18 tamyz. Týǵan kún ıeleri
ESІMDER
75 jyl buryn (1943) aqyn, Qazaqstannyń eńbek sińirgen mádenıet qaıratkeri, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń múshesi, Jylyoı aýdanynyń qurmetti azamaty Amanǵos ERShÝOV dúnıege keldi.
Atyraý oblysynyń Embi aýdanynda týǵan. Atyraý pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. 1966-1967 jyldary - Atyraý oblystyq «Kommýnıstik eńbek» gazetiniń ádebı qyzmetkeri. 1967-1980 jyldary Amangeldi orta mektebiniń muǵalimi, ınternat dırektory bolǵan. Aqynnyń «Kókjıegim - keleshegim», «Shopan balasy», «Jylqyshynyń uly», «Altyn bosaǵa», «Shuǵylaly shaqtar», «Pir Beket pen Jyr Zeket», «Oǵylandy», «Babam men Atamnyń joly baqytqa bastaǵan jol», «Amanqos», «Mahabbat máńgilik», «Jaraly jyldar», «Asaly men Kóketaı» atty shyǵarmalary bar. Ol Baspa, polıgrafııa jáne kitap saýdasy isteri jónindegi memlekettik komıteti jabyq konkýrsynyń 2 márte laýreaty atanǵan.
«Qurmet» ordenimen, «Eńbek ardageri» medalimen, «Halyq aǵartý isiniń úzdik qyzmetkeri» belgisimen marapattalǵan.
72 jyl buryn (1946) akademık, tarıh ǵylymdarynyń doktory, professor Mámbet Qudjabaıuly QOIGELDIEV dúnıege kelgen.
Jambyl oblysy Shý aýdany Tóle bı aýylynda dúnıege kelgen. 1968 jyly Qyrǵyz memlekettik ýnıversıtetin támamdaǵan. Ǵalym, tarıh ǵylymynyń doktory (1994), professor (1995), belgili alashtanýshy. 1971- 2002 jyldary QazUÝ-de, Qazaqstan KP OK janyndaǵy Partııa tarıhy ınstıtýtynda, ǵylymı-pedogogıkalyq jumystarmen aınalysty. 2002-2006 jyldary QR UǴA-nyń Tarıh jáne etnologııa ınstıtýtynyń dırektory boldy. 2004 jyldan Qazaqstan tarıhshylar qaýymdastyǵynyń prezıdenti. HH ǵasyrdyń alǵashqy shıregindegi qazaq ıntellıgentsııasynyń qoǵamdyq-saıası qyzmetin zertteýmen shuǵyldanady. Tarıh ǵylymynda Alash qozǵalysy tarıhyna jańa kózqaras qalyptastyrdy. Sondaı-aq orta ǵasyrdaǵy qazaq ǵulamasy, tarıhshy Qadyrǵalı Qosymulynyń «Jylnamalar jınaǵy» ortaǵasyrlyq tarıhı jazba dástúri negizinde ómirge kelgen qundy eńbek ekendigin ǵylymı turǵyda negizdedi.
65 jyl buryn (1953) QR Parlamenti Senatynyń depýtaty Baqytjan Tursynuly JUMAǴULOV dúnıege keldi.
Almaty oblysynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin, «Ádilet» joǵary quqyq mektebin bitirgen. 1979-1991 jyldary - Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń aǵa ınjeneri, aǵa oqytýshysy, dotsenti, prorektory. 1991-2001 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Injenerlik akademııasy Tóralqasynyń hatshysy, vıtse-prezıdenti, prezıdenti. 2001-2002 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń birinshi vıtse-mınıstri. 2002-2005 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń, Premer-Mınıstr Keńsesiniń bólim meńgerýshisi. 2005-2007 jyldary «Nur-Otan» halyqtyq demokratııalyq partııasynyń tóraǵasy, tóraǵasynyń birinshi orynbasary. 2007-2008 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisi Tóraǵasynyń orynbasary qyzmetin atqarǵan. 2008 - 2010 jyldary - Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıtetiniń rektory. 2008 jyly mamyrda B.T.Jumaǵulov Islam elderi Injenerlik akademııalary federatsııasynyń birinshi vıtse-prezıdenti bolyp saılandy. 2010 - 2013 jyldary - QR Bilim jáne ǵylym mınıstri. 2014 - 2017 jyldary Ulttyq ınjenerlik ǵylym akademııasynyń prezıdenti. Qazirgi qyzmetinde 2017 jyldyń maýsym aıynan beri.
