalǵan.
