19 qyrkúıek. QazAqparat kúntizbesi
19 qyrkúıek, SEISENBІ
«Smaılıktiń» týǵan kúni
1982 jyly 19 qyrkúıekte Karnegı-Mellon ýnıversıtetiniń professory Skott Falman (Scott E. Fahlman) kompıýterde teriletin mátinde «kúlimsirep turǵan bet-álpetti» kórsetý úsh qos núkte, defıs jáne jabylatyn jaqshadan turatyn qatar kelgen úsh sımvoldy paıdalanýdy usyndy. Alǵash ret smaılıkti paıdalanǵan habarlama 2002 jyly plenkada saqtalǵan habarlandyrýlar taqtasynyń muraǵatynan tabyldy. Qazir smaılık elektrondyq qarym-qatynastyń aınymas belgisi bolyp qaldy. Smaılıkter áńgimelesýshini durys túsinýge, onyń kóńil kúıin baıqaýǵa kómektesedi.
Sent-Kıts jáne Nevıs Federatsııasynyń Ulttyq meıramy - Ult kúni (1983)
Sent-Kıts jáne Nevıs Federatsııasy - Karıb teńiziniń shyǵys bóliginde Sent-Kıts jáne Nevıs araldarynda ornalasqan memleket. Astanasy - Baster qalasy. Memlekettik tili - aǵylshyn tili. Aqsha birligi - shyǵys karıb dollary. Memleket konstıtýtsııaly monarhııa, Ulybrıtanııa dostastyǵy quramyna kiredi. Memleket basshysy - Ulybrıtanııa monarhy taǵaıyndaıtyn general-gýbernator. Úkimet basshysy - Premer-Mınıstr. Joǵarǵy zań shyǵarýshy organy bir palataly parlament - Ulttyq jınalys.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1955 jyly Oralda «Ýralagroremmash» zaýytynyń negizi qalandy. Zaýyt ormandy qorǵaý stansasynyń ornyna salyndy. Kásiporyn tyń jáne tyńaıǵan jerlerdi ıgerý kezinde iske qosylyp, aýylsharýashylyq tehnıkasyn jóndeý salasynda mamandandyryldy. Sol jyldary kásiporyn óziniń salasy boıynsha respýblıkamyzdaǵy jáne Odaqtaǵy zaýyttar arasynda aldyńǵy qatarlarǵa shyqty. Kásiporyn Qazaqstandaǵy zaýyttar arasynda birinshi bolyp Lenın jáne Qazan kóterilisi ordenderimen marapattaldy. Qazirgi ýaqytta «Ýralagroremmash» AQ aýyl sharýashylyq jáne órtke qarsy tehnıkalaryn shyǵarady, sonyń ishinde JVP-9 jatok markasy men zııandy jándikterdi joıý jumystaryna arnalǵan búrikkishter bar. Kásipornyń qýattylyǵy jyldan-jylǵa ósip kele jatyr, bizdiń respýblıkamyzda jáne shetelde suranystaǵy jańa ónimderdiń túrleri shyǵarylyp jatyr. Kásiporynda metall jáne temirbeton qurastyrmalaryn tottan qorǵaıtyn ystyq myrysh jelisi iske qosylǵan. Osyndaı óńdeýden ótken metaldar óziniń alǵashqy keıpin jaǵymsyz ekologııalyq ortada 20 jyldan 60 jylǵa deıin saqtaıdy. Aktsıonerlik qoǵamnyń janynan shyǵarylǵan ónimderge qyzmet kórsetý maqsatymen «Kazagroservıs-Ýral» MTS qurylǵan. Sonymen qatar kishigirim transformatorlyq stansalaryn qurastyratyn «Kazelektroşıt» JShS «Ýralagroremmash» AQ quryltaıshysy bolyp tabylady. Osy aktsıonerlik qoǵamnyń jáne reseılik «Rosselmash» AQ-nyń negizinde «Nıva-Effekt» kombaıny markalaryn qurastyratyn birikken kásiporyn qurylǵan jáne sol tehnıkaǵa qyzmet kórsetetin ortalyq jumys isteıdi.
