17 maýsym. Tulǵalar týǵan kún
Búgin, 17 maýsym kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.
ESІMDER
56 jyl buryn (1969) Soltústik Qazaqstan oblysy ákimdiginiń memlekettik satyp alý basqarmasynyń basshysy Sánııa Nıkolaevna SMAIYLOVA dúnıege keldi.
Soltústik Qazaqstan oblysy Uzynkól aýylynda týǵan. S. M. Kırov atyndaǵy Omby aýyl sharýashylyǵy ınstıtýtyn «Jerge ornalastyrýshy» (1991), Kókshetaý gýmanıtarlyq-ekonomıkalyq ýnıversıtetin «Qarjy jáne nesıe» (2001) mamandyǵy boıynsha bitirgen.
Eńbek joly: 1991-1997 jyldary Vozvyshen aýdandyq qarjy bóliminiń bıýdjet jónindegi aǵa mamany, is-sharalardy qarjylandyrý jónindegi bas mamany, 1997-1998 jyldary Býlaev aýdandyq qarjy bóliminiń bıýdjettik ústeliniń bas mamany, 1998-2013 jyldary Soltústik Qazaqstan oblysy qarjy basqarmasynyń bilim berý uıymdaryn qarjylandyrý bóliminiń jetekshi mamany, bas mamany, basshysy qyzmetin atqarǵan. 2013-2015 jyldary Soltústik Qazaqstan oblysy bilim basqarmasynyń ekonomıka jáne qarjy bólimi basshysynyń orynbasary, 2015-2024 jyldary Petropavl qalasy ákiminiń ekonomıka, kásipkerlik, aýyl sharýashylyǵy jáne veterınarııa jónindegi orynbasary laýazymyn atqardy.
Qazirgi qyzmetin 2024 jyldyń qarashasynan beri atqaryp keledi.
«Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 25 jyl» (2016), «Qazaqstan Táýelsizdigine 30 jyl» (2021) mereıtoılyq medaldarymen marapattalǵan.
47 jyl buryn (1978) Aqtóbe oblysy máslıhatynyń VIII shaqyrylym depýtaty Estaı Ibragımuly SISENBAEV dúnıege keldi.
Aqtóbe oblysy, Baıǵanın aýdany Qaraýylkeldi aýylynda týǵan. 1997-2002 jyldary Q.Jubanov atyndaǵy Aqtóbe memlekettik ýnıversıtetinde oqyp, «Qarjy jáne nesıe» mamandyǵyn aldy.
Eńbek joly: 1997-2003 jyldary «SNPS-Aqtóbemunaıgaz» AQ janyndaǵy «Aqtóbenergoneft» basqarmasynyń qazandyq jabdyqtary boıynsha slesary, sý sorǵylaryna arnalǵan mashınanyń júrgizýshisi bolyp jumys istedi. 2003-2006 jyldary «ASBI» JShS jabdyqtaý bóliminiń qyzmetkeri, bólim basshysy, 2006-2009 jyldary «Spektr-prodýkt» JShS, «Bas Sardar» JShS bas dırektory, 2009 jyly «StroıgazServıs — Aqtóbe» kompanııasynyń basshysy qyzmetin atqardy. «BazisGroup KZ» JShS quryltaıshysy.
Ár jyldary Memleket basshysynyń, QR mınıstrleriniń jáne oblys ákimderiniń Alǵys hattarymen marapattalǵan. 2017 jyly Mártók aýdanynyń «Jyl adamy» atandy. QR Táýelsizdiginiń 30 jyldyǵyna arnalǵan merekelik medalmen jáne 2022 jyly «AMANAT» partııasynyń «Belsendi qyzmeti úshin» tósbelgisimen marapattalǵan.
36 jyl buryn (1989) qazaqstandyq fýtbolshy, «Elimaı» klýbynyń jartylaı qorǵaýshysy Serikjan MUJYQOV dúnıege keldi.
Semeı oblysynda týǵan.
Eńbek joly: «Kóksý» jáne «Jetisý-2» attarymen belgili taldyqorǵandyq «Jetisý» klýbynyń ekinshi komandasy úshin Birinshi lıgas oıynshysy; «Jetisýdyń» negizgi jáne qosalqy quramynyń oıynshysy. Ol Eýropa lıgasynda «Jetisý» sapynda gol soqqan jalǵyz fýtbolshy (2008). Gol «Leha» qaqpasyna soǵyldy (06.2012). 2014 jyly elordalyq «Astana» klýbyna aýysty, 2015 jyly «Qaısar» quramynda oınady, sodan keıin «Astanaǵa» oraldy. Onyń quramynda Mujyqov Qazaqstannyń alty dúrkin chempıony atandy. Chempıondar lıgasy men Eýropa lıgasynyń toptyq kezeńinde de óner kórsetti. 2020 jyldan beri qostanaılyq «Tobyl» klýbynyń quramynda.