Ǵalymnyń ǵylymı zertteýleriniń negizgi baǵyttary munaı óndiriýdiń tehnologııalyq protsesterin matematıkalyq modeldeý, munaı kenderin ıgerýdi avtomatty taldaýdyń kompıýterlik júıesin jasaý máselelerine arnalǵan. Ol suıyqtyq pen gaz mehanıkasynyń modelderi úshin jýyqtama ádisteriniń matematıkalyq problemalaryn zerttedi, munaı óndirý ónerkásibi úshin boljaý men taldaýdyń avtomatty júıelerin jasady. Onyń ǵylymı zertteýleriniń nátıjeleri respýblıkanyń birqatar munaı óndirýshi kásiporyndarynda qoldanylyp, munaıly qabattardyń ónimdiligin arttyrýǵa múmkindik berdi. Jalpy ǵalymnyń 350-den astam ǵylymı eńbegi, onyń ishinde 7 monografııasy bar. Onyń jetekshiligin birqatar ǵylym kandıdaty men doktory dıssertatsııa qorǵaǵan.
«Parasat» ordenimen, medaldarmen, Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Qurmet gramotasymen marapattalǵan. Tehnıka ǵylymdarynyń doktory, professor, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, Qazaqstan Memlekettik syılyǵynyń laýreaty, Halyqaralyq ınjenerlik akademııanyń akademıgi
65 jyl buryn (1953) «Respýblıkalyq ǵaryshtyq baılanys jáne radıoelektrondy quraldardyń elektromagnıttik úılesimdiligi ortalyǵy» aktsıonerlik qoǵamynyń prezıdenti LEFTER Vıktor Dmıtrıevıch dúnıege keldi.
Aqmola oblysynda týǵan. Tselınograd aýyl sharýashylyǵy ınstıtýtyn, QR Prezıdenti janyndaǵy Memlekettik qyzmet akademııasyn bitirgen, Máskeýde KSRO Baılanys mınıstrliginiń Bilim jetildirý ınstıtýtynda, QR-daǵy Frantsııa elshiliginde bilim jetildirý jáne qaıta daıarlaý kýrstarynda daıarlyqtan ótken.
Tselınograd oblysynyń baılanys mekemelerinde jumys atqardy. 1989-1996 jyldary - Respýblıkalyq radıoelektrondyq baılanys quraldarynyń elektromagnıttik úılesimdiligi ortalyǵynda memlekettik ınspektsııa bastyǵy. 1996-1999 jyldary - Respýblıkalyq memlekettik elektr baılanysy ınspektsııasy bastyǵynyń orynbasary - Aqmola oblysy boıynsha elektr baılanysy memlekettik ınspektsııasynyń bastyǵy. 1999-2000 jyldary - Astana qalasy boıynsha kólik quraldary basqarmasy bastyǵynyń orynbasary. 2000-2003 jyldary - QR Aqparattandyrý jáne baılanys agenttiginiń Astana qalasy jáne Aqmola oblysy boıynsha aqparattandyrý jáne baılanys basqarmasynyń bastyǵy. 2003-2004 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qaýipsizdik komıteti ÚBQ RMK baılanys bóliminiń bastyǵy. «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl» mereıtoılyq medalimen marapattalǵan, «Qurmetti baılanysshy» ataǵyna ıe bolǵan.
64 jyl buryn (1954) tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty Qozykórpesh Іlııasuly ESENBERLIN dúnıege keldi.