1957 jyly QazKSR Ǵylym akademııasynyń Tarıh jáne arheologııa ınstıtýtynyń Ońtústik Qazaqstan arheologııa ekspedıtsııasynyń Jetisý otrıady Qazaqstannyń tuńǵysh kásibı arheology Anna Maksımovanyń basshylyǵymen Almaty oblysynyń Jambyl aýdanynda Tamǵaly shatqalyndaǵy tasqa qashap salynǵan petroglıfterdi tapty. Tamǵaly petroglıfteri keıinnen ıÝNESKO-nyń Búkilálemdik mádenı muralar tizimine engizildi.
1988 jyly Qazaqstannyń alǵashqy kommertsııalyq bankteriniń biri sanalatyn «BankTsentrKredıt» AQ quryldy.
1993 jyly Máskeýde Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N.Nazarbaev pen Reseı Prezıdenti B.Eltsınniń resmı kezdesýi boldy. Kezdesý barysynda eki memlekettiń Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasy arasyndaǵy dostyq, yntymaqtastyq jáne ózara kómek kórsetý týraly ekijaqty qol qoıylǵan kelisimshartyna sáıkes aldaǵy ýaqyttaǵy ekonomıkalyq jáne áskerı saladaǵy damý máseleleri qarastyryldy.
1994 jyly Qazaqstandyq ınternettiń týǵan kúni. Joǵary deńgeıdegi kz. Kazınformtelekom ulttyq domeni iske qosyldy.
1995 jyly 1995 jyldyń 20 qańtaryndaǵy Belarýs Respýblıkasy, Reseı Federatsııasy jáne Qazaqstan Respýblıkasy arasyndaǵy kedendik odaq jónindegi kelisimge sáıkes, Reseı Federatsııasy men Qazaqstan Respýblıkasy arasyndaǵy Kedendik odaq qurylýynyń birinshi kezeńin aıaqtaý jónindegi ýaǵdalastyqty júzege asyrý maqsatynda QR Prezıdenti N.Nazarbaevtyń «Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasy arasyndaǵy shekaranyń kedendik baqylaýyn joıý týraly» qaýlysy jarııalandy.
2001 jyly Memleket basshysy N.Nazarbaev Almaty qalasynda AQSh-tyń Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti elshisi Larrı Neppermen kezdesti. AQSh elshisi Elbasyna senim gramotasyn tabystady. Sondaı-aq, Larrı Nepper N.Nazarbaev pen Qazaqstan halqyna aýyr kúnderde qoldaý kórsetkeni úshin alǵysyn bildirdi.
2005 jyly Almatyda jańa aqparattyq-konsýltatsııalyq «Jasyl telefon» qyzmeti jumys isteı bastady.
2005 jyly Jambyl oblysy Shý aýdany Jańa jol aýylynda qazaqtyń halyq batyry, dúnıejúzilik soǵystyń dańqty jaýyngeri, qazaqtyń kórnekti jazýshysy Baýyrjan Momyshulyna arnalǵan eskertkish ornatyldy. Baýyrjan Momyshuly (1910-1982) - Keńes odaǵynyń batyry, ekinshi dúnıejúzilik soǵystyń dańqty jaýyngeri, qazaqtyń kórnekti jazýshysy. Jambyl oblysynyń Jýaly aýdanyndaǵy Kólbastaý mekeninde dúnıege kelgen. «Ofıtserdiń kúndeligi», «Bir túnniń tarıhy», «Bizdiń semıa», «Moskva úshin aıqas» «Jaýyngerdiń tulǵasy», «Maıdan», «Maıdandaǵy kezdesýler», «General Panfılov», «Tólegen Toqtarov», «Kýba áserleri», «El basyna kún týsa», «Ushqan uıa», «Adam qaıraty» povesteri men áńgimeleriniń avtory. Qyzyl Tý, Eńbek Qyzyl Tý, Halyqtar Dostyǵy, І dárejeli Otan soǵysy, 2 ret Qyzyl Juldyz, «Qurmet belgisi» syndy orden-medaldarmen marapattalsa, halqynyń qaharman ulyna Qazaqstan táýelsizdikke qol jetkizgennen keıin «Keńes Odaǵynyń batyry» ataǵy berilgen.