32 jyl buryn (1983) QR memlekettik «Saltanat» bı ansambliniń kórkemdik jetekshisi Qýanyshbek Serikuly TÓLEGEN dúnıege keldi.
Qyzylorda oblysy Shıeli aýdanynda týǵan.
2002-2007 jyldary Qyzylorda oblysy, Shıeli aýdanyndaǵy mýzyka mektebinde «Horeografııa» synybynda oqydy. 2012 jyly J.Elebekov atyndaǵy Respýblıkalyq estrada-tsırk kolledjin «Horeografııalyq óner», «Bı ansambliniń ártisi» mamandyǵyn, 2017 jyly T.Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń «Horeografııa» fakýltetiniń «Rejısser» mamandyǵyn bitirdi.
2009 jyly «Shabyt» halyqaralyq baıqaýynyń II dárejeli laýreaty. 2013 jyly «Trıo de festıval» jas halyq bıshileri arasyndaǵy halyqaralyq bı baıqaýynyń gran-prı ıegeri (Polsha). 2015 jyly QR Tuńǵysh Prezıdentiniń Qory stıpendııasynyń ıegeri. 2012 jyly «Túrksoı» halyqaralyq festıvaliniń I dárejeli laýreaty (Túrkııa).
2015, 2019, 2022 jyldary QR Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń atynan Qurmet gramotasymen marapattaldy.
26 jyl buryn (1999) qazaqstandyq kásipqoı tennısshi, 2022 jyly Ýımbldondonda jeńiske jetip, Úlken dýlyǵa týrnırleriniń birin baǵyndyra alǵan Elena Andreevna RYBAKINA dúnıege keldi.
Máskeýde týǵan. Sporttyq gımnastıka, mánerlep syrǵanaý, tennıspen aınalysty.
2013 jyly qarasha aıynda Vsevolojskide ótken jasóspirimder týnnırine qatysty. Kvalıfıkatsııadan ótti de, birinshi aınalymda Vera Lapkoǵa ese jiiberdi.
2014 jyldyń naýryzynda ol Almetevskidegi týrnırde jeńimpaz boldy; mamyrda ol Túrkııada jasóspirimder arasyndaǵy eki týrnırde tusaýkere kezdesýlerin ótkizdi (Enka ITF Junior Cup, Nazmi Bari Cup 2014), al maýsym aıynda Máskeýde ótken Ozerov kýbogynda ol fınalda Blınkovadan ǵana utyldy — 1:6, 2:6. Qarasha aıynda Novokýznetsk qalasynda ótken Siberian Open týrnırinde ol jekeleı jeńimpaz jáne juptyq fınalıst boldy.
2015 jyly Ozerov kýbogynda Rybakına altyn alqadan dýbl jasap, jekeleı de, juptyq ta synda jeńiske jetti. Sol jyldyń qyrkúıeginde ol Grand Slam týrnırinde debıýt jasady; jekeleı synda eki jeńiske jetti, úshinshi kezdesýde vengrııalyq Fannı Sollardan utyldy.
2016 jyldyń aqpanynda ol Qazanda Eltsın kýbogynda, naýryzda — Horvatııada ótken týrnırde, qyrkúıekte Kanadanyń jasóspirimder arasyndaǵy ashyq chempıonatynda juptyq oıyndarda jeńimpaz atandy.
2018 jyldan bastap Qazaqstan atynan synǵa túsip júr. 2019 jyldyń shildesinde Rybakına tennısten Býharest ashyq chempıonatyna qatysty, onda ol WTA boıynsha birinshi tıtýlyn jeńip aldy. Fınalda rýmyndyq Patrısııa Marııa Tsıgpen kezdesti, týrnırdiń qojaıyny matchta tek eki oıynǵa qatysa aldy. Qorytyndy esep 6:2, 6:0. Elena búkil týrnırde birde-bir utylǵan joq. AQSh ashyq chempıonatynda birinshi aınalymda chehııalyq Karolına Mýhovadan eki sette utyldy.
2020 jyldyń kúntizbesiniń basynda Elena Rybakına Shenchjendegi týrnırde reseılik Ekaterına Aleksandrovadan eki sette jeńildi.
2020 jylǵy Jazǵy Olımpıada oıyndaryna qatysyp, tórtinshi oryn aldy, júldege iline almady.
2022 jyly áıelder arasyndaǵy Ýımbldon jarysynyń jeńimpazy atandy. Fınalda ol úsh sette álemniń ekinshi raketkasy Ons Jaberdi jeńdi.
2023 jyldyń kókteminde WTA 1000 ótkizgen eki saıysta jeńiske jetip, álemdik reıtıngte 4-shi orynǵa kóterildi.
