17 sáýir. QazAqparat kúntizbesi
ATAÝLY KÚNDER
Búkilálemdik gemofılııa kúni (World Hemophilia Day)
Dúnıejúzilik Densaýlyq saqtaý uıymy men Dúnıejúzilik Gemofılııa federatsııasy bastamasymen 1989 jyldan bastap Dúnıejúzilik gemofılııa kúni jyl saıyn atalyp ótedi. Gemofılııa - bul qannyń uıymaýy. Eń aýyr genetıkalyq syrqattardyń biri. Búgingi kúnniń dárilik zattary gemofılııaǵa shaldyqqan adamdardyń ómir súrý uzaqtyǵyn arttyrdy. ıAǵnı olardy ýaqytyly qabyldaýdyń arqasynda tolyqqandy ómir súrýge, bilim alyp, jumys istep, otbasyn qurýǵa bolady.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1930 jyly Qazaqstanda halyq komıssary jáne respýblıka prokýrory bolyp Boran Aıtmaǵambetov (1901-1938) taǵaıyndaldy. Bul laýazymda ol 2 jyldaı jumys istep, repressııa jyldary jazaǵa ushyraǵan.
1991 jyly kórkem-ádebı jáne qoǵamdyq-saıası «Nıva» jýrnalynyń alǵashqy sany jaryq kórdi. Bul jýrnaldyń uıymdastyrýshysy jáne redaktory aqyn, jazýshy Vladımır Gýndarev.
2006 jyly Londondaǵy Albert-hollda «Babalar áýeni» atty qazaq folklorynyń merekesi ótti. Onda «Tilep» kompozıtsııasy kompakt-dıskisiniń tanystyrylymy boldy. Kompozıtsııanyń avtory - belgili aǵylshyn kompozıtory Karl Djenkıns. Jeti bólimnen turatyn «Tilep» kompozıtsııasynda qazaqtyń halyq mýzykasy, Abaı ánderi, Qorqyt pen Yqylas kúıleri, Tilep Aspantaıulynyń qobyz saryny sheber qııýlastyrylǵan. Atalmysh shyǵarmanyń tanystyrylymyna Londonnyń sımfonııalyq orkestri, ataqty skrıpkashy Marat Bısenǵalıev, Fınlıandııanyń halyq hory, Astanadaǵy «Tilep» qobyzshylar kvarteti men qazaq halyq aspaptary orkestri qatysty.
2013 jyly Nıý-Iorkte Qazaqstan Respýblıkasy men Sýrınam Respýblıkasy arasynda dıplomatııalyq qarym-qatynastar ornatyldy. Eki eldiń turaqty ókilderi birlesken kommıýnıkege qol qoıdy. Qazaqstandyq taraptan qujatqa Qazaqstan Respýblıkasynyń BUU janyndaǵy turaqty ókili, Elshi Birǵanym Áıtimova, Sýrınam tarapynan osy eldiń BUU janyndaǵy turaqty ókili Henrı Mak Donald qol qoıdy.
2013 jyly Qaraǵandyǵa «Bratına» Joǵary hokkeı lıgasy chempıonynyń kýbogy jetkizildi. Kýbok áýe men jerde ony búlinýden qorǵaıtyn arnaıy fýtlıarǵa salynǵan. Bıiktigi bir metr kýboktyń salmaǵy 20 kelige jýyq. Onyń basym bóligi kúmisten turady. Sondaı-aq, «Bratına» kýbogyna altyn jalatylǵan jáne aǵash (jańǵaq) qoldanylǵan.
2014 jyly Qazǵarysh teńizdegi lokaldy dıfferentsıaldy stansany (TLDS) qabyldap aldy. Qazaqstandaǵy dáldigi joǵary spýtnıktik navıgatsııa júıesiniń stansasy Mańǵystaý oblysyndaǵy Baýtıno portyna ornatyldy. TLDS jáne GLONASS/GPS ǵarysh navıgatsııalyq júıeleriniń qyzmet etýi týraly jedel aqparat Kaspıı teńiziniń Qazaqstan sektoryndaǵy kemelerdiń qaýipsiz júzýin qamtamasyz etý múmkindigin beredi.