2006 jyly Qazaqstanda tuńǵysh ret jýrnalıstıka entsıklopedııasy shyǵaryldy. Ony shyǵarǵan Qazaqstan jýrnalıstıka akademııasynyń prezıdenti Saǵymbaı Qozybaev.
2007 jyly Sotsıalıstik Eńbek Eri Qarasaı Sarıevtiń (1907-1982) 100 jyldyǵyna oraı Oraldaǵy turǵan úıine eskertkish taqta ornatyldy. Bókeı Ordasy aýdany Beısen aýylynda dúnıege kelgen Qarasaı Sarıev 1927 jyly Astrahan qalasynda balyq daıyndaý mekemesinde jumys jasady. Sodan keıin elge oralyp, aýyl sharýashylyǵy artelinde, Beısen aýyldyq keńesinde, Alǵa shyq ujymsharynda eńbek etti. Uzaq jyldar boıy sharýashylyq basqarǵan Q.Sarıevke 1948 jyly Sotsıalıstik Eńbek Eri ataǵy berildi.
2011 jyly QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev pen Frantsııa Prezıdenti Nıkolıa Sarkozıdiń Elıseı saraıynda ótken kezdesýleriniń qorytyndylary boıynsha birlesken deklaratsııa qabyldandy.
Deklaratsııada BUU-nyń ortalyq rólin saqtaı otyryp jahandyq basqarýdy jaqsartý, Aýǵanstandy qalpyna keltirý, Lıvııa halqyn qoldaý úshin halyqaralyq qaýymdastyqty keńinen jumyldyrý, t.b. ózekti máseleler qarastyrylǵan.
2011 jyly Memleket basshysy N. Nazarbaevtyń sapary barysynda Frantsııada birlesken qazaqstandyq-frantsýz óndiris qurý týraly kelisimge qol qoıyldy.
Qazaqstan aýmaǵynda biriktirýshi elektr jetegin óndiretin birlesken kásiporyn ashý týraly «Qazaqstan temir joly» UK» AQ men «Alstom» (Alstom) komanııasynyń arasyndaǵy qujatqa qol qoıyldy. Budan basqa, «Qazatomónerkásip» UAK» AQ men Frantsııanyń geologııalyq jáne taý-ken zertteý bıýrosy arasyndaǵy sırek metall boıynsha birlesken zerthana qurý
jobasy boıynsha kelisimge qol qoıyldy.
2012 jyly QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev pen RF Prezıdenti Vladımır Pýtın Pavlodar qalasynda ótken Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasynyń óńiraralyq yntymaqtastyǵynyń ІH Forýmyna qatysty. Sońynda jýrnalısterge arnalǵan eki prezıdenttiń brıfıngi ótti.
2013 jyly Nazarbaev ortalyǵynda «Skıfterdiń altyn murasy» atty kórme ashyldy.
Kórmeniń eń basty ári qundy jádigeri - «Altyn adam». 1969-1970 jyldary Almaty mańyndaǵy Esik qorǵanynan arheolog-ǵalym Kemal Aqyshevtyń basshylyǵymen ekspedıtsııa jumysynyń nátıjesinde tabylǵan «Altyn adam» skıf-saq dáýirine tán «ań stılindegi» tehnologııasy joǵary buıymdardy jasaýdyń jarqyn úlgisi sanalady. Ol búginde táýelsiz Qazaqstannyń basty sımvoldarynyń birine aınaldy.
2014 jyly Pavlodarda belgili qazaq jazýshysy, pýblıtsıst, aqyn, Alashorda kóshbasshylarynyń biri, 1931 jyly qýǵyn-súrginge ushyrap, atylǵan Júsipbek Aımaýytovqa eskertkish ashyldy.
2016 jyly Máskeýde sońǵy 14 jylda birinshi ret Astana qalasynyń kúnderi ótti. Sharanyń basty maqsaty - 2016-2018 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlama aıasynda Máskeý men Astana arasyndaǵy mádenı jáne iskerlik yntymaqtastyqty damytý.