Almaty qalasynda týǵan. Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtynyń ınjeneri, Respýblıkalyq stýdenttik qurylys otrıady shtabynyń sektor meńgerýshisi, Respýblıkalyq tas óńdeý kombınatynyń aǵa sheberi, tseh bastyǵy. 1989-1992 jyldary - «Geojúıe» ǵylymı-óndiristik birlestiginiń bas dırektory. 1992-1994 jyldary - «Álemsıstem» qarjy-ınvestıtsııalyq korporatsııasynyń vıtse-prezıdenti, Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń shtattan tys keńesshisi. 1994-1995 jyldary - «Azııa-lızıng» aktsıonerlik qoǵamynyń prezıdenti, Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik múlik komıteti janyndaǵy Lızıng jónindegi departamenttiń dırektory. 1995 jyldan - «Azııa-Lızıng» AQ-nyń prezıdenti, І.Esenberlın atyndaǵy qoǵamdyq qordyń prezıdenti. 2001 jyldan - «Kóshpendiler» baspa úıiniń prezıdenti. «Ómir týraly suhbat» atty kitap avtorlarynyń biri.
41 jyl buryn (1977) altynshy saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty, Agrarlyq máseleler komıtetiniń múshes Murat Barıtuly TEMІRJANOV - dúnıege kelgen.
Aqmola oblysy Býrabaı aýdany Naýryzbaı batyr selosynda týǵan.
Sh.Ýálıhanov atyndaǵy Kókshetaý ýnıversıtetin bitirgen, AÓK salalaryndaǵy ınjener-ekonomıst; Qazaq gýmanıtarlyq zań ýnıversıteti, ıýrısprýdentsııa bakalavry.
1998-2000 jj. Kókshetaý qalasy boıynsha Salyq komıteti jeke tulǵalar bóliminiń salyq ınspektory. 2000-2001 jj. Aqmola oblysy boıynsha Salyq komıteti aýdıt bóliminiń bas salyq ınspektory. 2001 j. Aqmola oblysy Zerendi aýdany boıynsha Salyq komıteti tóraǵasy orynbasarynyń mindetin atqarýshy. 2001-2006 jj. «Ramýt» JShS qarjylyq dırektory. 2008-2011 jj. «Baımyrza-Agro» JShS bas dırektory. 2008-2013 jj. «Ramýt korporatsııasy» JShS qarjylyq dırektory, bas dırektory. 2013-2014 jj. QR Prezıdenti Ákimshiliginiń Qaýipsizdik Keńesiniń Ahýaldyq ortalyǵy, Astana qalasy - Konsýltant. 2014-2016 jj. «AgroInterTech» JShS bas dırektory, Kókshetaý qalasy, 2012-2013 jj. 5-saılanǵan Aqmola oblystyq máslıhatynyń depýtaty, Ekonomıka jáne bıýdjet máseleleri jónindegi turaqty komıssııanyń tóraǵasy. Aqmola oblysy «Nur Otan» HDP Saıası keńesi Bıýrosynyń múshesi. 2015-2016 jj. 5-saılanǵan Aqmola oblystyq máslıhatynyń depýtaty, Depýtattyq ádep, zańdylyq, ekologııa jáne tabıǵat paıdalaný máseleleri jónindegi turaqty komıssııanyń múshesi. FMB NZM Qamqorshylyq keńesiniń tóraǵasy Kókshetaý qalasy, Sh. Ýálıhanov atyndaǵy ýnıversıtettiń Qamqorshylyq keńesiniń múshesi, Aqmola oblysy boıynsha «Atameken» UKP Óńirlik keńesiniń múshesi. 2016 jylǵy naýryz aıynan bastap qazirgi qyzmetinde. «Nur Otan» partııasynyń múshesi, partııalyq tizim boıynsha saılanǵan.
«Qurmet» ordenimen (2009), «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 20 jyl», «QR máslıhatyna 20 jyl» medaldarymen, «Aýyl sharýashylyǵy salasynyń úzdigi», «Qazaqstan polıtsııasyna 20 jyl» tósbelgilerimen marapattalǵan.