2014 jyly Memleket basshysy Almaty qalasynyń shekaralaryn ózgertý týraly Jarlyqqa qol qoıdy. Endi onyń quramyna Almaty oblysynyń jalpy aýdany 23200 gektar jeri, sonyń ishinde Іle aýdany (604,6 ga), Qarasaı aýdany (16069,7 ga) jáne Talǵar aýdany (6525,7 ga) kirdi.
2014 jyly Q.I. Sátbaev atyndaǵy Qazaq ulttyq tehnıka ýnıversıtetinde Ǵarysh apparattarynyń ushýyn basqarýǵa mamandanǵan oqytý-bilim berý ortalyǵy ashyldy. Ortalyqtyń ashylýy Qazaqstannyń ǵarysh salasyn damytýyna ıgi áserin tıgizedi.
2017 jyly rejısser Aqan Sataevtyń «Anaǵa aparar jol» fılmi Bishkektegi «Aq Іlbis» VI Ulttyq kınosyılyǵyn tabystaý rásiminde Ortalyq Azııadaǵy úzdik fılm atandy. Bas prodıýser Álııa Nazarbaeva men rejısser Aqan Sataevtyń «Anaǵa aparar jol» atty týyndysy úsh nomınatsııa boıynsha, atap aıtsaq, «Ortalyq Azııanyń úzdik fılmi», «Ortalyq Azııanyń úzdik akteri» (úmitker bolǵan - akter Ádil Ahmetov), «Ortalyq Azııanyń úzdik aktrısasy» (úmitker bolǵan - aktrısa Altynaı Nógerbek) nomınatsııalary boıynsha qatysty.
2017 jyly Ispanııanyń ortalyǵyndaǵy Toledo provıntsııasynyń Las-Ventas-kon-Penıa-Agılera qalasynda qazaqtyń dástúrli kıiz úıi tigildi. Ony Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti Qory Karmen Arnaý Mýro qoryna syıǵa tartty. Dıametri 6,5 metr, bıiktigi 4 metr keletin kıiz úıdiń ishi jıhazdarmen, áshekeılermen toltyryldy.
2018 jyly Qazaqstanda Óńdeý ónerkásibiniń odaǵy quryldy. Odaq eldiń óńdeý ónerkásibin bılik organdarymen dıalog arqyly, QR «Atameken» Ulttyq kásipkerler palatasynyń alańynda jyljytý úshin salany damytýdyń basty strategııalyq baǵyttary boıynsha biryńǵaı ustanymdy jasap shyǵýdy aldyna maqsat etip qoıdy.
2018 jyly Eýropa jáne Ortalyq Azııanyń nesıe málimetteri provaıderleriniń qaýymdastyǵy quryldy. Bakýde Qazaqstan, Ázerbaıjan, Belarýs, Grýzııa, Qyrǵyzstan, Tájikstan, Ýkraına jáne Ózbekstan elderiniń nesıe reestrleri jáne bıýrolarynyń ókilderi quryltaı qujattaryna qol qoıdy.
2019 jyly dástúrli ánshi Uljan Baıbosynova Ózbekstannyń Termez qalasynda ótken Halyqaralyq bahshy (jyrshy) festıvalinde jeńimpaz atandy. Bes kúnge sozylǵan sharaǵa Qazaqstan, Koreıa, Mońǵolııa, Malaızııa, Majarstan, Serbııa, Bashqurtstan, Túrikmenstan, Túrkııa, Ázerbaıjan, Bolgarııa, Qyrǵyzstan syndy 74 memleketten 160-tan astam ónerpaz qatysty. Uljan Baıbosynova «Kóruǵly» jyryn oryndady.
2020 jyly QR Prezıdentiniń Teleradıokesheni kórermender nazaryna «Eriktiler. Qaýipti aımaqta» atty eksklıýzıvti fılmin usyndy. Fılmde eriktilerdiń TJ rejımi jaǵdaıynda, karantın gospıtalindegi ómiri men jumysy týraly eksklıýzıvti kdrlar usynylǵan.
2021 jyly AQSh-ta (Lýısvıll qalasy) para júzýden álem chempıonatynda qazaqstandyqtar 11 medal (2 altyn, 7 kúmis, 2 qola) jeńip aldy. Jarysqa 20 elden 116 sportshy qatysty.