Maýsym aıynda Elena Rybakına resmı túrde álemniń 3-shi raketkasy atandy.
2024 jyldyń aqpanynda ol WTA 500 aıasynda Ábý-Dabı Abý-Dabı týrnıriniń fınalynda reseılik Darıa Kasatkınany jeńdi.
88 jyl buryn (1937-2017) qazaq jazýshysy, jýrnalıst, qoǵam jáne memleket qaıratkeri Arǵynbaı BEKBOSYN dúnıege keldi.
Jambyl oblysynyń Baızaq aýdanyndaǵy Qarasý aýylynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirgen.
Ár jyldary Almaty Joǵary partııa mektebinde, SOKP Ortalyq komıteti janyndaǵy Qoǵamdyq ǵylymdar akademııasynda, AQSh-tyń Kolorado ýnıversıtetinde bilimin jetildirgen.
Jambyl oblystyq radıosynyń tilshisi, Qazaq radıosynyń Ońtústik Qazaqstan jáne Qyzylorda oblystaryndaǵy menshikti tilshisi, Jambyl oblystyq «Eńbek týy» gazetinde bólim meńgerýshisi, Jambyl aýdandyq «Shuǵyla» gazetiniń redaktory, Jambyl oblystyq Partııa komıtetiniń buqaralyq aqparat quraldary jónindegi nusqaýshysy bolǵan.
1985-1994 jyldary Jambyl oblystyq «Aq jol», «Eńbek týy» gazetiniń redaktory bolyp jumys istedi. 1994 jylǵy naýryzda QR Joǵarǵy Keńesiniń, 1995 jylǵy jeltoqsanda QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty bolyp saılandy. Onda Halyqaralyq ister, Qorǵanys jáne ulttyq qaýipsizdik komıtetinde múshe bola júrip, birtalaı asa mańyzdy zań jobalary boıynsha jumys tobyn basqardy. Depýtattyq qyzmetimen qos, a QR Prezıdenti janyndaǵy Joǵarǵy Tártiptik Keńestiń, Sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres jónindegi memlekettik komıssııanyń múshesi mindetterin atqardy. 1999-2003 jyldary QR Parlamenti Senatynyń buqaralyq aqparat quraldarymen baılanys bóliminiń meńgerýshisi bolyp qyzmet etken.
«Aýylym — ánim meniń» (1975, «Qaınar»), «Jetiqaraqshysy joq aspan» (1991, «Qazaqstan»), «Ke- meńgermen kezdesý» (1994, «Me- reı»), «Haýa ananyń amanaty» (1995, «Qaınar»), «Qylkópir» (1999, «Óner») kitaptary jaryq kórgen. «Omar haıam rýbaıattaryn» qazaqshalaǵan, «Myń túrli oı» atty tórttaǵandar jınaǵy (2001, «Elorda»), «Fánıllik drama» jınaǵy shyqqan. Shyǵys juldyzdarynyń shyǵarmalary toptastyrylǵan «Omar Haıam juldyzdar shoǵyrynda» atty aýdarma kitaby jaryq kórgen (2009). Pýshkın, Lermontov, Esenın, Býnın shyǵarmalaryn qazaq tiline tárjimalaǵan. Jan-Batıst Molerdiń «Eriksiz emshi» komedııasyn aýdarǵan, ol Jambyl oblystyq drama teatrynda sahnalanǵan.
«Nıýrnbergten buryn» atty tarıhı-qaharmandyq dramasy «Sońǵy sezim» degen atpen Qazaqtyń M.O.Áýezov atyndaǵy akademııalyq drama teatrynda (1995-1999), Jambyl oblystyq drama teatrynda qoıyldy. «Ótkeldegi shaıqas» atty pesasy da sahnalandy.
60 jyl buryn (1965-2023) qazaqstandyq akter, satırashy, stserııshi Asqar Ábdiǵalymuly NAIMANTAEV dúnıege keldi.
Almaty oblysynyń Narynqol aýylynda týǵan. Almaty teatr jáne kıno ınstıtýtyn bitirgen. T.Júrgenov atyndaǵy Ulttyq óner akademııasynyń rejısser mamandyǵy boıynsha magıstri.
M.Áýezov atyndaǵy Akademııalyq teatrda akter bolyp jumys istedi. Ol kóptegen stsenarıı jazyp, úlken shoý-baǵdarlamalar, telejobalar, kontsertterdiń rejısseri boldy.
«Aınalaıyn», «Domashnıe voıny», «Qymyzhana» serıaldarynyń stsenarııshiler tobynda qyzmet etti. QR Eńbek sińirgen qaıratkeri. 2023 jyldyń 2 jeltoqsanynda qaıtys boldy.